Những hình ảnh rò rỉ về các mẫu máy bay này xuất hiện đồng thời tại hai nhà sản xuất máy bay lớn của Trung Quốc, Tập đoàn Máy bay Thẩm Dương (Shenyang Aircraft Corporation) và Tập đoàn Công nghiệp Máy bay Thành Đô (Chengdu Aircraft Industry Group).

Mặc dù chưa có xác nhận chính thức từ quân đội, mẫu máy bay này - tạm gọi là J-36 - được cho là đang được phát triển với các tính năng mang tính cách mạng, nhưng phải đánh đổi tính linh hoạt và khả năng hoạt động trên tàu sân bay để tập trung vào những nhiệm vụ đặc biệt khác. Các chuyên gia tin rằng đây là bước tiến lớn trong tham vọng hiện đại hóa không quân của Trung Quốc.

Đặc điểm thiết kế nổi bật

J-36 được thiết kế không đuôi, tương tự các máy bay tàng hình hiện đại nhất của Mỹ như B-21 Raider. Thiết kế không đuôi giúp giảm khả năng bị radar phát hiện, nhưng đồng thời hạn chế khả năng cơ động.

Điều này cho thấy J-36 không tập trung vào các trận không chiến tầm gần mà thay vào đó nhắm tới những nhiệm vụ chiến lược như tấn công mục tiêu từ xa hoặc dẫn dắt các hệ thống không người lái trong các chiến dịch lớn.

John Waters, cựu phi công chiến đấu của Không quân Mỹ, nhận định thiết kế này tối ưu cho khả năng tàng hình hơn là cơ động. Ông so sánh J-36 với B-21 Raider, nhấn mạnh rằng các máy bay lớn như J-36 không nhằm mục đích tham gia không chiến ở cự ly gần, mà tập trung vào các nhiệm vụ mang tính chiến lược.

Tải trọng và hiệu năng ấn tượng

Các chuyên gia ước tính J-36 có trọng lượng cất cánh tối đa trên 45 tấn, vượt trội so với MiG-31 của Nga. Thiết kế lớn và các khoang vũ khí rộng cho phép nó mang theo các tên lửa không đối không và không đối đất tầm xa, bao gồm cả tên lửa PL-17 với tầm bắn lên đến 400 km. Tốc độ của tên lửa này vượt Mach 4, mang lại khả năng đánh chặn và tấn công từ khoảng cách xa, tăng cường hiệu quả tác chiến trong các kịch bản không chiến hiện đại.

Peter Layton, một sĩ quan không quân Úc đã nghỉ hưu, cho rằng cấu trúc lớn và hệ thống càng đáp bánh kép của J-36 là minh chứng rõ ràng về sức mạnh và tải trọng của nó. Ông cũng dự đoán rằng J-36 có thể thực hiện nhiệm vụ hộ tống máy bay ném bom chiến lược của Trung Quốc hoặc bảo vệ các khu vực chiến lược không có hệ thống phòng không mặt đất.

Vai trò trong chiến tranh dựa trên mạng dữ liệu

J-36 được kỳ vọng sẽ trở thành mắt xích quan trọng trong chiến tranh dựa trên mạng lưới dữ liệu. Thay vì là máy bay tiền tuyến, nó đóng vai trò trung tâm chỉ huy, kết nối các hệ thống không người lái, máy bay chiến đấu J-20 và J-35A.

Nhà bình luận hải quân Lu Guo-Wei cho biết J-36 có khả năng thu thập, xử lý và chia sẻ thông tin chiến trường theo thời gian thực, giúp cải thiện nhận thức tình huống và tối ưu hóa hiệu quả tác chiến của toàn bộ đội hình. Khả năng tích hợp này tương tự với chương trình Thống trị trên không thế hệ tiếp theo (NGAD) của Không quân Mỹ, vốn hướng tới việc phối hợp chặt chẽ giữa các hệ thống có người lái và không người lái.

Thách thức và giới hạn về hoạt động trên tàu sân bay

Mặc dù có hai mẫu J-36 được phát hiện với thiết kế khác nhau, khả năng hoạt động trên tàu sân bay của dòng máy bay này vẫn là một câu hỏi lớn. Phiên bản phát hiện tại Thẩm Dương có thiết kế nhỏ gọn hơn với động cơ đôi và bộ ổn định có thể gập lại, dường như phù hợp hơn cho nhiệm vụ trên tàu sân bay.

Tuy nhiên, các chuyên gia như Peter Layton nhấn mạnh rằng việc điều chỉnh J-36 để đáp ứng yêu cầu hạ cánh và cất cánh từ tàu sân bay có thể không hiệu quả, đặc biệt khi Trung Quốc đã có dòng J-35 dành riêng cho nhiệm vụ này.

Layton cũng chỉ ra rằng tốc độ hạ cánh của J-36 có thể lên đến 180 hải lý/giờ, cao hơn nhiều so với mức 135 hải lý/giờ cho máy bay hoạt động trên tàu sân bay. Để khắc phục, máy bay cần thêm cánh tà và hệ thống phanh phức tạp, điều này làm giảm tính hiệu quả trong thiết kế.

Chuyển đổi chiến lược của Không quân PLA

Sự ra đời của J-36 cho thấy Trung Quốc đang chuyển từ chiến lược phòng thủ truyền thống sang chiến lược tấn công ở tầm xa hơn, bất chấp việc thiếu hỗ trợ từ hệ thống phòng không mặt đất tại những khu vực xa lãnh thổ.

Kelly Grieco, một chuyên gia tại Trung tâm Stimson, nhận định rằng J-36 là biểu tượng cho xu hướng chuyển dịch sang chiến tranh tự động hóa cao và dựa trên AI. Điều này không chỉ giảm rủi ro về nhân mạng mà còn giúp rút ngắn đáng kể chuỗi tiêu diệt mục tiêu – từ phát hiện, theo dõi đến tấn công.

Bất chấp các thách thức kỹ thuật và chiến lược, J-36 đánh dấu bước tiến quan trọng trong năng lực không quân của Trung Quốc. Với khả năng tích hợp vào mạng lưới chiến tranh hiện đại và thực hiện các nhiệm vụ tầm xa, mẫu máy bay này không chỉ là biểu tượng cho sự phát triển công nghệ mà còn là công cụ định hình lại các chiến lược quân sự của Trung Quốc trong tương lai.

Cùng với các mẫu máy bay hiện tại như J-20 và J-35, J-36 sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức mạnh và ảnh hưởng của không quân Trung Quốc trên trường quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh các cường quốc quân sự khác cũng đang tăng cường phát triển máy bay thế hệ thứ sáu của mình.

Ngọc Ánh (theo SCMP, The War Zone)