Thị trường sầu riêng Trung Quốc: Thái Lan mất chỗ đứng, Việt Nam và Philippines tạo vị thế

Theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, Trung Quốc đã nhập khẩu 1,4 triệu tấn sầu riêng vào năm 2023, tăng 69% so với năm trước.

Tỷ trọng của Thái Lan trong số hàng nhập khẩu đó, tính bằng đô la Mỹ, đã giảm từ gần 100% vào năm 2021 xuống còn 95,36% một năm sau đó và 67,98% vào năm ngoái.

Trung Quốc bắt đầu cho phép các nhà xuất khẩu Việt Nam vận chuyển sầu riêng tươi vào năm 2021.

Vào năm 2022, xuất khẩu sầu riêng Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng từ mức gần 0 lên 4,63% thị phần, đạt 188,1 triệu USD và tăng vọt lên 31,82% vào năm 2023 với tổng giá trị là 2,1 tỷ USD.

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc cho biết xuất khẩu trái cây của Việt Nam trên toàn thế giới đạt 4,9% tổng khối lượng vào năm 2022 ở mức 40,88 triệu kg, thêm vào đó thị phần của Việt Nam thấp hơn 1% vào năm trước và bằng 0 trước đó.

Tuần trước, Bộ Thông tin Đối ngoại dự báo Việt Nam đang đặt mục tiêu đạt doanh thu sầu riêng 3,5 tỷ USD trong năm nay - tăng 55% so với năm ngoái - bằng cách thâm nhập sâu hơn vào thị trường Trung Quốc.

Sầu riêng đã trở thành món hàng được ưa chuộng đối với tầng lớp trung lưu Trung Quốc. Mặc dù còn kén người ăn, loại cây phủ đầy gai này vẫn có giá cao và thu hút được một lượng lớn khách hàng.

Ông Nguyễn Thành Trung, nhà nghiên cứu khoa học chính trị tại Đại học Fulbright Việt Nam cho biết, nhiều nông dân Việt Nam đã chuẩn bị mọi phương án để chuyển sang trồng sầu riêng.

“Sầu riêng được coi là cây trồng quý ở Việt Nam và có thể mang lại rất nhiều lợi ích. Người nông dân biết cách tận dụng tối đa cơ hội của mình", ông Trung nhấn mạnh.

Philippines cũng đã giành được một phần thị phần từ thị trường Trung Quốc. Vào cùng kỳ năm 2023, Trung Quốc đã đồng ý bắt đầu nhập khẩu sầu riêng tươi của quốc gia này, loại sầu riêng được trồng chủ yếu ở vùng đất núi lửa của núi Apo trên đảo Mindanao phía nam.

Cơ quan Thông tấn Philippine do chính phủ điều hành đưa tin xuất khẩu sầu riêng của Philippine sang Trung Quốc đạt trị giá 1,88 triệu USD từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2023.

Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy Philippines chiếm 0,2% thị phần nhập khẩu sầu riêng của Trung Quốc vào năm ngoái tính theo giá trị đồng USD.

Jonathan Ravelas, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Quản lý dịch vụ tiếp thị và kinh doanh có trụ sở tại Manila, cho biết những người trồng sầu riêng vẫn ưu tiên thị trường nội địa và xuất khẩu phần dư thừa.

Năm ngoái, Trung Quốc cũng công bố đã trồng thành công vụ mùa nội địa đầu tiên trên đảo Hải Nam ở phía nam.

Feng Xuejie, Giám đốc Viện Nhiệt đới cho biết: “Sầu riêng trong nước dự kiến sẽ có sản lượng 250 tấn trong năm nay và đến năm sau chúng có thể được cung cấp số lượng lớn trên thị trường và khi đó sản lượng có thể đạt 500 tấn”. 

Năm ngoái, Hải Nam đạt tổng sản lượng 50 tấn, con số mà ông Feng cho rằng không đủ để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng Trung Quốc.

Vận chuyển từ Philippines đến Trung Quốc thường có chi phí cao hơn mức các nhà xuất khẩu Đông Nam Á khác phải trả do các rào cản về khoảng cách và cơ sở hạ tầng.

Simon Chin, người sáng lập công ty xuất khẩu Malaysia DKing, cho biết các nhà xuất khẩu sầu riêng ở Malaysia đang thúc đẩy một thỏa thuận trong năm nay để kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao với Trung Quốc. Ngày nay, Malaysia chỉ được phép vận chuyển sầu riêng đông lạnh.

Xét về mặt doanh thu, tổng lượng xuất khẩu sầu riêng của Thái Lan sang Trung Quốc vẫn tăng trong năm ngoái khi thị trường tiêu dùng tại các thành phố cỡ trung của Trung Quốc bắt đầu chín muồi, Sam Sin, giám đốc phát triển của S&F Produce Group ở Hồng Kông, cho biết. 

“Thị trường Trung Quốc rất rộng, đây là cơ hội cho sầu riêng Thái Lan. Tuy nhiên, thị trường sầu riêng khá phát triển ở các thành phố cấp một và cấp hai, nhưng chưa phát triển ở các thành phố cấp ba, cấp bốn và cấp năm”.

Điệp Nguyễn (Theo SCMP)