Các phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 1954 - 1975 hướng vào thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, các phong trào đã không ngừng được đẩy mạnh; trong công tác thi đua, coi trọng xây dựng, nhân rộng những tấm gương điển hình tiên tiến nhằm tạo ra động lực mới trong học tập, lao động, sản xuất và chiến đấu.
Trong phong trào thi đua thời kỳ này đã xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân tiêu biểu: điển hình là tấm gương bà Nguyễn Thị Thạc - Kiện tướng đứng máy sợi của nhà máy dệt Nam Định, chiến sĩ thi đua Phạm Trung Pồn bị mù cả hai mắt nhưng đã có nhiều sáng kiến cải tiến nông cụ trong sản xuất và lao động, phong trào xây dựng hợp tác xã sản xuất nông nghiệp thì có hợp tác xã Đại Phong - Hợp tác xã tiên tiến... những tấm gương đó góp phần quan trọng vào việc động viên mỗi người cùng nỗ lực thi đua thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng hậu phương miền Bắc xã hội chủ nghĩa làm chỗ dựa vững chắc cho tiền tuyến miền Nam anh hùng và đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước tới thắng lợi hoàn toàn, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Nông dân xã Ái Quốc, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương báo cáo kết quả tăng gia sản xuất hoa màu của địa phương với Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Hải Dương, ngày 31/5/1957).
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm công trường đại thủy nông Bắc - Hưng - Hải - công trình thủy lợi lớn nhất miền Bắc - là một trong những ngọn cờ thi đua xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Ngày 25/12/1958.
Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu tại Đại hội anh hùng và chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ II. Hà Nội, tháng 7/1958.
Nông dân hợp tác xã Đại Phong, tỉnh Quảng Bình - lá cờ đầu trong phong trào thi đua sản xuất nông nghiệp vui mừng chứng kiến chiếc máy cày do Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng đang cày thử những luống cày đầu tiên, tháng 6/1961.
Một buổi thao diễn kỹ thuật của công nhân nhà máy cơ khí Duyên Hải, Hải Phòng - lá cờ đầu của ngành công nghiệp toàn miền Bắc đầu những năm 60, thế kỷ XX.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm hợp tác xã Đồng Tâm, tỉnh Phú Thọ - một điển hình tiên tiến trong xây dựng đời sống mới của bà con kiều bào mới về nước, ngày 21/3/1961.
Em Hoa Xuân Tứ, học sinh lớp 6 (Nghệ An), cụt cả hai tay vẫn nỗ lực học tập trở thành “Cháu ngoan Bác Hồ” và kiện tướng về thể dục tại Đại hội anh hùng, chiến sỹ thi đua toàn quốc lần thứ IV. (Hà Nội, tháng 01/1967).
Suốt 200 ngày đêm ròng rã đếm bom rơi và cắm tiêu xác định vị trí bom trên trọng điểm ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh), nữ anh hùng La Thị Tám cùng đồng đội của mình đã góp phần quan trọng thông đường cho những chuyến xe ra trận.
Lễ xuất phát của đoàn thanh niên xung phong Hà Nội lên đường chống Mỹ cứu nước tổ chức ở Nhà hát Lớn, Hà Nội, ngày 11/7/1969.
Chủ tịch Hồ Chí Minh hỏi chuyện mẹ Nguyễn Thị Suốt, người anh hùng đã chèo đò đưa bộ đội qua sông Nhật Lệ, tỉnh Quảng Bình, dưới bom đạn Mỹ tại Đại hội anh hùng, chiến sỹ thi đua toàn quốc lần thứ IV. (Hà Nội, tháng 30/12/1966).
Hoàng Lan