Động thái cấm các tổ chức tài chính của Nga có khả năng đẩy nhanh việc mở rộng hệ thống thanh toán xuyên biên giới của Trung Quốc. Hệ thống này đã trở nên nổi bật hơn trong bối cảnh Mỹ đe dọa tách nền kinh tế của họ khỏi Trung Quốc vào năm 2019. Dưới đây là những thông tin cơ bản về hệ thống CIPS của Trung Quốc.

CIPS là gì?

Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới, hay CIPS, đã được ra mắt vào tháng 10/2015 để cung cấp một hệ thống thanh toán và bù trừ nhân dân tệ quốc tế độc lập kết nối cả thị trường thanh toán trong nước và nước ngoài.

Có trụ sở tại Thượng Hải, CIPS sử dụng hơn 100 nhân viên và có vốn đăng ký trị giá 2,38 tỷ nhân dân tệ. Cơ sở hạ tầng tài chính quan trọng này do Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc giám sát.

Trung tâm thanh toán bù trừ quốc gia Trung Quốc, một chi nhánh của ngân hàng trung ương, là cổ đông lớn nhất, với 15,7% cổ phần. Theo thông tin đăng ký kinh doanh do Tianyancha.com công bố, Hiệp hội các nhà đầu tư thị trường tài chính quốc gia, Sở giao dịch vàng Thượng Hải, Tổng công ty đúc tiền và in tiền giấy Trung Quốc và China Union Pay mỗi bên sở hữu 7,85% cổ phần.

Các ngân hàng nước ngoài cũng có cổ phần trong CIPS, bao gồm 3,92% cổ phần thuộc sở hữu của HSBC Holdings, 2,36% của Standard Chartered và 1,18% của Bank of East Asia.

Mục tiêu của CIPS

Hệ thống này được tạo ra để thúc đẩy việc sử dụng quốc tế đối với tiền tệ của Trung Quốc, một sứ mệnh bắt đầu vào năm 2009 với trọng tâm ban đầu là giải quyết thương mại. Nó trở nên quan trọng hơn sau khi Trung Quốc khởi xướng Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường đầy tham vọng liên quan đến khoản đầu tư trị giá hàng trăm tỷ nhân dân tệ của Trung Quốc ở nước ngoài.

Việc sử dụng đồng nhân dân tệ đã tăng lên sau khi đồng tiền này được đưa vào rổ tiền tệ của Quỹ Tiền tệ Quốc tế vào năm 2015. Tuy nhiên, tỷ trọng của đồng nhân dân tệ không tương xứng với vị thế là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn chiếm tới 18% tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu.

Dữ liệu của SWIFT cho thấy đồng nhân dân tệ của Trung Quốc chỉ chiếm 3,2% các khoản thanh toán toàn cầu trong tháng 1, thấp hơn nhiều so với đô la Mỹ chiếm 39,92% các khoản thanh toán, đồng euro chiếm 36,56% và bảng Anh là 6,3%.

CIPS đã báo cáo 2,68 triệu giao dịch trong 11 tháng đầu năm ngoái, tăng 58% so với một năm trước đó. Giá trị giao dịch tăng 83% lên 64 nghìn tỷ nhân dân tệ, Shanghai Securities News đưa tin.

Các ngân hàng nước ngoài có sử dụng CIPS không?

Sau khi CIPS ra mắt vào năm 2015, 19 ngân hàng đã ký kết vào giai đoạn một của dự án, bao gồm 11 ngân hàng Trung Quốc và 8 chi nhánh của các ngân hàng nước ngoài, bao gồm Standard Chartered, Deutsche Bank, HSBC, Citi Bank, DBS Bank, Bank of East Asia, BNP Paribas và ANZ.

Vào tháng 1 năm nay, hệ thống đã có 1.280 người dùng trên 103 quốc gia, bao gồm 75 ngân hàng tham gia trực tiếp và 1.205 người tham gia gián tiếp. Nhà điều hành cho biết năm ngoái, những người tham gia gián tiếp ở nước ngoài chiếm 54,5% tổng số.

Việc các ngân hàng quốc tế lớn cũng tham gia khiến hệ thống này khác biệt với Hệ thống chuyển thông điệp tài chính (SPFS) của Nga, có khoảng 400 người dùng và chỉ có hơn 10 ngân hàng nước ngoài từ các quốc gia như Trung Quốc, Cuba, Belarus, Tajikistan và Kazakhstan sử dụng.

Tương lai của CIPS

CIPS được xem là một giải pháp thay thế khả thi cho hệ thống thanh toán toàn cầu do Mỹ kiểm soát. Tuy nhiên, nó nhỏ hơn nhiều so với SWIFT, vốn được sử dụng bởi 11.000 tổ chức tài chính trên 200 quốc gia hoặc khu vực, bao gồm gần 600 ngân hàng Trung Quốc.

Hiện tại, có nhiều sự hợp tác hơn là cạnh tranh giữa hai hệ thống. SWIFT thành lập một công ty con tại Bắc Kinh vào năm 2019, đồng thời thành lập liên doanh với một số chi nhánh của ngân hàng trung ương Trung Quốc vào đầu năm 2021, bao gồm cả CIPS.

Các nhà phân tích Trung Quốc tin rằng các lệnh trừng phạt đối với các ngân hàng Nga sẽ là lời báo động đối với Bắc Kinh cần phát triển mạnh hơn hệ thống CIPS của mình.

Các nhà phân tích Chen Weiguang của Dongguan Securities viết: “Như đã thấy từ việc Nga bị loại trừ khỏi SWIFT và xung đột thương mại Trung - Mỹ trong những năm gần đây, chúng ta cần phải giảm bớt sự phụ thuộc vào SWIFT để đảm bảo an ninh tài chính”.