Ông Tập không cung cấp thông tin chi tiết, nhưng tùy thuộc vào cách thức thực hiện chính sách, động thái này có thể hạn chế đáng kể nguồn tài chính cho các nhà máy điện than ở các nước đang phát triển.

Trung Quốc đã phải chịu áp lực ngoại giao nặng nề trong việc chấm dứt tài trợ than ở nước ngoài vì điều này có thể giúp thế giới dễ dàng hơn trong việc đáp ứng các mục tiêu của hiệp định khí hậu Paris nhằm giảm lượng khí thải carbon.

Tuyên bố của ông Tập sau các động thái tương tự của Hàn Quốc và Nhật Bản vào đầu năm nay, và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres và đặc phái viên khí hậu Mỹ John Kerry đã thúc giục Trung Quốc đi theo sự dẫn dắt của các đối tác châu Á.

"Trung Quốc sẽ tăng cường hỗ trợ các nước đang phát triển khác trong việc phát triển năng lượng xanh và carbon thấp, đồng thời sẽ không xây dựng các dự án nhiệt điện than mới ở nước ngoài", ông Tập nói trong bài phát biểu trước khi ghi hình tại cuộc họp thường niên của Liên Hợp Quốc, trong đó ông nhấn mạnh ý định hòa bình của Trung Quốc trong quan hệ quốc tế.

Đặc phái viên khí hậu Mỹ John Kerry nhanh chóng hoan nghênh thông báo của ông Tập, gọi đây là một "đóng góp to lớn" và là khởi đầu tốt đẹp cho những nỗ lực cần thiết để đạt được thành công tại Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc COP26 tại Glasgow, Scotland, diễn ra vào cuối tháng 10 tới.

"Chúng tôi đã nói chuyện với Trung Quốc trong một thời gian khá dài về vấn đề này. Và tôi hoàn toàn vui mừng khi biết rằng Chủ tịch Tập đã đưa ra quyết định quan trọng này", ông Kerry nói trong một tuyên bố.

Alok Sharma, người đứng đầu COP26, cũng hoan nghênh thông báo này. "Tôi hoan nghênh việc Chủ tịch Tập cam kết ngừng xây dựng các dự án than mới ở nước ngoài - một chủ đề chính trong các cuộc thảo luận của tôi trong chuyến thăm Trung Quốc", ông nói trên Twitter.

Ông Tập phát biểu sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden có bài phát biểu đầu tiên tại Liên Hợp Quốc. Ông Biden đã vạch ra một kỷ nguyên cạnh tranh mạnh mẽ mới mà không có Chiến tranh Lạnh mới bất chấp sự đi lên của Trung Quốc.

Trong một bài phát biểu mang tính đo lường, ông Tập không đề cập trực tiếp đến sự cạnh tranh thường xuyên gay gắt của Trung Quốc với Mỹ, nơi mà chính quyền Biden đã đưa các chính sách về giảm thiểu biến đổi khí hậu trở thành ưu tiên hàng đầu và tìm cách hợp tác với Bắc Kinh.

Ông Tập đã lặp lại các cam kết từ năm ngoái rằng Trung Quốc sẽ đạt được mức cao nhất về lượng khí thải carbon dioxide trước năm 2030 và mức độ trung lập của carbon trước năm 2060.

Một số chuyên gia đã chỉ trích những mục tiêu đó là không đủ tham vọng, mặc dù nó cho phép Bắc Kinh tuyên bố nền tảng đạo đức cao về vấn đề này sau khi cựu Tổng thống Donald Trump, người từng gọi biến đổi khí hậu là một "trò lừa bịp", đã rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris.

Trung Quốc, quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, vẫn phụ thuộc nhiều vào than cho nhu cầu năng lượng trong nước.

Một trong những động thái đầu tiên của Biden sau khi nhậm chức vào tháng Giêng là tái khẳng định vai trò lãnh đạo của Mỹ về biến đổi khí hậu và đưa Mỹtrở lại hiệp định Paris.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Guterres hoan nghênh cả động thái của ông Tập về điện than và việc ông Biden cam kết làm việc với Quốc hội Mỹ để tăng gấp đôi quỹ vào năm 2024 lên 11,4 tỷ đô la mỗi năm để giúp các quốc gia đang phát triển đối phó với biến đổi khí hậu.

Ông cho biết trong một tuyên bố: “Đẩy nhanh giai đoạn toàn cầu loại bỏ than là bước quan trọng nhất để duy trì mục tiêu 1,5 độ của Thỏa thuận Paris trong tầm tay”.

Nguyễn Hoàng (Theo Reuters)