Trần Ngọc Sinh và sự va chạm văn hóa trong "Phnom Penh"

Truyện ngắn đầy tay của Trần Ngọc Sinh - Phnom Penh

Trần Ngọc Sinh tốt nghiệp ĐH Mỹ thuật năm 1999. Ròng rã những năm sau khi ra trường anh lại tiếp xúc với nghề báo và sau đó trở thành biên tập mảng văn học của Nhà xuất bản Trẻ. Mãi đến năm 2003 anh mới có triển lãm cá nhân đầu tiên. Năm 2007 anh bất ngờ vượt ra khỏi đất nước, tham gia trại sáng tác ở Vermont - Mỹ. Năm 2010 Trần Ngọc Sinh có triển lãm cá nhân lần 2 ở TP.HCM. Ngoài ra, anh còn có vài triển lãm chung khác ở Hà Nội và TP.HCM. Dự tính cuối năm nay anh sẽ có một triển lãm cá nhân ở ở L'Espace - Hà Nội.

Họa sĩ Trần Ngọc Sinh

Trong những ngày sống và làm việc giữa hai nơi TP.HCM và Phnom Penh, Trần Ngọc Sinh bất ngờ đọng lại với cuốn truyện ngắn tập hợp những ghi chép nho nhỏ. Với sự ngắn gọn, tối giản và kiệm lời, Trần Ngọc Sinh đã phác họa ra những cú va chạm về văn hóa Việt và Campuchia. Góc nhìn của anh, như một họa sĩ, đã chụp cận cảnh những gì diễn ra ngay trước mắt anh. Như người phụ nữ tắm truồng thản nhiên giữ phố, sự bất ngờ về ngôn ngữ hai nước, chuyện về cô gái dính HIV muốn lưu lại cơ thể còn lành lặn lần cuối...

Có thể nói cuốn sách mỏng còn là một sự khám phá về du lịch mà những hướng dẫn của anh như những kinh nghiệm, kết luận nhẹ nhàng. Không khoa ngôn, không cố gắng gồng gánh con chữ, không dạy đời, không chơi chữ và quần quật trong việc sử dụng các thủ pháp viết cao siêu để chạy theo những phong cách hiện đại, truyện ngắn của Trần Ngọc Sinh thật nhẹ nhàng, quyến rũ, chân thật... Phnom Penh rất đáng để đọc nếu muốn sống và thấu hiểu văn hóa Campuchia qua góc nhìn của một người Việt trầm lắng nhiều suy tư nhưng sẵn sàng cởi mở để hòa đồng.

Gần đây rất nhiều người Việt đã định cư sinh sống, làm việc tại Campuchia. Số đông khác mỗi ngày vào ra biên giới hoặc đến Phnom Penh để đánh bài và giải trí. Thật khó hiểu về sự mất cân đối giữa việc cố gắng học và tiếp thu văn hóa của nhiều nước trên thế giới nhưng đối với Campuchia, người Việt lại tỏ ra lười nhác. Họ vẫn thản nhiên sử dụng tiếng Anh và tiếng Việt. Thậm chí không ít người chẳng quan tâm mấy đến ngôn ngữ Campuchia và chỉ giao dịch với người Campuchia biết tiếng Việt hoặc tiếng Anh. Thậm chí, rất nhiều người thản nhiên sử dụng tiền Việt và chẳng cần đổi ngoại tệ khi đến du lịch. Ngược lại, sự đón nhận và tiếp thu văn hóa - ngôn ngữ Việt Nam tại đất nước này thật đáng trân trọng và tự hào. Vì vậy, những gì Trần Ngọc Sinh lắng nghe và ghi nhận về văn hóa - ngôn ngữ - con người Campuchia trong truyện ngắn Phnom Penh là một trong "của hiếm" về văn hóa, một đóng góp đáng ghi nhận của Việt Nam về đất nước anh em Campuchia.

Những ngày sống, làm việc và sáng tác tại Phnom Penh, Trần Ngọc Sinh đã viết và vẽ. Đây là hai trong số rất nhiều bức tranh anh đã thực hiện tại Campuchia và có thể sẽ xuất hiện trong triển lãm đầu tiên của anh ở Campuchia trong một tương lai không xa.

• Văn Hòa