Ngày 5/6, Thủ tướng Cộng hòa Italy Giuseppe Conte bắt đầu thăm chính thức Việt Nam từ ngày 5 - 6/6/2019, theo lời mời của Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc.

Quan hệ chính trị, ngoại giao tốt đẹp

Việt Nam và Italy chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 23/3/1973. Quan hệ chính trị giữa hai nước từ đầu những năm 90 được củng cố và phát triển, Italy là nước Tây Âu đầu tiên tích cực ủng hộ việc tăng cường hợp tác giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu, trên các diễn đàn quốc tế lớn, cũng như việc bình thường hóa quan hệ giữa Việt Nam và các tổ chức tài chính, thương mại, tiền tệ quốc tế.

Trong các cuộc tiếp xúc, lãnh đạo cấp cao Italy khẳng định quyết tâm thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, coi Việt Nam là nước ưu tiên phát triển quan hệ ở khu vực Đông Nam Á.

Ngày 21/1/2013, Việt Nam và Italy đã ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược nhân chuyến thăm Italy cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Hai bên duy trì thường xuyên các chuyến thăm cấp cao. Đáng chú ý là các chuyến thăm: Chuyến thăm Italy của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (1/2013); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng (3/2014); Chủ tịch nước Trần Đại Quang (11/2016); các chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Matteo Renzi (6/2014), Tổng thống Sergio Mattarella (11/2015)...

Hai bên thường xuyên có các cuộc tiếp xúc bên lề các hội nghị đa phương: Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp Thủ tướng Matteo Renzi bên lề Hội nghị G7 mở rộng (5/2016) và gặp Thủ tướng Giuseppe Conte bên lề Hội nghị G7 mở rộng (6/2018); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh gặp Bộ trưởng Ngoại giao Paolo Gentiloni bên lề ASEM11 (7/2016); gặp Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Italy và Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Italy bên lề Đại hội đồng Liên Hợp quốc (New York, 9/2016).

Hai bên phối hợp chặt chẽ trên các diễn đàn quốc tế và đa phương như Liên Hợp quốc, ASEM, ASEAN - EU, IPU... Hai bên đã xây dựng được nhiều cơ chế phối hợp như Đối thoại chiến lược cấp Thứ trưởng Ngoại giao, Đối thoại chính sách quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng, Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế...

Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Italy trong ASEAN

Về kinh tế, trao đổi thương mại Việt Nam - Italy đã tăng gấp 3 lần trong vòng 10 năm qua (từ 1,5 tỷ USD năm 2009 lên hơn 4,6 tỷ USD năm 2018). Hiện, Việt Nam đang là đối tác thương mại lớn nhất của Italy trong ASEAN và ngược lại, Italy là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam trong Liên minh châu Âu (EU).

Theo Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Italy trong quý I/2019 có quy mô khá, chiếm gần 1,6% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Italy đa dạng, trong đó nhiều mặt hàng có kim ngạch lớn và tăng so với cùng kỳ năm trước, gồm: Điện thoại các loại và linh kiện, cà phê, máy tính, sản phẩm điện tử, máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng…

Về đầu tư, tính đến hết năm 2017, Italy đứng thứ 32/128 quốc gia và lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam với 86 dự án đầu tư với tổng số vốn là 388 triệu USD chủ yếu trong các ngành: công nghiệp chế biến, chế tạo, giày da, xây dựng, thiết bị vệ sinh, bình nóng lạnh, chế biến thép.

Chính phủ Italy đã đưa Việt Nam vào danh sách 10 thị trường mới nổi ưu tiên phát triển quan hệ thương mại và đầu tư. Hai bên đã thành lập Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế và đã họp phiên đầu tiên tại Hà Nội vào tháng 10/2014, lần thứ hai vào tháng 10/2015, lần 3 vào tháng 11/2016, lần 4 vào tháng 11/2017 và lần 5 tổ chức vào tháng 12/2018 tại Rome (Italy).

Hiện nay, Chính phủ Italy đang hỗ trợ Việt Nam trong 11 dự án đang triển khai và 6 dự án khác trong giai đoạn chuẩn bị, với tổng số vốn cam kết hơn 100 triệu Euro. Các lĩnh vực chủ yếu mà Italy hỗ trợ Việt Nam bao gồm: quản lý nguồn nước, phát triển nguồn nhân lực, bảo vệ môi trường, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, y tế.

Dư địa hợp tác còn rất lớn

Một lĩnh vực hợp tác khác là văn hóa, giáo dục, du lịch diễn ra sôi động. Số lượng sinh viên Việt Nam du học ở Italy đang tăng nhanh và hiện đã có hơn 1.000 sinh viên Việt Nam theo học tại Italy dưới các hình thức khác nhau. Trong hai năm trở lại đây cũng đã có hơn 100 sinh viên Italy sang Việt Nam học tập. Năm 2018, số lượng du khách Italy đến Việt Nam lần đầu tiên đã đạt mốc 65.000 lượt khách. Đây là cầu nối, góp phần tăng cường hiểu biết lẫn nhau, đưa hai nước xích lại gần nhau hơn, là nhân tố thúc đẩy hợp tác Việt Nam - Italy trên các lĩnh vực khác.

Bên cạnh đó, giao lưu nhân dân hai nước ngày càng sôi động, đặc biệt là trên kênh hợp tác giữa các địa phương. Ngày càng có nhiều địa phương hai nước trao đổi, kết nối đối tác, hợp tác như Bình Dương với Vùng Emilia Romagna, Bà Rịa - Vũng Tàu với Vùng Veneto, Hà Nội với Lazio...

Theo các chuyên gia, dư địa hợp tác trong quan hệ Việt Nam - Italy còn rất lớn. Đối với Italia, Việt Nam là nền kinh tế đang trỗi dậy trong một khu vực kinh tế năng động - là thị trường có gần 100 triệu dân, với dân số trẻ tại châu Á. Việt Nam còn là cửa ngõ để các doanh nghiệp Italy tiếp cận thị trường ASEAN và các thị trường khác thông qua các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên. Ngược lại, với quy mô hơn 60 triệu dân, Italy vừa là thành viên của G7 vừa là thị trường lớn, là cửa ngõ đường biển quan trọng để Việt Nam đưa hàng hóa vào châu Âu.

Chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Giuseppe Conte là chuyến thăm cấp cao nhất của các nhà lãnh đạo Italy tới Việt Nam trong vòng 5 năm trở lại đây. Chuyến thăm nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Italy trên các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, quốc phòng, an ninh, kinh tế, thương mại, đầu tư, hợp tác phát triển, ứng phó với biến đổi khí hậu và quản lý nước, nông nghiệp, năng lượng, văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ và du lịch; thúc đẩy phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương, trao đổi các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

Thế Vũ