Thủ tướng mới của Sri Lanka đã nói với các nhà lập pháp hôm thứ Tư với nhiều nhấn mạnh về tình hình tồi tệ của quốc gia, nền kinh tế nước này đã “sụp đổ” sau nhiều tháng thiếu lương thực, nhiên liệu và điện.

Ranil Wickremesinghe nói với Quốc hội rằng quốc gia Nam Á đang phải đối mặt với “một tình huống nghiêm trọng hơn nhiều” so với tình trạng thiếu hụt một mình, và ông cảnh báo về “khả năng rơi xuống hố sâu”. Ông nói: “Nền kinh tế của chúng tôi đã hoàn toàn sụp đổ.”

Cuộc khủng hoảng trên hòn đảo 22 triệu dân được coi là tồi tệ nhất trong những năm gần đây. Những thừa nhận của ông dường như nhằm nhấn mạnh với các nhà phê bình và các nhà lập pháp đối lập rằng ông đã kế thừa một nhiệm vụ khó khăn mà không thể khắc phục nhanh chóng.

Anit Mukherjee, nhà kinh tế học và chính sách tại Trung tâm Phát triển Toàn cầu ở Washington, cho biết: “Chung tôi đang đặt kỳ vọng vào sự hồi phục của thực sự rất thấp của Sri Lanka”.

Phát biểu của Wickremesinghe cũng gửi một thông điệp tới những người cho vay tiềm năng: “Bạn không thể để một quốc gia có tầm quan trọng chiến lược như vậy sụp đổ”, Mukherjee nói, người lưu ý rằng Sri Lanka nằm ở một trong những tuyến đường vận chuyển bận rộn nhất thế giới.

Nền kinh tế Sri Lanka đang được hình thành dưới sức nặng của các khoản nợ chồng chất, doanh thu du lịch bị mất và các tác động khác của đại dịch, cũng như chi phí hàng hóa tăng cao. Kết quả là một quốc gia sắp phá sản, hầu như không có tiền để nhập khẩu xăng, sữa, gas nấu ăn và giấy vệ sinh.

Các nhà lập pháp từ hai đảng đối lập chính đang tẩy chay Quốc hội trong tuần này để phản đối Wickremesinghe, người mới trở thành thủ tướng cách đây hơn một tháng và cũng là bộ trưởng tài chính, vì đã không thực hiện cam kết xoay chuyển nền kinh tế.

Wickremesinghe cho biết Sri Lanka không thể mua nhiên liệu nhập khẩu do tập đoàn xăng dầu của họ nợ nần chồng chất.

Ông nói với các nhà lập pháp Tập đoàn Dầu khí Ceylon đang mắc nợ 700 triệu đô la. "Kết quả là không có quốc gia hay tổ chức nào trên thế giới sẵn sàng cung cấp nhiên liệu cho chúng tôi. Họ thậm chí còn miễn cưỡng cung cấp nhiên liệu để lấy tiền mặt."

Cuộc khủng hoảng đã bắt đầu ảnh hưởng đến tầng lớp trung lưu của Sri Lanka, vốn được ước tính chiếm từ 15% đến 20% dân số thành thị của đất nước. Tầng lớp trung lưu bắt đầu tăng lên vào những năm 1970 sau khi nền kinh tế mở cửa cho thương mại và đầu tư nhiều hơn.

Trước đây, các gia đình trung lưu thường được hưởng an ninh kinh tế. Giờ đây, những người chưa bao giờ phải suy nghĩ nhiều về nhiên liệu hoặc thực phẩm đang phải xoay xở với ba bữa ăn một ngày.

Bhavani Fonseka, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Thay thế Chính sách ở Colombo, thủ đô Sri Lanka, cho biết: “Họ đã thực sự bị xáo trộn chưa từng có trong ba thập kỷ qua.”

“Nếu tầng lớp trung lưu đang gặp khó khăn như thế này, hãy tưởng tượng những người dễ bị tổn thương hơn sẽ bị ảnh hưởng nặng nề như thế nào,” Fonseka nói thêm.

Wickremesinghe nhậm chức sau nhiều ngày phản đối dữ dội về cuộc khủng hoảng kinh tế của đất nước buộc người tiền nhiệm của ông phải từ chức. Hôm thứ Tư, ông đổ lỗi cho chính phủ tiền nhiệm đã không hành động kịp thời khi dự trữ ngoại hối của Sri Lanka bị suy giảm.

Cuộc khủng hoảng ngoại tệ đã làm hạn chế nhập khẩu, tạo ra tình trạng thiếu hụt trầm trọng bao gồm cả thuốc men và buộc mọi người phải đứng xếp hàng dài để có được những nhu cầu cơ bản.

"Nếu ít nhất đã thực hiện các bước để làm chậm sự sụp đổ của nền kinh tế ngay từ đầu, chúng ta đã không phải đối mặt với tình huống khó khăn này ngày hôm nay. Nhưng chúng ta đã đánh mất cơ hội này, "ông nói.

Cho đến nay, Sri Lanka vẫn đang gặp khó khăn, chủ yếu được hỗ trợ bởi 4 tỷ USD hạn mức tín dụng từ nước láng giềng Ấn Độ. Nhưng Wickremesinghe nói rằng Ấn Độ sẽ không thể giữ Sri Lanka lâu khỏi sự sụp đổ.

Quốc gia này cũng đã nhận được cam kết từ 300 đến 600 triệu đô la từ Ngân hàng Thế giới để mua thuốc và các mặt hàng thiết yếu khác.

Sri Lanka đã thông báo rằng họ sẽ đình chỉ trả khoản nợ nước ngoài 7 tỷ USD đến hạn trong năm nay, trong khi chờ kết quả của các cuộc đàm phán với Quỹ Tiền tệ Quốc tế về một gói giải cứu.

Wickremesinghe cho biết trợ giúp của IMF dường như là lựa chọn duy nhất của đất nước hiện nay. Các quan chức của cơ quan này đang đến thăm Sri Lanka để thảo luận về ý tưởng này. Một thỏa thuận cấp nhân viên có thể sẽ đạt được vào cuối tháng Bảy.

“Chúng tôi đã kết thúc các cuộc thảo luận ban đầu và chúng tôi đã trao đổi ý kiến về nhiều lĩnh vực khác nhau,” Wickremesighe nói.

Huy Hoàng (Theo Nikkei)