Các nước ASEAN hoan nghênh Phó Tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence dự Hội nghị, đánh giá cao vai trò và đóng góp quan trọng của Hoa Kỳ cho hòa bình, ổn định và hợp tác thịnh vượng ở khu vực.

Các nước ASEAN ghi nhận hơn 41 năm qua, quan hệ hai bên đạt tiến triển rất tích cực, hợp tác được mở rộng toàn diện trên nhiều lĩnh vực và thực chất trên cơ sở tôn trọng, tin cậy lẫn nhau và cùng có lợi, nhất là về trao đổi thương mại, đầu tư, kết nối, phát triển hạ tầng, kinh tế số, an ninh mạng, hợp tác biển, chống khủng bố, bạo lực cực đoan. Hoa Kỳ hiện nay là đối tác thương mại thứ 3, nhà đầu tư lớn thứ 4 của ASEAN.

 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (giữa), Phó Tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence (thứ 2, từ phải sang) và các Trưởng đoàn ASEAN chụp ảnh chung. Ảnh: TTXVN

Phó Tổng thống Pence khẳng định cam kết của Hoa Kỳ đẩy mạnh quan hệ với ASEAN, coi ASEAN là đối tác quan trọng của Hoa Kỳ ở khu vực; nhấn mạnh Hoa Kỳ ủng hộ vai trò trung tâm và tiếp tục tham gia tích cực vào các cơ chế do ASEAN chủ trì, đóng góp cho hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực.

Phó Tổng thống Pence chia sẻ về Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở của Hoa Kỳ, khẳng định tôn trọng các nguyên tắc của ASEAN, mong muốn thúc đẩy hợp tác với ASEAN trên những lĩnh vực chung.

Phía Hoa Kỳ công bố hỗ trợ 60 tỷ USD cho phát triển hạ tầng khu vực, để ngỏ khả năng xây dựng hiệp định tự do song phương với các nước ASEAN, đồng thời tiếp tục triển khai các gói hỗ trợ 113 triệu USD về kinh tế và 300 triệu USD về hợp tác an ninh khu vực.

Về tình hình Biển Đông, Phó Tổng thống Hoa Kỳ khẳng định tiếp tục duy trì sự hiện diện và đóng góp bảo đảm hoà bình, an ninh, ổn định tự do và an toàn hàng hải; không quân sự hoá trên Biển Đông, tránh đối đầu; khuyến khích các bên liên quan thực hiện đầy đủ DOC, hướng tới sớm hoàn tất đàm phán COC hiệu quả và ràng buộc.

Hoa Kỳ cũng trông đợi ASEAN tích cực ủng hộ nỗ lực phi hạt nhân hoá hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không đảo ngược được trên bán đảo Triều Tiên.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vai trò và đóng góp của Hoa Kỳ ở khu vực; mong muốn ASEAN và Hoa Kỳ tiếp tục thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử chung, thúc đẩy một trật tự khu vực rộng mở, minh bạch và dựa trên luật lệ.

Thủ tướng khẳng định hai bên cần đẩy mạnh quan hệ kinh tế, thương mại sâu rộng trên cơ sở công bằng, bình đẳng và cùng có lợi. Thủ tướng ghi nhận chia sẻ của Hoa Kỳ về Sáng kiến Ấn độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở, nhắc lại việc ASEAN hoan nghênh mọi sáng kiến đóng góp cho hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc cơ bản và vai trò trung tâm của ASEAN.

Thủ tướng cũng nhắc lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông; trông đợi Hoa Kỳ tiếp tục ủng hộ các nỗ lực của ASEAN thúc đẩy đối thoại, tăng cường lòng tin; kiềm chế, không quân sự hóa, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, làm phức tạp tình hình, đồng thời giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, thực hiện đầy đủ DOC, xây dựng COC hiệu quả, thực chất.

Kết thúc Hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố ASEAN - Hoa Kỳ về hợp tác an ninh mạng.

* Cũng trong sáng 15/11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các nhà lãnh đạo ASEAN và Ấn Độ đã tham dự buổi ăn sáng làm việc không chính thức ASEAN - Ấn Độ.

 Các nhà lãnh đạo ASEAN và Ấn Độ tại cuộc làm việc. Ảnh: VGP

Phát biểu tại cuộc gặp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ về những điểm sáng trong quan hệ hai bên từ sau Cấp cao kỷ niệm 25 quan hệ ASEAN - Ấn Độ và  cảm ơn Ấn Độ phối hợp tích cực với Việt Nam hoàn thành vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Ấn độ (2015-2018).

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ủng hộ ASEAN và Ấn Độ đẩy mạnh hợp tác biển, trong đó có kinh tế biển xanh, bảo đảm an ninh biển; thương mại, đầu tư, kết nối, trong đó có xây dựng đường cao tốc kết nối Ấn Độ với các nước Mekong và các dự án khác ở khu vực này.

Thủ tướng khẳng định duy trì môi trường hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không có ý nghĩa quan trọng với tất cả các nước, nhất là các quốc gia ven biển, hoan nghênh và đánh giá cao sự ủng hộ của Ấn Độ đối với các nguyên tắc và lập trường của ASEAN trong vấn đề này, trên cơ sở phù hợp, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982.

PV