Cuộc khủng hoảng năng lượng vào năm ngoái đã mang lại viễn cảnh tươi sáng cho Nga. Điều đó có nghĩa rằng các biện pháp trừng phạt sẽ phải mất nhiều thời gian hơn để thực sự có tác dụng.

“Chúng tôi sẽ làm suy yếu cơ sở kinh tế và năng lực hiện đại hóa của Nga, và ngoài ra chúng tôi sẽ đóng băng tài sản của Nga trong Liên minh châu Âu”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cảnh báo hôm thứ Năm chỉ vài giờ sau khi ông Putin triển khai "chiến dịch quân sự đặc biệt" vào Ukraine.

Làn sóng trừng phạt tài chính ngày càng gia tăng do các đồng minh phương Tây áp đặt cuối cùng có thể mất quá nhiều thời gian để phát huy tác dụng, điều mà Ukraine hiện không có.

Ông Mark Haefele, Giám đốc đầu tư quản lý tài sản toàn cầu tại UBS, viết: “Quyết định của Tổng thống Putin về việc đưa quân vào vùng Donbas cho thấy sự sẵn sàng chấp nhận nỗi đau kinh tế ngắn hạn để đảm bảo các mục tiêu địa chính trị dài hạn”.

Kinh tế dồi dào

Theo các chuyên gia, Nga có vẻ như là một mục tiêu trừng phạt dễ dàng do nền kinh tế vôi hóa và không có tính cạnh tranh của họ, vốn sống nhờ xuất khẩu nông nghiệp hoặc năng lượng. Bất bình đẳng giàu nghèo tạo ra những rạn nứt sâu sắc trong xã hội, tình trạng chần chừ trong tiêm chủng đang tràn lan và tuổi thọ trung bình chỉ đứng thứ 159 trên thế giới.

Ngân hàng Thế giới viết trong báo cáo quốc gia mới nhất được công bố vào tháng 12: “Nga tiếp tục đối mặt với mức tăng trưởng tiềm năng tương đối thấp".

Ông Michael Hüther, Giám đốc tổ chức tư vấn kinh tế IW ở Cologne, Đức nhận định: “Con đường hướng tới sự độc lập thương mại khỏi xuất khẩu hàng hóa là một chặng đường rất dài. Nga yếu hơn nhiều về mặt kinh tế so với các mặt chính trị và quân sự”.

Nhưng bất chấp nền công nghiệp cũ kỹ và cơ sở hạ tầng xuống cấp, Nga vẫn có thể chuẩn bị tốt hơn bao giờ hết để vượt qua các lệnh trừng phạt. Trước hết, quốc gia này được sử dụng các nguồn tài nguyên khổng lồ, trở thành nhà xuất khẩu khí đốt tự nhiên và lúa mì lớn nhất thế giới.

Và có lẽ không phải ngẫu nhiên mà cuộc tấn công quân sự ở Ukraine trùng với thời điểm giá năng lượng tăng cao trong lịch sử, vốn đã mang lại cho họ nguồn tài chính dồi dào và tạo cho nước này một bước đệm kinh tế.

Thị trường trái phiếu và giới siêu giàu

Trong khi nhiều quốc gia phát triển vẫn sử dụng vốn nước ngoài để tài trợ cho tiêu dùng của họ, thì Nga đã chứng minh rằng nước này có nhiều khả năng sống trong khả năng của mình. Thặng dư tài khoản của Nga ở mức 82 tỷ USD, đạt mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và nợ tài khóa của nước này chỉ ở mức 16% GDP, rất nhỏ so với con số 98% của khu vực đồng euro vào cuối quý thứ ba 2021.

Trong khi đó, năm ngoái, Nga tiếp tục tách mình về mặt tài chính khỏi hệ thống tiền tệ dự trữ toàn cầu bằng cách tích trữ nhiều vàng trong kho ngân hàng trung ương hơn so với lượng vàng mà nước này nắm giữ bằng đô la Mỹ. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, các kho của Nga dự trữ gần 2.300 tấn vào cuối tháng 11 và hiện là kho dự trữ lớn thứ năm trên thế giới, chỉ sau Mỹ, Đức, Ý và Pháp.

Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) cũng cho biết họ “sẵn sàng thực hiện mọi biện pháp cần thiết để duy trì sự ổn định tài chính”. Theo ước tính của UBS, CBR cũng nắm giữ khoảng 640 tỷ USD dự trữ ngoại hối và có thể đủ khả năng để tạm dừng các biện pháp can thiệp tiếp theo để nâng đỡ đồng rúp. 

Cuối cùng, chính phủ luôn có lựa chọn giải phóng tài chính được ràng buộc trong Quỹ Phúc lợi Quốc gia. Chỉ riêng tài sản lưu động của quỹ này đã tương đương không dưới 7% tổng sản phẩm quốc nội của đất nước.

Với giá thị trường chứng khoán sụt giảm, Bloomberg đưa tin cho biết ông Putin đã gọi các nhà tài phiệt siêu giàu và lãnh đạo các công ty lớn nhất của Nga đến Điện Kremlin để thảo luận về tình hình ở Ukraine.