Thu hút FDI không còn là 'trải thảm đỏ', mà là chọn lọc người chơi có chiến lược dài hạn

Chuyển hướng mạnh sang công nghệ cao và phát triển bền vững

Trong khuôn khổ hội thảo quốc tế trực tuyến “Gateway to Vietnam” với chủ đề “Cập nhật chính sách Đầu tư FDI tại Việt Nam” diễn ra vào ngày 27/6, Luật sư Nguyễn Hồng Chung, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA), Chủ tịch DVL Lawfirm cho biết: Năm 2023 và 2024 đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu.

Theo Luật sư Nguyễn Hồng Chung, với hơn 38,2 tỷ USD vốn FDI đăng ký mới và 25,35 tỷ USD vốn FDI giải ngân trong năm 2024, Việt Nam không chỉ duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng mà còn khẳng định vị thế là điểm đến hàng đầu trong chuỗi cung ứng châu Á, đặc biệt với các ngành sản xuất điện tử, công nghệ cao, cơ khí chính xác và bán dẫn.

Bên cạnh đó, Việt Nam hiện đang tham gia 16 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA và RCEP, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường toàn cầu với mức thuế ưu đãi và rào cản thương mại thấp.

“Đây chính là điểm khác biệt nổi bật, giúp doanh nghiệp FDI đặt Việt Nam vào danh sách ưu tiên đầu tư lâu dài”, ông Chung nhấn mạnh.

Bên cạnh ổn định vĩ mô, Việt Nam còn ghi điểm mạnh ở khả năng cạnh tranh về chi phí. Ông Chung phân tích: chi phí thuê đất tại Việt Nam hiện dao động từ 120–160 USD/m²/kỳ hạn, thấp hơn từ 30–70% so với Thái Lan, Malaysia và Trung Quốc. Chi phí nhân công trung bình chỉ khoảng 290 USD/người/tháng.

Ngoài ra, chi phí điện, nước, hạ tầng phụ trợ và thuê nhà xưởng tại Việt Nam cũng đang rẻ hơn đáng kể so với các nước ASEAN phát triển.

Đặc biệt, tỉnh Vĩnh Phúc, nơi đặt các khu công nghiệp chiến lược của CNCTech như CNCTech Bá Thiện 1 và Nam Bình Xuyên Green Park đang nổi lên là tâm điểm thu hút FDI nhờ vị trí gần Hà Nội, gần sân bay quốc tế Nội Bài và kết nối thuận lợi tới cảng biển Hải Phòng. Với 17 khu công nghiệp đã được quy hoạch và đầu tư hạ tầng đồng bộ, Vĩnh Phúc đang trở thành nơi lý tưởng để triển khai các dự án sản xuất công nghệ cao quy mô lớn.

Việt Nam hiện áp dụng chính sách ưu đãi đầu tư rất cạnh tranh: miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm đầu, giảm 50% thuế trong 9 năm tiếp theo; miễn thuế nhập khẩu máy móc thiết bị; hỗ trợ chi phí đào tạo nhân lực, nghiên cứu phát triển và kết nối logistics.

Đây là những ưu đãi mà theo ông Chung, nếu được tận dụng đúng cách, sẽ giúp doanh nghiệp FDI tiết kiệm hàng triệu USD chi phí đầu tư và vận hành.

Tiếp tối sự thành công của năm 2023 và năm 2024, bước sang năm 2025, Việt Nam tiếp tục là điểm đến tiềm năng của dòng vốn FDI. Trong 5 tháng đầu năm 2025, tổng vốn đầu tư đăng ký mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, mua phần vốn góp (GVMCP) của nhà ĐTNN đạt gần 18,4 tỷ USD, tăng 51,2% so với cùng kỳ. Vốn thực hiện của dự án đầu tư nước ngoài ước đạt khoảng 8,9 tỷ USD, tăng 7,9% so với cùng kỳ.

Đặc biệt, năm 2025 là thời điểm bản lề khi Việt Nam vừa thực hiện hợp nhất cơ cấu bộ máy quản lý đầu tư – tài chính, đồng thời bước vào chu kỳ mới của các hiệp định thương mại thế hệ mới.

Chính sách thu hút FDI của Việt Nam đang thể hiện sự chuyển hướng mạnh mẽ từ thu hút đại trà sang thu hút có chọn lọc, hướng tới các lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, xanh và bền vững.

