Sửa Luật Quy hoạch để phù hợp với bộ máy mới

Ngày 28/5, thảo luận về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Ngọc Xuân (đoàn Bình Dương) cho rằng: Về giải thích từ ngữ quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành còn chưa rõ ràng, chỉ là “cụ thể hóa” quy hoạch cấp cao hơn, nhưng không làm rõ ranh giới nội dung và thẩm quyền với các loại quy hoạch ngành quốc gia hoặc quy hoạch xây dựng, đô thị.

“Việc này gây chồng chéo khi lập quy hoạch chuyên ngành so với quy hoạch đô thị, nông thôn hoặc quy hoạch cấp tỉnh; có thể dẫn đến mâu thuẫn thẩm quyền giữa các bộ, ngành và địa phương. Do đó, kiến nghị làm rõ phạm vi, đối tượng áp dụng của loại quy hoạch này để tránh “phát sinh thêm” các loại quy hoạch cục bộ”, bà Xuân nói.

Đặc biệt, theo đại biểu còn tình trạng "quy hoạch treo" và "xung đột quy hoạch" chưa được xử lý triệt để. Chính vì vậy đại biểu kiến nghị, về quy hoạch cấp quốc gia, vùng, tỉnh và quy hoạch chuyên ngành nên được “lập đồng thời”. Luật lần này cần có thêm điều khoản quy định rõ nguyên tắc xử lý mâu thuẫn về nội dung, thẩm quyền và trách nhiệm trong thực hiện các loại quy hoạch.

“Dù Luật đã đề cập việc tuân thủ các luật liên quan nhưng không nêu rõ cơ chế xử lý so với các luật khác như: Luật Xây dựng, Luật Đầu tư, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Giao thông đường bộ... Điều này, có thể gây khó khăn, nhất là khi lập các loại quy hoạch ngành, kỹ thuật hay khi thực hiện dự án đầu tư theo quy hoạch, dễ dẫn đến xung đột trong triển khai thực hiện, đặc biệt khi quy hoạch ngành quốc gia như quy hoạch giao thông không khớp với quy hoạch tỉnh hoặc vùng. Do đó, cần thiết lập một cơ chế xử lý ngay trong luật, giải quyết xung đột sớm trước khi thẩm định và sử dụng công cụ kỹ thuật hỗ trợ như Hệ thống thông tin địa lý để kiểm soát chồng lấn giữa các quy hoạch”, bà Xuân đề xuất.

Luật Quy hoạch hiện hành có 39 quy hoạch ngành và 39 quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành như vậy là quá nhiều, chồng lấn – đại biểu đánh giá và phân tích thêm: “Có quá nhiều loại quy hoạch gây chồng lấn trong quá trình thực hiện, do đó, cần tích hợp những quy hoạch tương đồng hoặc gần giống về chức năng để giảm bớt các loại quy hoạch cũng như đầu mối quản lý. Ví dụ như: Quy hoạch mạng lưới đường bộ, đường sắt, cảng biển, cảng hàng không, sân bay...cần nghiên cứu tích hợp chung trong quy hoạch tổng thể quốc gia, vùng, tỉnh, tùy quy mô từng dự án, không quy định thành từng loại quy hoạch riêng. Cần tập trung hoàn thiện thật tốt những quy hoạch chính, cốt lõi thật chất lượng làm công cụ chính trong quản lý nhà nước. Trong đó, Quốc hội giao Chính phủ rà soát tích hợp các quy hoạch trong các phụ lục trên và rút gọn tối đa các loại quy hoạch này, bỏ đi những quy hoạch không cần thiết và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 10”.

Phát biểu giải trình về những nội dung ĐBQH quan tâm đến dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong thời gian tới, Luật Quy hoạch sẽ được sửa đồng bộ và tổng thể.

Tuy nhiên, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch là do yêu cầu về thay đổi chiến lược liên quan đến chủ trương định hướng lớn của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, Kết luận 121 và Kết luận 127 của Bộ Chính trị về sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp.

“Từ 1/7 các địa phương sẽ hoạt động theo mô hình địa phương 2 cấp, tất cả việc triển khai các dự án sẽ vướng, do đó, dứt khoát phải gấp rút sửa đổi Luật lần này”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói và cho biết, lần sửa đổi này sẽ chỉ tập trung vào 3 vấn đề lớn.

Một là đảm bảo điều chỉnh ngay được các quy hoạch ở tất cả các cấp. Theo đó, tất cả các địa phương sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực. Đồng thời đảm bảo nguyên tắc là các quy hoạch đang được triển khai thì tiếp tục được thực hiện cho đến khi quy hoạch điều chỉnh có hiệu lực.

Hai là đẩy mạnh phân cấp phân quyền tối đa, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cấp ngành khi triển khai mô hình địa phương 2 cấp.

“Bởi nếu như quy định hiện hành của Luật Quy hoạch thì việc phân cấp rất khó khăn. Cái gì ở dưới địa phương thay đổi đều phải trình lên Chính phủ, Quốc hội. Do đó, sửa Luật lần này phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền rất rõ ràng”, ông Thắng cho hay.

Ba là tiếp tục tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trên thực tiễn phải xử lý ngay để triển khai thực hiện các dự án, đáp ứng ngay yêu cầu tăng trưởng 8% năm 2025 và mục tiêu tăng trưởng 2 con số vào các năm tiếp theo.