Thị trướng mới của Tokyo, bà Yuriko Koike: Người phụ nữ đi vào lịch sử

(CLO) Được bầu là thị trưởng mới của thành phố Tokyo, bà Yuriko Koike là người phụ nữ đầu tiên từng đảm nhiệm chức vụ này. Và đối với một chính trị gia Nhật Bản thì tiểu sử của bà có đôi chút dị thường. Người đàn bà 64 tuổi của Đảng Tự do Dân chủ, bà Yuriko từng là một phát thanh viên, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Mội trường và thông thạo tiếng Anh cũng như tiếng Ả-rập. Đây cũng không phải lần đầu tiên bà Yuriko lập nên một thành tích mới đi vào lịch sử: bà từng là người phụ nữ đầu tiên đảm nhiệm vai trò Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, cũng là người phụ nữ đầu tiên từng tranh cử vào vị trí lãnh đạo Đảng Tự do Dân Chủ (LDP).

Từ một tuổi thơ khác biệt tới vai trò người dẫn thời sự

Bà Yuriko lớn lên tại một khu thượng lưu của thành phố cảng Kobe. Cuối thời Meiji, người ông nội thương phú của bà đã lập nên một công ty tài chính tại thành phố Seattle, Mỹ. Cha của bà, ông Yujiro cũng điều hành một công ty tài chính liên quan tới dầu mỏ và thường xuyên phải di chuyển tới các nước Ả-rập để đàm phán. Từ thuở nhỏ, bà đã gặp gỡ và giao tiếp với nhiều người nước ngoài, làm quen với những phong tục và truyền thống của họ.

Từ bỏ ngành xã hội học của đại học Kwansei Gakuin ở phía Tây Nhật Bản vào năm 1971, bà đã đăng ký theo học tại trường đại học American University tại Cairo, Ai Câp, nơi bà trau dồi tiếng Ả-rập và kiến thức về xã hội Trung Đông. Quyết định này chịu nhiều ảnh hưởng từ cha của bà, khi chính ông là người đã nói rằng "Nhật Bản chỉ có thể tồn tại với sự giúp đỡ về năng lượng từ các nước Ả-rập. Dù cho chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào họ, thế nhưng người Nhật lại không hiểu chút gì về họ". Vào năm 1976, bà trở thành người Nhật thứ 2 từng tốt nghiệp tại đại học này, khoa xã hội học.

Bà Yuriko từng làm việc như một phiên dịch viên sau khi trở về Nhật Bản từ Ai Cập. Năm 1978, bà đã phỏng vấn gã độc tài Muammar Gaddafi, người bị trục xuất khỏi Libya cũng như phỏng vấn cựu chủ tịch của Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) Yasser Arafat trong một chương trình đặc biệt của kênh Nippon TV.

Với năng lực dịch thuật của mình, bà đã trở thành một thực tập sinh của chương trình talk show nổi tiếng được dẫn bởi nhà phê bình chính trị Kenichi Takemura trên kênh truyền hình Nippon TV. Không giống với các thực tập sinh khác, bà luôn luôn đưa ra ý kiến của riêng mình, đôi khi còn thẳng thắn phản đối cái nhìn của ông Takemura. Chính sự khác biệt đó đã giúp bà trở thành một người dẫn chương trình của đài từ năm 1985 tới năm 1992, bao gồm cả những chương trình nóng như bản tin thị trường chứng khoán hay thậm chí những chương trình nổi tiếng như bản tin tài chính hàng ngày World Business Satellite.

Chính trị gia của những lần "đầu tiên"

Khi thị trưởng cũ của tỉnh Kumamoto, ông Morihiro Hosokawa lập nên một Đảng mới ở Nhật Bản vào năm 1992, ông đã mời bà Yuriko Koike tham gia và tranh cử cho một ghế tại Thượng viện Nhật Bản. Biết rằng bà không thể thay đổi đất nước nếu cứ tiếp tục làm một nhà báo, bà đã chấp nhận lời mời này. Cùng năm đó, bà Yuriko đã được bầu vào Thượng viện. Năm 1993, bà đã thắng cử một ghế tại Hạ Nghị viện.

Năm 2008, bà Koike tuyên bố sẽ tranh cử vào vị trí lãnh đạo Đảng Tự do Dân chủ (LDP). Bà cũng là người phụ nữ đầu tiên từng nhắm tới vị trí cao nhất của Đảng lớn nhất đất nước mặt trời mọc này. Dù nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ bởi người dẫn dắt mình, nguyên thủ tướng Junichiro Koizumi, bà đã thất bại. Dẫu vậy, bà cũng là người về nhì trong cuộc đua này, khẳng định lại vị thế của bà trong lòng cử tri Nhật Bản và là dấu hiệu cho một tương lai rộng mở hơn.

Trở thành Bộ trưởng Môi trường từ năm 2003 tới năm 2006 dưới thời ông Junichiro Koizumi, bà được biết tới như người đã thúc đẩy chiến dịch "giải phóng mùa hè", kêu gọi người dân ăn mặc thoải mái và thoáng mát hơn, nhằm giảm đi nhu cầu sử dụng điều hoà. Chiến dịch mang tên "Cool Biz" này đã được áp dụng rộng rãi bởi các doanh nghiệp tư nhân, và giờ đây hầu hết đàn ông đều không mặc áo vest hay đeo cà-vạt khi tới công sở vào mùa hè.

