Tăng cường phòng chống đuối nước, trách nhiệm của toàn xã hội

Trong bối cảnh nắng nóng ngày một gia tăng, học sinh, sinh viên sắp bước vào kỳ nghỉ hè, cả nước đang đối mặt với thực trạng đáng lo ngại khi liên tiếp xảy ra các vụ đuối nước thương tâm. Những sự việc này không chỉ là con số thống kê mà còn là lời cảnh báo nghiêm túc về sự thiếu sót trong công tác bảo đảm an toàn sông nước, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ từ toàn xã hội.

Thực tế đáng báo động khi chỉ trong 20 ngày đầu tháng 5, toàn quốc đã ghi nhận hàng loạt vụ đuối nước làm thiệt mạng nhiều người, đa số là trẻ em và học sinh. Chỉ trong ngày 1/5, tại các bãi biển ở tỉnh Quảng Ngãi xảy ra hàng loạt vụ đuối nước. Tại bãi tắm Mỹ Khê (xã Tịnh Khê, thành phố Quảng Ngãi) có 11 người, các bãi tắm ở huyện Mộ Đức có 4 người bị sóng cuốn trôi.

Trong đó, 11 người đuối nước ở bãi tắm Mỹ Khê được ứng cứu thành công. Riêng tại huyện Mộ Đức, người dân địa phương cứu được một người, 3 người mất tích. Các trường hợp gặp nạn phần lớn là học sinh.

Vào ngày 10/5, hai anh em tại Đắk Lắk đã tử vong khi rủ nhau ra hồ chứa nước trong buôn chơi. Tiếp đó, vào trưa ngày 18/5, hai học sinh tại xã Ea Kao, H.T.H. (13 tuổi) và H.Z.H. (10 tuổi), cũng mất mạng khi tắm tại hồ nước nông dân đào để tưới cây.

Chưa dừng lại, vào chiều ngày 19/5, hai cháu nhỏ M.T.Q. (4 tuổi) và H.T.N.T. (5 tuổi) cũng thiệt mạng tại một ao nước không rào chắn ở xã Ea Tih. Các vụ việc này càng làm rõ lỗ hổng trong công tác quản lý an toàn tại các khu vực thủy vực, khiến các em nhỏ phải trả giá bằng sinh mạng. Theo Sở LĐ-TB-XH Đắk Lắk, từ đầu năm đến nay trên địa bàn tỉnh ghi nhận hơn 10 trường hợp trẻ tử vong vì đuối nước.

Liên tiếp các ngày sau, nhiều vụ đuối nước vẫn tiếp tục xảy ra. Vào ngày 15/5, tại Hà Tĩnh, hai học sinh tiểu học và THCS trong lúc tắm tại con suối ở khu vực Khe Ngang đã không may gặp nạn và bị đuối nước. Ngày 17/5, một vụ đuối nước của hai mẹ con trên sông Hồng đã gây xôn xao dư luận, đặc biệt khi phải mất đến hai ngày để tìm được thi thể người con. Cùng ngày, tại Nghệ An, một nam sinh lớp 7 đã tử vong tại đập nước tại Hà Tĩnh, một nam sinh lớp 6 mất tích trên sông Lam. Chỉ vài ngày sau, vào ngày 19/5, Nghệ An tiếp tục báo cáo về một vụ đuối nước khác, khiến một nam sinh lớp 7 tử vong tại một đập nước trên địa bàn.

Trước đó ngày 8/5, một trường hợp may mắn đã được ghi nhận khi một nam sinh 16 tuổi ở Quảng Nam được cứu sống kịp thời sau khi bị đuối nước. Mới đây, sáng ngày 20/5, ba sinh viên tắm tại đập Quán Trăn (Thạch Thất, Hà Nội) thì gặp nạn; hai người tử vong, một người được cứu sống.

Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đuối nước hiện là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em Việt Nam, với khoảng 2.000 trẻ em tử vong mỗi năm - con số này cao gấp nhiều lần so với các nước phát triển.

Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này nằm ở nhiều yếu tố. Trước hết, ý thức về an toàn sông nước trong cộng đồng còn hạn chế. Nhiều phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ về mối nguy hiểm tiềm ẩn từ các khu vực sông, hồ, biển, dẫn đến việc thiếu giám sát con em họ khi tiếp xúc với môi trường nước.

Thứ hai, công tác giáo dục kỹ năng an toàn dưới nước cho học sinh còn thiếu và yếu. Mặc dù Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có các chương trình giáo dục về phòng chống đuối nước, nhưng việc triển khai trên thực tế còn nhiều hạn chế. Hầu hết các trường học, đặc biệt ở khu vực nông thôn, miền núi, chưa có điều kiện để tổ chức dạy bơi và kỹ năng an toàn dưới nước cho học sinh.

