Thuế quan của Tổng thống Donald Trump đẩy châu Âu đến bờ suy thoái

Lời đe dọa áp thuế của Tổng thống Donald Trump, với mức thuế có thể lên đến 30% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU), đang đặt châu Âu trước nguy cơ suy thoái kinh tế vào cuối năm 2025, theo nhận định của một số nhà phân tích.

Các nhà xuất khẩu châu Âu phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ, đặc biệt trong các ngành ô tô và dược phẩm. Hiện tại, Hoa Kỳ là thị trường thương mại quan trọng nhất của cả EU và Vương quốc Anh. Dù vậy, thị trường chứng khoán vẫn giữ tâm lý lạc quan, dường như kỳ vọng các thỏa thuận sẽ được ký kết để giảm mức thuế.

Fed cân nhắc cắt giảm lãi suất

Hôm qua, Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) Christopher Waller cho biết ông ủng hộ việc Fed giảm lãi suất vào cuối tháng Bảy. Lý do là ông nhận thấy "động lực tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ đã chậm lại rõ rệt" và bày tỏ lo ngại về tình trạng thất nghiệp gia tăng.

Quan điểm này không phải cá biệt. Ông Ryan Sweet, chuyên gia của Oxford Economics, đã chia sẻ với khách hàng trong tuần này rằng các biện pháp thuế quan của Tổng thống Donald Trump sẽ làm giảm đà tăng trưởng của kinh tế Mỹ.

Trong một báo cáo mà Fortune có được, ông viết: "Tác động đến tăng trưởng GDP của Mỹ là 0,1 điểm phần trăm trong năm nay và 0,3 điểm phần trăm vào năm tới."

Ảnh hưởng tiêu cực đến châu Âu

Dù tác động của thuế quan lên lãi suất Fed và kinh tế Mỹ đang thu hút nhiều sự chú ý, châu Âu cũng đang hứng chịu những ảnh hưởng tiêu cực nghiêm trọng từ chính sách này.

Tổng thống Donald Trump đã cảnh báo sẽ áp thuế 30% lên thương mại giữa Mỹ và EU nếu hai bên không đạt được thỏa thuận cải thiện. Các nhà phân tích nhận định rằng nếu không có giải pháp, rào cản thuế quan này có thể đẩy châu Âu rơi vào suy thoái.

Dự báo khó khăn cho Eurozone

Ông Claus Vistesen từ Pantheon Macroeconomics cảnh báo trong một báo cáo gần đây: "Thuế quan 30% mà Mỹ áp lên hàng xuất khẩu của EU sẽ khiến kinh tế Eurozone suy thoái vào nửa cuối năm 2025".

Ông nhận định thêm: "Thị trường hiện không tin vào khả năng thực thi lời đe dọa thuế quan của Tổng thống Trump, nhưng nguy cơ leo thang căng thẳng giữa Mỹ và EU vẫn là một thách thức lớn trong ngắn hạn. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) sẽ giữ nguyên chính sách trong tháng Bảy, trừ khi chắc chắn rằng mức thuế 30% sẽ được áp dụng ngay trong mùa hè này".

Ông Vistesen dự báo: "Nếu thuế quan 30% của Mỹ được duy trì, tăng trưởng kinh tế Eurozone trong năm 2025 và 2026 sẽ giảm lần lượt 0,3 điểm phần trăm và 0,5 điểm phần trăm, xuống còn 0,7% và 0,8%".

Ông Angel Talavera từ Oxford Economics đồng tình: "Chúng tôi ước tính thuế quan 30% mà Tổng thống Trump đe dọa áp lên hàng nhập khẩu từ EU có thể làm giảm 0,3 điểm phần trăm tăng trưởng hàng năm của Eurozone trong hai năm tới. Điều này sẽ đẩy kinh tế khu vực đến bờ vực suy thoái, với tăng trưởng gần như đình trệ trong các quý sắp tới".

Thất nghiệp gia tăng và thách thức thương mại

Tại Vương quốc Anh, tỷ lệ thất nghiệp đã tăng lên 4,7% trong ba tháng qua, mức cao nhất trong vòng bốn năm.

Vấn đề nằm ở chỗ Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của châu Âu và Anh. Khoảng 20% hàng xuất khẩu của EU hướng đến Mỹ, với giá trị ước tính 500 tỷ euro (581 tỷ USD). Trong ngắn hạn, châu Âu khó có thể chuyển hướng thương mại sang các thị trường khác với quy mô tương đương.

Ông Matt Swannell từ Oxford Economics nhận định: "Quy mô khổng lồ của nền kinh tế Mỹ khiến nước này chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu của châu Âu, đặc biệt là dược phẩm và ô tô. Điều này tạo ra thách thức lớn cho châu Âu khi tìm kiếm thị trường thay thế".

Sự phức tạp của chính sách thuế quan

Không chỉ mức thuế cao gây lo ngại, mà sự phức tạp của các biện pháp cũng là một vấn đề.

Bà Marion Muehlberger và bà Ursula Walther từ Deutsche Bank cho biết: "Ngoài mức thuế phổ quát, còn có thuế 25% áp lên ô tô và phụ tùng, cũng như 50% đối với nhôm và thép, tăng từ mức 25% kể từ ngày 4 tháng Sáu".

"Mức thuế hiệu quả có thể dao động từ 12% đến 17%, giả định thuế phổ quát nằm trong khoảng 10-20%. Con số này cao hơn nhiều so với mức khoảng 1% hồi đầu năm, với các ngành ô tô, thép và có thể là dược phẩm chịu ảnh hưởng từ thuế theo ngành".

Dược phẩm là một trong những lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của châu Âu. Tổng thống Trump thậm chí đã đe dọa áp mức thuế lên đến 200% đối với các sản phẩm này khi nhập vào Mỹ.

Yêu cầu thay đổi liên tục

Cho đến vài tuần trước, mức thuế 30% thậm chí còn chưa được đề cập.

Ông Carsten Brzeski từ ING cho biết: "Trong tháng Sáu, kịch bản cơ sở của ECB chỉ dự đoán mức thuế 10%, và ngay cả kịch bản xấu nhất cũng chỉ dừng ở 20%. Thuế quan 30% sẽ gây thiệt hại lớn hơn cho kinh tế Eurozone, ngay cả khi phản ứng trả đũa từ châu Âu có thể đẩy lạm phát tăng cao".

Thị trường chứng khoán vẫn lạc quan

Hiện tại, các thị trường chứng khoán châu Âu dường như đang phớt lờ nguy cơ này.

Chỉ số Stoxx Europe 600 và FTSE 100 của Anh đều ở mức cao kỷ lục hoặc gần kỷ lục. Chỉ số CAC 40 của Pháp tăng 6% từ đầu năm, trong khi DAX của Đức tăng mạnh 21,69%, phần lớn nhờ kế hoạch chi tiêu quân sự lớn của nước này.