Thế giới 24h

Tiểu hành tinh 'sát thủ thành phố' có thể đâm vào Mặt trăng: Trái đất ảnh hưởng gì?

Hoài Phương (theo NASA, CNN, Space) • 30/07/2025 07:39

(CLO) Tiểu hành tinh "sát thủ thành phố" 2024 YR4 đang hướng về phía Mặt trăng, làm dấy lên lo ngại về những tác động tiềm tàng đến Trái đất nếu xảy ra va chạm.

Tiểu hành tinh 2024 YR4, một tảng đá không gian rộng khoảng 60 mét, đã từng khiến các nhà khoa học "nín thở" vì lo ngại nó có thể đâm vào Trái đất vào tháng 12/2032. Nhưng sau nhiều quan sát, kịch bản va chạm với hành tinh xanh đã bị loại trừ. Nhưng thay vì Trái đất, YR4 có thể đang trên đường lao thẳng vào Mặt trăng.

the gioi gap rut phong thu hanh tinh khi sat thu thanh pho dang den gan hinh 1 — Ảnh minh họa tiểu hành tinh 2024 YR4 đâm vào Trái đất.

Theo các mô hình mới nhất, khả năng YR4 va vào Mặt trăng hiện đang ở mức khoảng 4,3%. Nếu điều đó xảy ra, vụ va chạm sẽ tạo ra một hố rộng tới 1 km trên bề mặt Mặt trăng và giải phóng khoảng 100 triệu kg bụi đá. Nghe thì có vẻ xa xôi, nhưng hậu quả của một cú va chạm như vậy có thể lan đến Trái đất theo những cách không ngờ.

Một phần trong khối bụi đá văng ra từ Mặt trăng, đặc biệt là các hạt nhỏ cỡ milimet, có thể bay về phía Trái đất với tốc độ cực cao. Những hạt vật chất này có thể đến hành tinh của chúng ta chỉ trong vài ngày hoặc vài tháng sau vụ va chạm, tạo thành một trận mưa sao băng ngoạn mục mà mắt thường có thể quan sát.

tieu hanh tinh sat thu thanh pho gan nhu khong con kha nang va cham voi trai dat hinh 1 — Hình ảnh được chụp bởi hệ thống cảnh báo va chạm tiểu hành tinh cho thấy tiểu hành tinh 2024 YR4 vào ngày 27/12/2024. (Ảnh: ATLAS/University of Hawaii/NASA)

“Chúng tôi không nghĩ sẽ có tảng đá lớn nào rơi xuống Trái đất, nhưng ngay cả những mảnh nhỏ cũng di chuyển nhanh hơn cả một viên đạn, và có thể đâm thủng các vệ tinh đang hoạt động”, tiến sĩ Paul Wiegert từ Đại học Western (Canada) cảnh báo. Theo ông, hệ quả là trong vài ngày sau vụ va chạm, các vệ tinh có thể phải hứng chịu mức độ tác động tương đương 10 năm mưa thiên thạch dồn lại.

Tiến sĩ Dan Oltrogge, chuyên gia tại COMSPOC – công ty chuyên theo dõi rác không gian – cũng nhấn mạnh rằng không gian giờ đây là huyết mạch của đời sống hiện đại: từ thương mại, viễn thông, định vị cho tới mạng xã hội. “Mất khả năng tiếp cận và sử dụng không gian hiệu quả là rủi ro nghiêm trọng cho nhân loại”, ông nói.

Chưa kể, nếu lúc đó có phi hành gia hay căn cứ nghiên cứu nào trên Mặt trăng, khả năng họ bị ảnh hưởng bởi vụ va chạm là rất cao. Mặt trăng không có bầu khí quyển nên các mảnh vỡ sẽ lan rộng trên bề mặt, gây nguy hiểm cho bất kỳ công trình nào trong khu vực.

untitled(2).png — Mặt trăng được bao phủ bởi các hố thiên thạch giống như Daedalus, được phi hành đoàn Apollo 11 nhìn thấy ở phía xa của mặt trăng. Ảnh: NASA

Mặt khác, nếu YR4 thực sự đâm vào Mặt trăng, đây sẽ là vụ va chạm lớn nhất tại đó trong vòng 5.000 năm – một cơ hội cực kỳ hiếm để nghiên cứu tác động không gian theo thời gian thực. Các nhà khoa học có thể theo dõi cách bụi đá bay, đo lường hố va chạm và thu thập dữ liệu để hiểu rõ hơn về các kịch bản phòng vệ hành tinh.

Giống như sứ mệnh DART năm 2022 – khi NASA cố tình cho tàu vũ trụ đâm vào tiểu hành tinh Dimorphos để đổi hướng quỹ đạo – câu hỏi đặt ra là liệu loài người có thể (và nên) can thiệp để ngăn YR4 va vào Mặt trăng hay không.

Câu trả lời là chưa chắc. Nếu tỷ lệ va chạm vẫn thấp (khoảng 4%) và vụ va chạm không đe dọa nghiêm trọng đến Trái đất, có thể các cơ quan vũ trụ sẽ quyết định để nó xảy ra và nghiên cứu.

Hiện tại, Kính viễn vọng Webb là công cụ duy nhất có thể nhìn thấy YR4 trong vài năm tới. Một chương trình quan sát mới vào năm 2026 vừa được phê duyệt, giúp các nhà khoa học có thêm thời gian để đánh giá và chuẩn bị.

Ngoài ra, các đài quan sát vũ trụ như NEOMIR (ESA) và NEO Surveyor (NASA), dự kiến phóng vào cuối thập kỷ này, sẽ giúp giảm điểm mù khi phát hiện tiểu hành tinh bay gần mặt trời, điều mà các kính viễn vọng trên Trái đất không thể làm được.