Ông Lý Hiển Long nói: "Ngay cả khi Washington và Bắc Kinh không thể học cách tin tưởng nhau hoàn toàn, họ phải học cách hợp tác trong các lĩnh vực như biến đổi khí hậu và y tế".

Phát biểu trong một cuộc phỏng vấn tại Diễn đàn Toàn cầu về Phục hồi Kinh tế khai mạc, do Phòng Thương mại Hoa Kỳ tổ chức hôm thứ Tư (19/5), ông Lý cho biết nếu hai nước xung đột mọi thứ sẽ mất.

Thủ tướng Singapore lưu ý rằng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có sức mạnh kinh tế và công nghệ to lớn và quân đội mạnh, và sẽ không thể tránh được thương vong và thiệt hại trên quy mô lớn trong trường hợp xảy ra chiến tranh.

Vì vậy, hai bên không chỉ phải làm việc cùng nhau và chấp nhận nhau như hiện tại, ông cho biết, họ còn phải tìm cách hợp tác trong các lĩnh vực như biến đổi khí hậu, sức khỏe cộng đồng, các đại dịch trong tương lai và không gia tăng căng thẳng.

Ông nói rằng sự hợp tác như vậy là cần thiết ngay cả khi hai bên không hoàn toàn tin tưởng lẫn nhau.

Trong hai năm qua, mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã suy giảm nghiêm trọng khi họ tranh cãi về thuế quan và thương mại, sự thống trị về công nghệ, những tuyên bố về mối đe dọa của Trung Quốc đối với lợi ích của Hoa Kỳ và nguồn gốc của đại dịch COVID.

Trong những tháng gần đây, cả Trung Quốc và Mỹ đều tăng cường hiện diện quân sự ở Biển Đông và các khu vực xung quanh Đài Loan, làm dấy lên lo ngại về một cuộc đối đầu quân sự trong khu vực.

Thủ tướng Singapore cho biết Mỹ và Trung Quốc sẽ phải dung hòa lập trường quốc tế của họ với quan điểm chính trị trong nước của họ: “Cả hai quốc gia sẽ phải vượt qua bản năng dân tộc chủ nghĩa để nói rằng chúng tôi sẽ quan tâm đến lợi ích của đất nước chúng tôi, nhưng chúng tôi sẽ làm như vậy bằng cách hợp tác với các quốc gia khác".

Ông cho biết cả hai quốc gia sẽ cần phải có suy nghĩ rằng "Dù chúng ta có hoàn toàn tin tưởng họ hay không, và họ có phải là bạn thân của chúng ta hay không, thì họ vẫn phải là đối tác của chúng ta trên hành tinh này".

Một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew năm nay cho thấy, cứ 10 người Mỹ thì có 9 người coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh hoặc kẻ thù trong khi đa số ủng hộ việc gây sức ép với Bắc Kinh về nhân quyền và các vấn đề kinh tế.

Trong khi đó, ngày càng nhiều người Trung Quốc bày tỏ sự không hài lòng về những gì họ cho là nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc như một cường quốc kinh tế, quân sự và công nghệ.

Lu Xiang, nhà nghiên cứu cấp cao về quan hệ Trung - Mỹ thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết nhận xét của Thủ tướng Lý là dấu hiệu cho thấy nhiều quốc gia trong đó có Singapore đang ngày càng lo lắng về những căng thẳng đang gia tăng.

Ông Lu cho biết Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã không nỗ lực để đảo ngược các chính sách chống Trung Quốc của người tiền nhiệm và rằng các cố vấn của ông dường như muốn biến Biden thành "một Donald Trump khác”. Ông nói, cách tiếp cận này đã làm sâu sắc thêm sự lo lắng của các nước trong khu vực.

“Họ rõ ràng lo lắng rằng một khi xảy ra xung đột giữa Trung Quốc và Mỹ, họ không chỉ gặp khó khăn trong việc lựa chọn bên mà còn bị đặt vào tình huống khủng hoảng mà họ không thể kiểm soát được và không có lối thoát”, ông Lu nói.

Bo Zhiyue, người sáng lập và chủ tịch của Học viện Trung Quốc, một công ty tư vấn cung cấp dịch vụ cho các nhà lãnh đạo chính phủ và CEO của các tập đoàn đa quốc gia, cho biết đáng lo ngại là thiếu cơ chế quản lý khủng hoảng.

Ông Bo nói rằng mặc dù cơ chế như vậy tồn tại trong Chiến tranh Lạnh giữa Mỹ và Liên Xô khi đó, nhưng đường dây nóng giữa Mỹ và Trung Quốc - mặc dù về mặt kỹ thuật - dường như không được sử dụng.

Trong tháng này, Điều phối viên Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ Kurt Campbell cho biết trong một bài báo trên tạp chí Foreign Policy rằng, Trung Quốc không quan tâm đến việc sử dụng đường dây nóng.

Nhà bình luận kiêm chuyên gia quân sự Trung Quốc Song Zhongping lập luận trong một bài báo của Thời báo Hoàn cầu vào tuần trước rằng, do thiếu tin tưởng nên Trung Quốc không thể sử dụng đường dây nóng để tránh xung đột có thể xảy ra.

Tuy nhiên, ông Bo nhận định, Trung Quốc không nên quay lưng lại với đường dây nóng vì đây là một phần quan trọng trong quản lý khủng hoảng.

“Không nhấc đường dây nóng cũng không phù hợp với các chuẩn mực quốc tế”, ông Bo nói và nói thêm: “Xung đột giữa các cường quốc là điều dễ hiểu. Nhưng hiện tại, dường như không còn tồn tại bất kỳ hình thức cơ chế và kênh liên lạc nào giữa hai nước”.