Điều này tạo nên cơ hội cho các nhà đầu tư chiến lược nhưng cũng đòi hỏi một hệ sinh thái đầu tư minh bạch, hiệu quả, đặc biệt là cải cách thể chế, thủ tục hành chính và pháp lý đồng bộ.

Luật sư Nguyễn Hồng Chung – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VIPFA cho hay, trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, 4 lĩnh vực bao gồm: Công nghiệp bán dẫn - điện tử, công nghệ xanh và năng lượng tái tạo, logistics thông minh và công nghệ thông tin - sản xuất thông minh.

“Việc hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo, các khu công nghiệp chuyên đề sẽ là cú hích giúp thu hút những nhà đầu tư lớn toàn cầu”, ông Chung nói.

Vừa qua, Chính phủ và địa phương đã có 3 nhóm chính sách mới nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên.

Nhóm thứ nhất liên quan tới ưu đãi đặc biệt theo Nghị định 19/2025/NĐ-CP cho các dự án đầu tư chiến lược.

Nhóm thứ hai, thủ tục đầu tư đặc biệt được đơn giản hóa theo Luật Đầu tư sửa đổi, không cần đánh giá PCCC, môi trường, xây dựng trước khi cấp phép đầu tư với một số dự án chiến lược;

Nhóm thứ ba, mô hình “Trung tâm dịch vụ hỗ trợ đầu tư một cửa tại chỗ” đang được thí điểm tại một số địa phương như Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh.

Tuy nhiên, ông Chung cho rằng, thể chế là yếu tố then chốt để Việt Nam tiếp tục thu hút các dòng vốn FDI chất lượng cao.

“Việt Nam đang cải cách mạnh mẽ nhưng vẫn cần tiến xa hơn trong số hóa toàn bộ quá trình đầu tư, từ đăng ký, cấp phép đến vận hành dự án”, ông Chung nói.

Nhà đầu tư phải chuẩn bị kỹ về pháp lý

đi kèm với cơ hội là những yêu cầu ngày càng cao về tuân thủ pháp luật, quy hoạch sử dụng đất, đánh giá tác động môi trường, điều kiện cấp phép xây dựng, an toàn phòng cháy chữa cháy, đấu nối hạ tầng…

Phó Chủ tịch của VIPFA-Tổng điều hành hệ sinh thái DVL lưu ý, nếu nhà đầu tư không chuẩn bị kỹ về pháp lý, rất dễ gặp tình trạng bị "vướng hồ sơ", dẫn đến đình trệ tiến độ hoặc chi phí tăng cao.

Dẫn chứng một số trường hợp thực tế, Luật sư Nguyễn Hồng Chung cho biết DVL Lawfirm đã từng xử lý những hồ sơ bị tắc do chồng lấn quy hoạch hoặc chưa có đánh giá tác động môi trường phê duyệt đúng thời điểm.

Khi đó, nếu không có kinh nghiệm thực tế và khả năng phối hợp đa ngành - doanh nghiệp có thể mất từ 6 tháng đến cả năm để giải quyết.

“Điều đó gây thiệt hại rất lớn về chi phí cơ hội. Tư vấn pháp lý không chỉ là người ‘dọn lỗi’, mà cần là người ‘thiết kế con đường an toàn’ cho nhà đầu tư ngay từ đầu”, ông Chung nói.

Ông cũng nhấn mạnh, sự hiện diện của các tổ chức như VIPFA, các công ty luật chuyên sâu, và đặc biệt là tinh thần đồng hành mạnh mẽ của chính quyền địa phương như tỉnh Vĩnh Phúc, chính là hệ sinh thái hỗ trợ lý tưởng để doanh nghiệp FDI triển khai dự án thuận lợi, nhanh chóng và đúng pháp luật.

“Việt Nam không chỉ hấp dẫn về chi phí, mà quan trọng hơn, là một môi trường pháp lý đang hoàn thiện từng ngày theo hướng minh bạch, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và khuyến khích đổi mới sáng tạo. Nếu có chiến lược pháp lý tốt, doanh nghiệp FDI hoàn toàn có thể yên tâm đồng hành cùng Việt Nam trên chặng đường dài,” ông Chung nói.