Thứ trưởng Bộ GD&ĐT bác bỏ thông tin 'càng lọc nhiều càng ảo', tránh việc một thí sinh chiếm nhiều 'suất'

Đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) cũng chỉ rõ, cách làm hiện nay tạo công bằng vì tránh việc một thí sinh chiếm nhiều "suất": "Các em khi trúng tuyển hai nguyện vọng tức là các em đã lấy mất chỗ của một em khác rồi".

Thứ trưởng cũng thẳng thắn cho rằng, tổng thể điểm chuẩn năm 2025 không có sự bất thường, việc điểm chuẩn cao ở một số ngành là phản ánh đúng sự phân hóa, cho thấy sự quan tâm của thí sinh, của xã hội đến những ngành đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao.

Theo Thứ trưởng, nếu tính tổng thể, điểm trung bình trúng tuyển của tất cả các ngành, trường, theo tất cả phương thức quy về thang 30 năm nay là 19,11. Năm 2024 con số này là 22,05. Như vậy tổng thể điểm chuẩn giảm đáng kể.

Nguyên nhân, theo ông, đến từ phổ điểm thi tốt nghiệp THPT. Năm nay điểm trung bình của ba môn Toán, Tiếng Anh, Sinh học đều thấp hơn, nhưng số điểm tuyệt đối lại tăng vọt.

"Năm nay có khoảng 15.000 điểm 10, gấp rưỡi so với năm 2024. Riêng khối A0 có hơn 5.000 điểm 10, trong khi năm 2024 chỉ có khoảng 1.300. Môn Toán năm nay có hơn 500 điểm 10, năm ngoái không có em nào đạt tuyệt đối. Điều này cho thấy sự phân hóa rất tốt: những em giỏi thì đạt điểm rất cao", Thứ trưởng phân tích.

Chính sự phân hóa này đã kéo điểm chuẩn ở các ngành hấp dẫn như trí tuệ nhân tạo, thiết kế vi mạch, khoa học máy tính, sư phạm… vọt lên.

"Đây chính là những ngành chúng ta đang mong muốn thu hút nhân lực. Việc điểm chuẩn cao ở những ngành này là tín hiệu rất mừng", Thứ trưởng nhấn mạnh.

Một thay đổi quan trọng khác của mùa tuyển sinh 2025 là yêu cầu các trường phải quy đổi điểm tương đương giữa các phương thức xét tuyển. Theo ông Sơn, điều này khắc phục tình trạng bất thường của những năm trước, khi điểm chuẩn theo thi tốt nghiệp có thể cao, nhưng theo học bạ lại thấp hơn nhiều.

Bên cạnh đó, nhiều trường vẫn áp dụng quy đổi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như IELTS, SAT để thay thế hoặc cộng điểm. Thứ trưởng thừa nhận đây là quyền tự chủ, nhưng cảnh báo: "Ngoại ngữ rất quan trọng, có chứng chỉ phản ánh quá trình học tập thực chất. Nhưng để bảo đảm công bằng, Bộ đã quy định: tổng điểm ưu tiên không quá 10% và điểm xét tuyển không được vượt quá 30… Nếu em nào chú tâm quá nhiều vào tiếng Anh để có chứng chỉ thì có thể lơi là các môn học khác. Cái đó chúng tôi lo hơn, bởi nó không chỉ ảnh hưởng đến kết quả thi mà còn ảnh hưởng đến việc học tập sau này ở đại học".

Ông cũng thẳng thắn thừa nhận không có công thức quy đổi nào hoàn hảo, song yêu cầu các trường phải giải trình rõ: "Điểm chuẩn theo phương thức này là 25, thì phương thức kia phải lý giải vì sao tương đương với mức 70 hay 80. Đó là trách nhiệm của các trường".

Về câu chuyện điểm 30 tuyệt đối, nhất là ở sư phạm ngoại ngữ, Thứ trưởng cho rằng ngoài sức hút và chỉ tiêu ít, còn có yếu tố cộng điểm và quy đổi ngoại ngữ: "Điều đó cũng hơi bất hợp lý, nên cần xem xét thêm. Nhưng nhìn chung, chính sách đã được thiết kế để dần hạn chế bất công bằng, chứ không phải tạo ra ưu ái".

Đối với hệ thống lọc ảo nhiều vòng, ông Sơn nhấn mạnh: "Chúng ta dùng từ lọc ảo là quen thôi, thực chất đây là quá trình xét tuyển. Khi một em có nhiều nguyện vọng, hệ thống sẽ đảm bảo các em trúng nguyện vọng cao nhất. Đấy mới là mấu chốt, nên việc phải chạy nhiều vòng, theo ông, là để toàn bộ hệ thống với hàng trăm trường đại học, cao đẳng đạt đến điểm cân bằng. Không thể nói càng lọc nhiều càng ảo… đấy là những người không làm chuyên môn sâu".

Ông cũng lưu ý, điều thí sinh cần quan tâm không phải kỹ thuật mà là logic công bằng: "Các em có năng lực thực sự, nỗ lực học tập thì đều có cơ hội. Đó mới là bản chất của một hệ thống tuyển sinh công bằng".

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, những đổi mới năm nay từ quy đổi điểm, giới hạn cộng điểm ưu tiên cho đến vận hành lọc ảo nhiều vòng đều hướng tới giảm bất công, tạo thuận lợi cho thí sinh. Điểm chuẩn cao ở một số ngành chiến lược phản ánh đúng sự phân hóa và định hướng nhân lực quốc gia, chứ không phải bất thường.

“Quan trọng nhất, khi vào một ngành thì các em được đối xử công bằng. Bởi vì đó mới là cạnh tranh thật sự. Còn việc điểm số cao hay thấp, trượt nguyện vọng này nhưng đỗ nguyện vọng khác, đó là điều tất yếu trong một kỳ tuyển sinh phân hóa tốt”, đại diện Bộ GD&ĐT khẳng định.