Tai nạn chết người và lời thổi phồng của Musk: bên trong hai vụ kiện công nghệ tự lái của Tesla
(CLO) Tesla bị buộc bồi thường 240 triệu USD vì tai nạn Autopilot, trong khi Musk đối mặt thêm kiện cáo thổi phồng robotaxi Austin.
Trong bối cảnh doanh số xe giảm sút và danh tiếng thương hiệu đối mặt với khủng hoảng, mùa xuân vừa qua, Elon Musk tuyên bố rời khỏi vai trò cố vấn tại Nhà Trắng để tập trung vực dậy Tesla.
Tuy nhiên, những nỗ lực của ông đang gặp trở ngại lớn từ các vụ kiện liên quan đến công nghệ tự lái, làm dấy lên nhiều nghi vấn về tính hiệu quả và độ tin cậy của các tính năng này.
Tháng trước, Cục Quản lý Giao thông California đã khởi kiện Tesla, cáo buộc hãng này quảng cáo sai sự thật về các tính năng Autopilot và Full Self-Driving (FSD).
Vụ kiện yêu cầu tạm dừng bán xe Tesla tại bang này, cho rằng các tuyên bố của hãng đã đánh lừa người tiêu dùng về khả năng tự lái của xe.
Chưa dừng lại ở đó, vào tháng này, một bồi thẩm đoàn tại Miami đã ra phán quyết rằng Tesla phải chịu một phần trách nhiệm trong vụ tai nạn chết người liên quan đến hệ thống Autopilot, buộc hãng bồi thường 240 triệu USD (khoảng 1,01 tỷ RM) cho các nạn nhân.
Đây là vụ kiện đầu tiên liên quan đến Autopilot được đưa ra xét xử bởi bồi thẩm đoàn, thay vì giải quyết ngoài tòa như các trường hợp trước.
Các chuyên gia nhận định phán quyết này có thể mở đường cho hàng loạt đơn kiện khác nhằm vào Tesla. Giáo sư Raj Rajkumar từ Đại học Carnegie Mellon, chuyên gia về công nghệ tự lái, cảnh báo rằng nếu Tesla bị phán quyết chịu trách nhiệm trong nhiều vụ kiện tương tự, hãng có thể đối mặt với khó khăn tài chính nghiêm trọng.
Trong khi đó, các cổ đông của Tesla cũng đang tỏ ra bất an. Chỉ vài ngày sau phán quyết tại Miami, một vụ kiện khác từ cổ đông đã cáo buộc Elon Musk thổi phồng giá trị cổ phiếu của hãng bằng cách phóng đại mức độ sẵn sàng của chương trình robotaxi, vốn được triển khai tại Austin, Texas vào mùa hè năm nay.
Vụ kiện, được đệ trình vào ngày 4/8 bởi cổ đông Denise Morand và đại diện cho nhiều cổ đông khác, cho rằng Tesla và Musk đã đưa ra những tuyên bố sai lệch về tình hình kinh doanh và triển vọng của công ty. Ngoài Musk, Giám đốc Tài chính Tesla Vaibhav Taneja và cựu giám đốc tài chính Zachary Kirkhorn cũng bị nêu tên trong đơn kiện.
Tesla hiện chưa phản hồi yêu cầu bình luận về các cáo buộc này. Trong khi một số nhà đầu tư và nhà phân tích vẫn lạc quan rằng Musk sẽ thực hiện được những cam kết của mình, các vụ kiện đang làm dấy lên nghi ngờ về uy tín của ông và khả năng hoàn thiện công nghệ tự lái - yếu tố cốt lõi cho tương lai của Tesla.
Nhà phân tích Karl Brauer từ iSeeCars.com nhận định rằng những chiếc robotaxi tại Austin rõ ràng không đạt được khả năng như Musk tuyên bố. Ông cảnh báo nếu Tesla không sớm cải thiện hiệu suất của robotaxi, đây sẽ là một thách thức lớn đối với hãng.
Áp lực gia tăng trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt
Tesla đang đối mặt với giai đoạn khó khăn khi giá cổ phiếu giảm gần 12% kể từ đầu năm, đồng thời doanh thu từ mảng ô tô sụt giảm 16% trong quý hai so với cùng kỳ năm trước.
Sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các đối thủ và những tổn hại về danh tiếng do vai trò của Musk trong chính quyền Trump đã khiến tình hình thêm phức tạp.
Vào năm 2019 tại Florida, một chiếc Tesla Model S trong chế độ Autopilot đã gây ra vụ tai nạn thảm khốc. Chiếc xe lao ra khỏi đường và không kịp dừng lại, đâm vào một cặp đôi trẻ đang ngắm sao, khiến Naibel Benavides Leon, 22 tuổi, thiệt mạng và bạn trai của cô bị thương nặng.
Người điều khiển xe, George McGee, thừa nhận đã mất tập trung vào điện thoại và đặt quá nhiều niềm tin vào hệ thống Autopilot. Bằng chứng tại tòa cho thấy McGee không kiểm soát xe trong ít nhất 20 giây trước khi tai nạn xảy ra.
Bồi thẩm đoàn tại Miami kết luận Tesla chịu một phần trách nhiệm do đã đánh lừa người tiêu dùng về khả năng của Autopilot.
Luật sư Doug Eaton, đại diện phía nguyên đơn, nhấn mạnh rằng nhiều năm trước vụ tai nạn, Musk từng công khai tuyên bố công nghệ tự lái của Tesla an toàn hơn tài xế con người.
Điều này tạo ra kỳ vọng sai lệch ở người tiêu dùng. Một luật sư khác, Adam Boumel, cũng cho rằng cách Tesla và Musk quảng bá đã khiến người dùng lầm tưởng hệ thống Autopilot có khả năng vượt xa thực tế.
Tesla phản hồi rằng phán quyết này là không công bằng, nhấn mạnh rằng tài xế McGee đã thừa nhận trách nhiệm trong vụ tai nạn. Hãng khẳng định chiếc xe không phải là nguyên nhân gây ra sự việc.
Công nghệ tự lái: Tiềm năng và rủi ro
Các vụ kiện gần đây đã làm sáng tỏ cả tiềm năng lẫn hạn chế của công nghệ tự lái của Tesla. Hiện tại, Tesla triển khai nhiều hệ thống sử dụng công nghệ tự lái, bao gồm Autopilot và Full Self-Driving.
Tuy nhiên, theo các kỹ sư, công nghệ của Tesla chỉ đạt cấp độ 2 trong thang 5 cấp độ tự động hóa do Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia Mỹ thiết lập. Ở cấp độ 2, tài xế vẫn phải chịu hoàn toàn trách nhiệm điều khiển xe, trong khi hệ thống chỉ hỗ trợ liên tục ở các chức năng như đánh lái, tăng tốc và phanh.
Tại Austin, các robotaxi của Tesla hiện không được phép hoạt động mà không có tài xế an toàn ngồi ở ghế phụ để can thiệp trong trường hợp khẩn cấp.
Giáo sư William Riggs từ Đại học San Francisco nhận định chất lượng hoạt động của các xe này vẫn chưa đạt yêu cầu. Ông dự đoán Tesla có thể cần từ hai đến năm năm để phát triển một đội xe tự lái an toàn, dù Musk liên tục khẳng định thời điểm đó đã đến gần.
So với các đối thủ như Waymo hay Cruise, công nghệ tự lái của Tesla bị đánh giá là tụt hậu, một phần do Musk quyết định không sử dụng các phần cứng đắt đỏ như radar laser (lidar). Thay vào đó, Tesla tập trung vào cách tiếp cận dựa trên phần mềm, sử dụng camera và trí tuệ nhân tạo.
Giáo sư Rajkumar cảnh báo rằng sự không hoàn hảo của trí tuệ nhân tạo có thể dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng khi tính mạng con người phụ thuộc vào nó.
Dù đối mặt với nhiều thách thức, không thể phủ nhận những bước tiến của Musk trong lĩnh vực xe điện và khám phá không gian. Tuy nhiên, những tuyên bố táo bạo của ông về công nghệ tự lái đang đặt Tesla vào tâm điểm của sự nghi ngờ, khi thực tế chưa đáp ứng được kỳ vọng.