Năm 2007, bà trở thành ngôi sao trên bầu trời chính trị Nhật khi là nữ Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên của đất nước, một vị trí mà bà chỉ đảm nhiệm trong hơn 1 tháng. Bà được chỉ định vào vị trí này sau khi người tiền nhiệm của bà, ông Fumio Kyuma tuyên bố từ chức vì ám chỉ vụ việc thả bom hạt nhân vào năm 1945 là không thể tránh khỏi. Bà Yuriko Koike nhanh chóng từ chức để nhận trách nhiệm về vụ việc các thuỷ thủ Nhật Bản đã để lộ thông tin mật.

Bà Yuriko Koike từng lấy chồng năm 21 tuổi khi còn đang theo học tại Cairo nhưng cuộc tình này chấm dứt sau đó chẳng bao lâu. Là một "fan" hâm mộ của bà Hillary Clinton, nguyên Ngoại trưởng Hoà kỳ và ứng cử viên của Đảng Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà trắng lần này, bà Koike còn hâm mộ người đàn bà thép Margaret Thatcher, cựu Thủ tướng Anh.  Bà còn thường xuyên đăng tải các bài luận của mình trên các ấn phẩm quốc tế, bao gồm một bài báo mà bà gọi chiến dịch tranh của của ông Donald Trump, ứng viên Đảng Cộng hoà là "thô tục".

Bà Yuriko Koike lại một lần nữa đi vào lịch sử chính trường Nhật Bản khi chiến thắng một cách tuyệt đối để trở thành vị thị trưởng mới của Tokyo. Bà đã vượt qua cả ông Hiroya Masuda và ông Shuntaro Torigoe khi dành được 2.9 triệu phiếu bầu, tương đương 59.73%. Hai đối thủ của bà, ông Masuda và ông Torigoe chỉ dành được 1.79 triệu và 1.34 triệu phiếu bầu.

"Người đàn bà thép" của Nhật Bản.

Thuộc Đảng Tự do Dân chủ của Thủ tướng Shinzo Abe nhưng bà Yuriko Koike lại không được công nhận khi ông Hiroya Masuda mới là người được đề cử tranh cử. VBà đã buộc phải đứng ra ứng cử một cách độc lập. Điều này đã làm các vị lãnh đạo của đảng Tự do Dân chủ phải "nóng mắt", đặc biệt là người từng đảm nhiệm chức thị trưởng của Tokyo, ông Shintaro Ishihara, người đã phát biểu rằng: "Chúng ta không thể giao Tokyo vào tay một người đàn bà có quá nhiều lớp phấn như vây".

Thế nhưng, những lời lẽ khiếm nhã này của ông Ishihara lại chỉ khiến cho lượng người ủng hộ bà Koike tăng nhiều hơn, những người đang tức tối vì nạn tham nhũng bên trong chính quyền Tokyo.

Vị thị trưởng trước đó, ông Yoichi Masuzoe, người đã từ chức vào tháng 6 mới đây vì có những cáo buộc ông này sử dụng tiền công để chi trả cho những chuyến nghỉ mát, những buổi làm đẹp của gia đình mình. Ông đã bác bỏ việc phạm pháp nhưng cũng thú nhận rằng  có những "khe nứt" có thể đã bị "lách".

Người tiền nhiệm của ông Masuzoe cũng đã từ chức vào năm 2013 vì một scandal tài chính ngay sau khi Tokyo đang cai thành công thế vận hội Olympics mùa hè 2020.

Bà Koike tuyên bố sẽ tạo nên sự khác biệt. "Tôi sẽ dẫn dắt Tokyo theo những phương thức chưa bao giờ có, trở thành một Tokyo của ngày mai", và bà đảm bảo rằng sẽ thực thi các chính sách để "tất cả đàn ông và phụ nữ đều có thể toả sáng tại Tokyo".

Trong chiến dịch tranh cử của mình, bà Koike khẳng định Nghị viện Tokyo là gốc rễ của tham nhũng và bà sẽ xoá bỏ nó nếu thắng cử. Nói về lý, điều này gần như là không thể, và bà Koike đã phải chữa lời của chính mình khi tuyên bố sẽ tìm cách hợp tác. "Tôi tin rằng chúng ta đều muốn một cuộc sống tốt hơn cho người dân Tokyo. Nếu chúng ta không hợp tác, các chính sách sẽ bị trì hoãn và người chịu thiệt sẽ là người dân mà thôi".

Bà Koike cũng hứa sẽ cải thiện việc thiếu nhà trẻ ở thành phố, tăng cường trợ giúp cho phụ nữ nơi công sở. Sau khi chiến thắng hôm Chủ Nhật vừa qua, nhiều người tin rằng đây không phải là điểm dừng chân cuối cùng của bà Koike. "Đây không phải là mục đích cuối cùng của bà. Mục tiêu của bà Yuriko Koike là trở thành Thủ tướng Nhật", Yoshiko Matsuya, một cử tri nhận định. "Bà vẫn đang 'phát triển' và chúng ta vẫn chưa thể biết trước được tương lai".

Hoàng Việt