SPX Express 'còng lưng' giao hàng cho Shopee vẫn bị phạt 200 triệu vì cạnh tranh sai luật: Doanh thu hàng nghìn tỷ, nhưng lợi nhuận mỏng khó hiểu

SPX Express tiếp tục sa lầy: Từ khuyến mại trái phép đến vi phạm cạnh tranh bị “điểm mặt”

Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia vừa ban hành Quyết định số 123/QĐ-CT về việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh đối với Công ty TNHH SPX Express. Theo quyết định, doanh nghiệp này bị phạt vi phạm hành chính 200 triệu đồng theo quy định tại điểm a, khoản 5, Điều 45 Luật Cạnh tranh. Nguyên nhân đến từ việc đưa thông tin sai lệch, gây nhầm lẫn cho khách hàng về sản phẩm và dịch vụ nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác.

Theo kết quả điều tra, mặc dù SPX Express đã có động thái phối hợp, cung cấp tài liệu và thực hiện biện pháp giảm nhẹ hậu quả, nhưng vẫn không tránh khỏi án phạt chính thức từ cơ quan chức năng. Theo giới quan sát, động thái xử lý nghiêm của cơ quan quản lý phần nào phản ánh tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh đang diễn ra trong lĩnh vực logistics gắn với thương mại điện tử.

Được biết, SPX Express là đơn vị vận chuyển chủ lực của Shopee tại Việt Nam, thực hiện gần như toàn bộ dịch vụ giao hàng cho nền tảng này. Điều này khiến vụ việc xử phạt SPX Express không chỉ giới hạn trong câu chuyện pháp lý, mà còn gợi mở vấn đề về tính minh bạch và công bằng trong thị trường logistics thương mại điện tử hiện nay.

Doanh thu nghìn tỷ, lợi nhuận mỏng bất thường: Mặt trái mô hình logistics khép kín Shopee?

SPX Express có tiền thân là Công ty TNHH Shopee Xpress, được thành lập vào tháng 4/2020, chính thức đổi tên thành Công ty TNHH SPX Express từ tháng 8/2023. Không chỉ bị xử phạt bởi Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, doanh nghiệp này trước đó cũng từng bị Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông “sờ gáy”.

Cụ thể, ngày 13/9/2023, kết luận thanh tra của Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ rõ hàng loạt sai phạm trong lĩnh vực bưu chính của SPX Express, bao gồm hành vi tự ý thay đổi mẫu phiếu gửi không đúng quy định và triển khai chương trình khuyến mại giảm giá dịch vụ bưu chính trái luật.

Hoạt động kinh doanh của SPX Express ghi nhận mức doanh thu lớn nhưng cấu trúc doanh nghiệp lại cho thấy sự phụ thuộc tuyệt đối vào hệ sinh thái Shopee. Năm 2022, doanh thu của SPX Express đạt hơn 4.679 tỷ đồng, lợi nhuận chỉ 63,9 tỷ đồng – tương đương biên lợi nhuận ròng chưa tới 1,4%. Đáng chú ý, sản lượng bưu gửi từ sàn Shopee chiếm tới 99,9% tổng đơn hàng của công ty, trong khi đơn hàng ngoài sàn chỉ chiếm 0,1%.

Tình trạng phụ thuộc Shopee tiếp tục kéo dài trong năm 2023, khi kết quả nửa đầu năm ghi nhận sản lượng từ Shopee vẫn chiếm 99,3%. Điều này đặt dấu hỏi về khả năng cạnh tranh thực chất của SPX Express trên thị trường logistics, khi hoạt động chủ yếu dựa vào dòng đơn nội bộ thay vì khách hàng thị trường mở.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh thị trường logistics cạnh tranh gay gắt, động thái mạnh tay của cơ quan quản lý được kỳ vọng sẽ góp phần tăng cường minh bạch, siết chặt kỷ luật thị trường, ngăn chặn những mô hình vận hành khép kín mang lại lợi ích phi thị trường.