Theo thống kê của Bộ Công Thương, trong giai đoạn đầu của dịch bệnh Covid-19 (từ khoảng tháng 2 đến tháng 4/2020), có 57% doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh liên quan tới thương mại điện tử có doanh thu tăng trưởng dưới 30% so với cùng kỳ năm 2019, thậm chí tăng trưởng âm. Tuy nhiên, vẫn có 24% doanh nghiệp có doanh thu tăng trên 51% so với cung kỳ năm trước.

Về tốc độ tăng trưởng về doanh thu trong 6 tháng đầu năm 2020 so với cùng kỳ năm 2019 ước giảm khoảng 6% mặc dù số lượng giao dịch tăng 25% (do các mặt hàng giao dịch thương mại điện tử giai đoạn Covid-19 có giá trị thấp).

Theo đó Bộ Công Thương dự báo thương mại điện tử cả năm 2020 với hai kịch bản.

Trong trường hợp dịch bệnh được kiểm soát như hiện nay, tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử về doanh thu trong quý IV/2020 là 20%, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ ước đạt 12 tỷ USD.

Với trường hợp xấu nhất, dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp trong quý IV/2020, sản xuất tiêu dùng trong nước bị tác động, nguồn hàng, các hoạt động dịch vụ bị ảnh hưởng lớn như vận tải hàng không, dịch vụ lưu trú, ăn uống; sức tiêu dùng của người dân chậm thì khả năng quy mô thị trường thương mại điện tử bị tác động lớn ước đạt 11 tỷ USD, và tốc độ tăng trưởng doanh thu thương mại điện tử bán lẻ chỉ đạt 13%.

Có thể nói để thị trường thương mại điện tử bán lẻ đạt 12 tỷ USD trong bối cảnh dịch Covid-19 đang “hạ gục” mọi mục tiêu của các quốc gia phải kể đến sự tích cực của người tiêu dùng, định hướng đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử của các doanh nghiệp thương mại điện tử cũng như công tác tăng cường giám sát của lực lượng chức năng.

Tuy nhiên, để đạt được con số “tích cực” từ thị trường thương mại điện tử bán lẻ trong năm 2020 và cả trong tương lai, theo Bộ Công Thương ngoài xử lý vi phạm về hàng giả, hàng nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ trên các trang mạng xã hội, sàn giao dịch thương mại điện tử thì phải nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử. Ngoài ra, phải có chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong thương mại điện tử, đồng thời hoàn thiện khung khổ pháp luật cho thương mại điện tử.  

Số liệu Bộ Công Thương công bố cho thấy, năm 2020, Bộ Công Thương đã yêu cầu các sàn giao dịch thương mại điện tử rà soát, gỡ bỏ tổng số gần 223,6 nghìn gian hàng và hơn 1 triệu sản phẩm, qua đó đã xử lý trên 30.000 gian hàng với gần 48.000 sản phẩm vi phạm.

Bên cạnh đó, Cục thương mại điện tử và Kinh tế số đã chủ động đăng tải cảnh báo đến người dùng trên các phương tiện truyền thông về các hành vi lừa đảo, giả mạo khi thực hiện mua sắm, đặt hàng trên môi trường điện tử, các dấu hiệu, chiêu trò lừa đảo bán các sản phẩm, thiết bị y tế kém chất lượng như khẩu trang, nước rửa tay trên mạng xã hội.  

Riêng trong 9 tháng đầu năm 2020, thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về Thương mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã phối hợp với Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương), Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) trực tiếp tiến hành kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính với các đối tượng vi phạm với tổng mức phạt 173 triệu đồng.

Trong đó nổi bật vụ xử phạt minhchay.com – Công ty TNHH Hai thành viên Lối sống mới vì hành vi thiết lập website thương mại điện tử không thông báo với Bộ Công Thương theo quy định của pháp luật. Tổng mức xử phạt trong năm 2020 nói trên không bao gồm mức xử phạt mà Cục phối hợp với Tổng Cục Quản lý thị trường. 

Ngọc An