Sửa Luật Đầu tư: Cần đột phá để cạnh tranh toàn cầu

Thưa Luật sư Nguyễn Hồng Chung, ông đánh giá thế nào về yêu cầu sửa đổi Luật Đầu tư trong bối cảnh hiện nay?

- Việc sửa đổi Luật Đầu tư lần này là một cơ hội chiến lược để Việt Nam tái định hình môi trường đầu tư theo hướng thông thoáng, minh bạch và có tính cạnh tranh quốc tế. Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc, các quốc gia đều nỗ lực cải cách thể chế để thu hút dòng vốn chất lượng cao. Nếu chúng ta không hành động kịp thời, sẽ bỏ lỡ cơ hội vàng để nâng cao vị thế trong mạng lưới kinh tế toàn cầu.

Theo ông, đâu là nguyên tắc cốt lõi cần được quán triệt trong lần sửa đổi này?

-Trước hết, Luật phải bảo đảm tính thông thoáng và minh bạch. Nhà đầu tư cần một khung pháp lý rõ ràng, dễ hiểu, dễ tiếp cận. Thứ hai, Luật phải có tính cạnh tranh quốc tế, tức là không chỉ phù hợp với thông lệ trong nước mà còn tương thích với các cam kết hội nhập. Thứ ba, Luật phải hấp dẫn cả nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, đặc biệt là các dự án công nghệ cao, R&D và thân thiện môi trường. Cuối cùng, Luật phải hướng đến phát triển bền vững, không chỉ thu hút vốn mà còn tạo ra giá trị dài hạn cho nền kinh tế.

Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về đề xuất phân biệt nhà đầu tư trong nước và nước ngoài?

-Tôi cho rằng cần phân biệt rõ ràng giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, không phải để phân biệt đối xử, mà để làm cơ sở pháp lý vững chắc cho việc áp dụng các chính sách ưu đãi phù hợp. Việc này giúp chúng ta thiết kế chính sách hỗ trợ sát thực tế hơn, đồng thời đảm bảo tuân thủ các cam kết quốc tế. Ví dụ, nhà đầu tư nước ngoài có thể được hưởng ưu đãi đặc biệt trong các lĩnh vực chiến lược như bán dẫn, năng lượng tái tạo, logistics…, nhưng cũng cần có cơ chế kiểm soát phù hợp để bảo vệ lợi ích quốc gia.

Thủ tục hành chính hiện nay vẫn là điểm nghẽn lớn. Ông có đề xuất gì để cải thiện tình trạng này?

-Thủ tục hành chính là rào cản lớn nhất đối với môi trường đầu tư. Tôi đề xuất cần rà soát, cắt giảm các thủ tục chồng chéo, không cần thiết. Quan trọng hơn, phải xây dựng quy trình đầu tư tinh gọn, minh bạch, đặc biệt là áp dụng hệ thống một cửa liên thông trên nền tảng số hóa. Việc này sẽ rút ngắn thời gian cấp phép, giảm chi phí tuân thủ và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Ông nhấn mạnh đến cơ chế hậu kiểm thay vì tiền kiểm. Vì sao đây là bước đi cần thiết?

- Chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm là một bước đột phá trong tư duy quản lý. Theo đó, nhà đầu tư được thực hiện dự án theo đăng ký, còn cơ quan quản lý tập trung vào giám sát sau khi dự án đi vào hoạt động. Điều này giúp giảm gánh nặng thủ tục ban đầu, tăng tính tự chủ và năng động cho doanh nghiệp. Mô hình này đã được nhiều quốc gia áp dụng thành công và phù hợp với xu thế cải cách thể chế hiện đại.

Về chính sách ưu đãi, ông có đề xuất gì để tăng tính hấp dẫn không?