Thứ ba, công tác quản lý an toàn tại các khu vực sông, hồ, ao, đập nước còn nhiều bất cập. Nhiều địa phương chưa thực hiện đầy đủ việc rà soát, cảnh báo các khu vực nguy hiểm, thiết lập hệ thống rào chắn và biển báo tại các khu vực có nguy cơ cao.

Thứ tư, lực lượng cứu hộ chuyên nghiệp còn mỏng và thiếu trang thiết bị hiện đại. Nhiều địa phương, đặc biệt là các vùng nông thôn, miền núi, chưa có đội cứu hộ chuyên nghiệp. Khi xảy ra tai nạn, việc cứu hộ thường do người dân thực hiện một cách tự phát, thiếu kỹ năng và phương tiện, dẫn đến hiệu quả cứu hộ không cao, thậm chí gây ra những tai nạn đáng tiếc khác.

Trước thực trạng đáng báo động này, cần có sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trách nhiệm đầu tiên thuộc về các cấp chính quyền trong việc tăng cường công tác quản lý an toàn sông nước. Cần tiến hành rà soát toàn bộ các khu vực có nguy cơ cao về đuối nước, lắp đặt hệ thống biển cảnh báo, rào chắn tại các điểm nguy hiểm. Đối với các khu vực tắm biển, cần bố trí lực lượng cứu hộ thường trực và thiết lập hệ thống phao tiêu, cờ cảnh báo theo tiêu chuẩn quốc tế.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cần đẩy mạnh hơn nữa công tác giáo dục phòng chống đuối nước trong trường học. Việc dạy bơi và kỹ năng an toàn dưới nước cần được đưa vào chương trình chính khóa hoặc ngoại khóa bắt buộc. Các trường học cần phối hợp với phụ huynh để tăng cường giám sát học sinh, đặc biệt trong dịp hè. Theo kinh nghiệm của các nước đã thành công trong việc giảm thiểu đuối nước, việc đưa kỹ năng bơi an toàn vào chương trình học từ cấp tiểu học đã giúp giảm đáng kể số vụ đuối nước ở trẻ em.

Ngành Y tế cần tăng cường tập huấn kỹ năng sơ cứu đuối nước cho cộng đồng, đặc biệt là tại các khu vực có nguy cơ cao. Nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chỉ ra rằng, việc can thiệp kịp thời trong những phút đầu tiên sau khi nạn nhân bị đuối nước có thể làm tăng đáng kể tỷ lệ cứu sống.

Các cơ quan truyền thông cần đẩy mạnh tuyên truyền về phòng chống đuối nước, nâng cao nhận thức của cộng đồng về mối nguy hiểm này. Cần có các chương trình truyền thông chuyên biệt, đặc biệt là vào thời điểm trước và trong mùa hè, khi nguy cơ đuối nước gia tăng.

Đối với các gia đình, cần nâng cao trách nhiệm trong việc giám sát con em khi tiếp xúc với môi trường nước. Phụ huynh cần trang bị cho con em mình kiến thức và kỹ năng an toàn dưới nước, dạy trẻ nhận biết các tình huống nguy hiểm và cách ứng phó. Theo khuyến cáo của các chuyên gia, trẻ em dưới 5 tuổi không nên được để một mình gần các nguồn nước, dù chỉ là một thời gian ngắn. Trẻ em trên 5 tuổi cần được dạy bơi càng sớm càng tốt và luôn có người lớn giám sát khi bơi.

Cộng đồng doanh nghiệp cũng có thể đóng góp thông qua việc tài trợ cho các chương trình dạy bơi miễn phí, trang bị phương tiện cứu hộ cho các khu vực có nguy cơ cao. Nhiều doanh nghiệp lớn trên thế giới đã có những sáng kiến hiệu quả trong việc phòng chống đuối nước thông qua các chương trình trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR).

Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách quan trọng như Chương trình phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em giai đoạn 2021-2030, trong đó có mục tiêu giảm tỷ lệ tử vong do đuối nước ở trẻ em. Tuy nhiên, để các chính sách này đi vào cuộc sống, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và sự tham gia tích cực của toàn xã hội.

Trong bối cảnh mùa hè đang đến gần, công tác phòng chống đuối nước cần được đặt lên hàng đầu. Mỗi vụ đuối nước xảy ra không chỉ là mất mát đối với các gia đình có người thân gặp nạn mà còn là tổn thất lớn đối với cả xã hội. Sự an toàn của con người, đặc biệt là trẻ em, phải được đặt lên trên hết. Chỉ khi có sự chung tay của cả cộng đồng, với những hành động cụ thể và thiết thực, chúng ta mới có thể giảm thiểu những vụ đuối nước đáng tiếc, mang lại một mùa hè an toàn và lành mạnh cho tất cả mọi người.