Vài ngày trước khi chính thức trao quyền cho người kế nhiệm Olaf Scholz, bà Merkel đã nhận được sự vinh danh quân sự cao quý nhất của nước Đức, với màn diễu hành truyền thống của những người lính cầm đuốc và một ban nhạc diễu hành trong buổi lễ chia tay. Bà sẽ chính thức rời văn phòng của mình vào tuần tới.

Trong bài phát biểu ngắn gọn, chỉ vài giờ sau khi bà chủ trì cuộc họp khẩn cấp cuối cùng về đại dịch và tuyên bố những hạn chế đối với người từ chối tiêm chủng, bà Merkel cảnh báo rằng lòng tin là một trong những thành phần quan trọng nhất của nền dân chủ.

“Hai năm của đại dịch đã cho thấy niềm tin vào chính trị, khoa học và xã hội quan trọng như thế nào - nhưng nó cũng có thể mong manh như thế nào”, bà nói trong buổi lễ với không quá nhiều người tham dự, đều đeo khẩu trang và thực hiện quy định giãn cách.

Bà nói thêm rằng “dân chủ phụ thuộc vào sự đoàn kết và lòng tin, bao gồm cả sự tin tưởng vào sự thật”.

“Bất cứ nơi nào sự hiểu biết khoa học bị phủ nhận, các thuyết âm mưu và lòng thù hận được lan truyền, chúng ta phải chống lại. Nền dân chủ của chúng ta cũng không có chỗ ở những nơi mà thù hận và bạo lực được sử dụng như phương tiện hợp pháp để phục vụ cho một số lợi ích nhất định. Khi đó, lòng khoan dung của chúng ta phải tìm ra sự giới hạn”, bà nhấn mạnh.

Lễ chia tay của bà Merkel diễn ra trong không gian trước tòa nhà Bendlerblock, nơi từng là trụ sở của một nhóm sĩ quan kháng chiến đã lên kế hoạch chống lại trùm phát xít Adolf Hitler vào năm 1944 và đã bị xử tử.

Buổi lễ được truyền hình trực tiếp trên truyền hình và do Bộ trưởng Quốc phòng chủ trì, kéo dài khoảng một giờ, với các vũ đạo và nghi lễ quân sự phong phú. Nghi lễ này được biết đến với cái tên Grosser Zapfenstreich, có từ thế kỷ 16 và là vinh dự cao quý nhất mà quân đội có thể ban tặng cho một người dân. Nó đã được thực hiện như là lời tạm biệt chính thức đối với một thủ tướng rời nhiệm sở kể từ khi thống nhất nước Đức đến nay.

Điểm nổi bật là ban nhạc diễu binh biểu diễn ba bài hát do thủ tướng chọn. Những người tiền nhiệm của bà Merkel, Helmut Kohl và Gerhard Schroeder, từng yêu cầu các bản nhạc của Beethoven và Frank Sinatra. Song lựa chọn của bà Merkel lại bình dân và giàu thông điệp, mà vẫn khiến nhiều người phải tò mò. Hai trong số đó là bài thánh ca Cơ đốc giáo và một bài hát của nữ diễn viên kiêm ca sĩ người Đức Hildegard Knef.

Bài hát thứ ba của bà Merkel là “Du hast den Farbfilm vergessen”, tạm dịch là “Bạn đã quên mất bản sắc”, một bài hát nổi tiếng ở Đông Đức hồi những năm 1970 của Nina Hagen, người sau đó đã di cư sang phương Tây và trở thành thần tượng nhạc rock những năm 1980.

Trước đây, bà Merkel hiếm khi nói về nền tảng Đông Đức của mình. Nhưng dấu ấn đó xuất hiện nhiều hơn vào hôm qua, với bài hát kể về câu chuyện của một cặp đôi đi nghỉ trên một hòn đảo ở biển Baltic nói trên.

“Bài hát là một điểm nhấn trong tuổi trẻ của tôi. Bài hát đến từ CHDC Đức, và nó cũng được sáng tác ở một khu vực bầu cử của tôi trước đây. Vì vậy tất cả đều có sự ăn khớp với nhau”, bà Merkel chia sẻ.

So với những người tiền nhiệm, bà Merkel mời tương đối ít khách do đại dịch. Ông Scholz có mặt trong đám đông, cũng như nhiều bộ trưởng trong số 52 bộ trưởng đã phục vụ trong chính phủ của bà qua 4 nhiệm kỳ.

Đôi khi, có một chút cảm xúc trên khuôn mặt thường ngày của vị thủ tướng nghiêm khắc trong buổi lễ chia tay này. Bà Merkel nói: “Khi tôi đứng trước các bạn ngày hôm nay, tôi cảm thấy trên tất cả là sự biết ơn và lòng khiêm tốn”.

“16 năm làm thủ tướng là khoảng thời gian đầy biến cố và thường đầy thử thách. Các bạn đã thử thách tôi về mặt chính trị và cá nhân, song các bạn đồng thời cũng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của tôi”, bà Merkel bày tỏ. 

Ngay khi kết thúc bài phát biểu, Thủ tướng Merkel đã chuyển sang người kế nhiệm, ông Scholz, một đảng viên Đảng Dân chủ Xã hội, người đã giữ chức bộ trưởng tài chính của bà trong 4 năm qua.

Bà Merkel nói: “Giờ đây, chính phủ tiếp theo của Đức phải tìm ra câu trả lời cho những thách thức ở phía trước và định hình tương lai. Vì điều đó, tôi cầu chúc cho ông, Olaf Scholz thân yêu và chính phủ mà ông sẽ lãnh đạo, tất cả những gì tốt đẹp nhất, một bàn tay may mắn và nhiều thành công”.