Tăng cường hợp tác “3 Nhà” để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Phát biểu tại Hội nghị, PGS.TS Phạm Bảo Sơn, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) cho biết, để thích ứng với thực tiễn phát triển, ĐHQGHN đã triển khai mô hình “3 Nhà+”, nhấn mạnh việc mở rộng hợp tác với chính quyền địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Theo đó, nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý, tạo môi trường thuận lợi cho nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đầu tư cơ sở hạ tầng, và có cơ chế điều phối hiệu quả.

Nhà trường và các nhà khoa học, đặc biệt là ĐHQGHN, đảm nhận vai trò đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, cung cấp tri thức chuyên sâu và kết nối quốc tế. Doanh nghiệp đưa ra các bài toán thực tiễn, đồng hành tài chính và cung cấp môi trường nghiên cứu ứng dụng.

Trong những năm qua, ĐHQGHN đã thiết lập mạng lưới hợp tác rộng khắp với các địa phương và doanh nghiệp lớn như Hà Nội, Quảng Ninh, Nghệ An, Ninh Bình, Vietcombank, SHB, Vingroup, Petrolimex… để triển khai các dự án đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2025, ĐHQGHN đã triển khai 50 dự án R&D với các tập đoàn trong và ngoài nước như Viettel, LG, Samsung, Pegatron, Hyundai, T&T, MB, SHB... Các lĩnh vực hợp tác trải rộng từ chip bán dẫn, AI, vật liệu mới, tế bào gốc, bảo mật lượng tử đến dược liệu và nông nghiệp công nghệ cao.

Từ năm 2022–2024, ĐHQGHN đã thực hiện 91 dự án hợp tác với tổng giá trị đầu tư ngoài ngân sách nhà nước đạt trên 252 tỷ đồng. Doanh thu từ các hợp đồng tư vấn, dịch vụ, chuyển giao công nghệ đạt hơn 130 tỷ đồng với trên 300 sản phẩm khoa học – công nghệ được đề xuất chuyển giao, thương mại hóa.

Tại hội nghị, PGS.TS Vũ Đình Tiến, Đại học Bách khoa Hà Nội cho rằng, cần tháo gỡ các nút thắt trong hợp tác "3 Nhà", nhất là vướng mắc về chính sách sở hữu trí tuệ, tài chính và cơ chế đặt hàng nghiên cứu.

ĐHBK Hà Nội đề xuất chuyển từ mô hình “đối ứng” sang “đặt hàng”, trong đó doanh nghiệp giữ vai trò chủ thể đặt ra yêu cầu và tài trợ nghiên cứu. Ngoài ra, cần tiến tới hình thành các phòng thí nghiệm, trung tâm R&D chung theo mô hình đối tác công – tư (PPP) để giải quyết các bài toán dài hạn, tạo dòng chảy tri thức bền vững giữa nhà trường và doanh nghiệp.

PGS.TS Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT thông tin thêm, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao còn gắn liền với quá trình tái cấu trúc mạng lưới cơ sở giáo dục đại học. Bộ GD&ĐT đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, bao gồm: Nâng cấp Trường ĐH Sư phạm Hà Nội và Trường ĐH Sư phạm TP.HCM trở thành các trung tâm sư phạm trọng điểm quốc gia. Sáp nhập, tổ chức lại hệ thống trường cao đẳng sư phạm theo hướng hội nhập vào các đại học đa ngành hoặc các cơ sở giáo dục đại học tại địa phương.

Tập trung phát triển các đại học quốc gia (Hà Nội, TP.HCM, Huế, Đà Nẵng), 5 đại học kỹ thuật – công nghệ trọng điểm và một số trường đại học chuyên sâu về y dược, nghệ thuật, thể thao… đạt chuẩn khu vực và quốc tế. Tiếp tục hỗ trợ các trường đại học thành lập theo hiệp định liên chính phủ như Đại học Việt – Đức, Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Đại học Việt – Nhật.

Hội nghị nhấn mạnh vai trò trung tâm của mô hình “3 Nhà” trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đổi mới sáng tạo và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tri thức. Các đại biểu kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành sớm hoàn thiện chính sách, tháo gỡ rào cản pháp lý và cơ chế tài chính để mô hình này phát huy hiệu quả trong thực tiễn, đặc biệt trong bối cảnh triển khai các nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 57 -NQ/TW, Nghị quyết 193/2025/QH15 và Nghị quyết 68-NQ/TW của Đảng và Nhà nước, Quốc hội.