Chiều 21/3 tại TP.HCM, hội thảo “Tháo gỡ bất cập chính sách để phát huy vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế Việt Nam” do Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) và Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) phối hợp tổ chức đã thu hút sự quan tâm lớn từ giới chuyên gia, doanh nghiệp và nhà quản lý. Sự kiện hướng tới việc đánh giá đúng thực trạng phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, từ đó đề xuất các giải pháp chính sách mang tính đột phá để thúc đẩy khu vực này thực sự trở thành động lực hàng đầu của nền kinh tế.

Gần 40 năm sau công cuộc đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam đã có những bước tiến mạnh mẽ, cả về quy mô lẫn chất lượng. Với hơn 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, kinh tế tư nhân hiện đóng góp hơn 50% GDP, tạo việc làm cho khoảng 82% lao động toàn quốc. Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, khu vực này vẫn chưa đạt được kỳ vọng về sức bật, sự bền vững và năng lực cạnh tranh – một phần không nhỏ đến từ những rào cản chính sách và nhận thức chưa đầy đủ.

Phải thay đổi cách tiếp cận trong quản lý và hoạch định chính sách

TS Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, nhấn mạnh rằng sự phát triển của khu vực tư nhân chưa tương xứng với tiềm năng do những giới hạn trong cơ chế quản lý nhà nước và mô hình hoạt động doanh nghiệp. Theo ông, nhiều cơ quan quản lý vẫn duy trì tư duy “xin-cho”, can thiệp sâu vào hoạt động của doanh nghiệp, trong khi thiếu dữ liệu thống kê riêng biệt khiến việc xây dựng chính sách hỗ trợ trở nên kém hiệu quả.

Ngoài ra, bản thân khu vực tư nhân cũng tồn tại những điểm yếu như mô hình quản trị gia đình, thiếu khả năng huy động vốn và cập nhật công nghệ.

TS Kiên cho rằng cần đổi mới trong cách triển khai chính sách, cải thiện môi trường đầu tư và đặc biệt là thay đổi nhận thức xã hội, nhìn nhận đúng và bảo vệ vai trò của doanh nhân, doanh nghiệp trong nền kinh tế hiện đại.

Kinh tế tư nhân là nền tảng phát triển và đổi mới

PGS, TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, đưa ra một góc nhìn sâu hơn về sứ mệnh của kinh tế tư nhân trong thời đại mới. Ông khẳng định, đây là lực lượng chủ yếu sản sinh ra của cải vật chất và năng lực sáng tạo, đóng vai trò then chốt trong kiến tạo một nền kinh tế thị trường năng động, hội nhập.

Từ các kinh nghiệm quốc tế, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của vai trò “kiến tạo” từ Nhà nước. Cần có một chiến lược tổng thể phát triển lực lượng doanh nghiệp tư nhân, với yêu cầu không chỉ về quy mô mà cả về tư duy sáng tạo, năng lực đổi mới và tính toàn cầu.

Cũng theo ông Thiên, Nhà nước không nên đứng ngoài mà cần đồng hành, hỗ trợ và tạo không gian thể chế thuận lợi để các doanh nghiệp Việt vươn lên tầm khu vực và thế giới.

Cần hoàn thiện chính sách và minh bạch hóa khu vực kinh tế phi chính thức

Chuyên gia kinh tế TS Cấn Văn Lực bổ sung thêm bức tranh thực tế từ góc độ số liệu: kinh tế tư nhân hiện gồm ba thành phần chính – doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh cá thể và hợp tác xã. Trong đó, đáng chú ý là khoảng 3,1 triệu hộ kinh doanh chưa đăng ký, gây khó khăn cho việc thống kê, quản lý và hỗ trợ chính sách.

TS Lực đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính và thuế, để tạo điều kiện cho khu vực này chính thức hóa và phát triển. Ông cũng kêu gọi việc ban hành những chính sách hỗ trợ tập trung vào nâng cao năng lực quản trị, khả năng tham gia chuỗi giá trị và tiếp cận tài chính cho khối doanh nghiệp nhỏ và vừa – vốn đang chiếm tỷ trọng lớn trong khu vực tư nhân.

Muốn kinh tế tư nhân trở thành động lực then chốt cho tăng trưởng, cần sự đồng hành thực chất giữa Nhà nước và doanh nghiệp. Đổi mới tư duy, cải cách thể chế và hành động quyết liệt từ cả hai phía sẽ là chìa khóa để giải phóng sức bật cho khu vực kinh tế đầy tiềm năng này.