- Tôi đề xuất bổ sung các chính sách ưu đãi vượt trội dành cho các dự án đầu tư chiến lược, công nghệ cao, các ngành công nghiệp mũi nhọn. Các ưu đãi có thể bao gồm miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ tiền thuê đất, đào tạo nguồn nhân lực… Tuy nhiên, các chính sách này cần được quy định cụ thể, rõ ràng và đảm bảo tính ổn định, lâu dài. Nhà đầu tư rất quan tâm đến sự nhất quán và minh bạch của chính sách, vì đó là yếu tố quyết định cho cam kết vốn dài hạn.

Cơ chế giải quyết tranh chấp cũng là vấn đề được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Quan điểm của ông ra sao?

- Chúng ta cần xây dựng một cơ chế giải quyết tranh chấp nhanh chóng, hiệu quả, đặc biệt là các tranh chấp liên quan đến cơ quan quản lý nhà nước. Tôi khuyến khích việc sử dụng các hình thức giải quyết tranh chấp thay thế như hòa giải, trọng tài, song song với việc nâng cao năng lực của Tòa án chuyên ngành. Một cơ chế xử lý linh hoạt, minh bạch sẽ giúp bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và nâng cao uy tín của môi trường pháp lý Việt Nam.

Theo ông, những cải cách này sẽ tác động thế nào đến thu hút FDI?

Nếu các nội dung sửa đổi được thông qua, đặc biệt là rút gọn thủ tục, phân cấp thẩm quyền, nâng chuẩn minh bạch và ổn định chính sách, thì môi trường đầu tư Việt Nam sẽ hấp dẫn hơn đáng kể. Tốc độ triển khai dự án sẽ tăng lên, thời gian làm thủ tục có thể rút ngắn từ hàng trăm ngày xuống vài chục ngày. Sự minh bạch và thống nhất giữa Luật Đầu tư và các luật liên quan sẽ tạo sự yên tâm cho nhà đầu tư khi cam kết vốn dài hạn. Việc tập trung ưu đãi vào ngành mũi nhọn sẽ giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Nói cách khác, Luật Đầu tư sửa đổi không chỉ giữ chân dòng vốn hiện hữu, mà còn mở ra cơ hội đón làn sóng FDI dịch chuyển từ Mỹ, EU, Nhật, Hàn… trong bối cảnh tái cấu trúc chuỗi cung ứng

Ngoài thu hút vốn, ông còn đề cập đến việc thúc đẩy doanh nghiệp Việt đầu tư ra nước ngoài. Vì sao đây là nội dung cần thiết trong Luật sửa đổi?

- Tôi đề xuất bỏ giấy phép đầu tư ra nước ngoài, thay bằng cơ chế đăng ký – hậu kiểm. Đây là một cải cách thể chế mạnh mẽ, giúp giảm rào cản hành chính, đặc biệt cho doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Khi được trao quyền chủ động, họ có thể triển khai nhanh các dự án ở nước ngoài, chớp thời cơ tại thị trường quốc tế. Chính sách này phù hợp với xu thế hội nhập, trong đó Việt Nam không chỉ là điểm đến của vốn FDI mà còn là quốc gia xuất khẩu vốn và năng lực quản trị. Điều này cũng Phù hợp với Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập kinh tế quốc tế: doanh nghiệp Việt không chỉ nhập khẩu công nghệ và vốn, mà còn chủ động xuất khẩu vốn, thương hiệu, mô hình kinh doanh,

Ông kỳ vọng gì vào lần sửa đổi Luật Đầu tư này?

- Tôi kỳ vọng Luật Đầu tư sửa đổi sẽ trở thành “luật kiến tạo”, vừa thu hút FDI, vừa tạo hành lang cho doanh nghiệp Việt vươn ra thế giới sẽ tạo ra một khung pháp lý hiện đại, thông thoáng, minh bạch và có tính cạnh tranh quốc tế. Luật không chỉ giữ chân dòng vốn hiện hữu mà còn mở ra khả năng đón làn sóng dịch chuyển đầu tư mới. Tôi tin, đây sẽ là đạo luật có tầm nhìn, khẳng định quyết tâm cải cách của Việt Nam nhân dịp 80 năm Quốc khánh – một dấu mốc lịch sử để chúng ta bước vào kỷ nguyên phát triển mới, tự tin hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu