Trung Quốc đẩy mạnh thâu tóm mỏ toàn cầu để giữ nguồn tài nguyên
(CLO) Trung Quốc chi hơn 10 tỷ USD thâu tóm mỏ, lập kỷ lục thập kỷ, củng cố nguồn tài nguyên trước căng thẳng địa chính trị.
Các thương vụ mua lại mỏ khoáng sản ở nước ngoài của Trung Quốc đã chạm mức cao nhất trong hơn một thập kỷ, khi các công ty nước này nỗ lực chạy đua để bảo đảm nguồn nguyên liệu thô thiết yếu, phục vụ nền kinh tế toàn cầu trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng leo thang.
Theo phân tích dữ liệu từ S&P và Mergermarket, trong năm qua, Trung Quốc đã thực hiện 10 thương vụ lớn, mỗi vụ có giá trị vượt 100 triệu USD.
Đây là con số cao nhất kể từ năm 2013. Một nghiên cứu riêng từ Viện Griffith Asia cũng chỉ ra rằng năm vừa qua ghi nhận hoạt động đầu tư và xây dựng mỏ ở nước ngoài sôi nổi nhất của Trung Quốc, ít nhất từ năm 2013 đến nay.
Với vai trò là quốc gia tiêu thụ lớn nhất thế giới đối với hầu hết các loại khoáng sản, các công ty khai thác mỏ Trung Quốc từ lâu đã chú trọng đầu tư ra nước ngoài để đáp ứng nhu cầu nguyên liệu thô khổng lồ trong nước.
Các nhà phân tích và nhà đầu tư nhận định rằng sự gia tăng các thương vụ này phản ánh phần nào chiến lược của Trung Quốc nhằm đón đầu những biến động địa chính trị bất lợi.
Điều này xuất phát từ việc Trung Quốc ngày càng gặp khó khăn trong việc được chào đón như một nhà đầu tư tại các quốc gia quan trọng như Canada và Hoa Kỳ.
Ông Michael Scherb, người sáng lập công ty cổ phần tư nhân Appian Capital Advisory, chia sẻ: "Trong 12 tháng qua, các tập đoàn Trung Quốc đã đẩy mạnh hoạt động đầu tư vì họ tin rằng đây là thời điểm thuận lợi ngắn hạn. Họ đang cố gắng hoàn tất nhiều thương vụ mua bán và sáp nhập trước khi tình hình địa chính trị trở nên phức tạp hơn".
Xu hướng này không hề giảm nhiệt kể từ đầu năm nay. Gần đây, Tập đoàn Zijin Mining của Trung Quốc công bố kế hoạch thâu tóm một mỏ vàng tại Kazakhstan với giá 1,2 tỷ USD (tương đương 1,8 tỷ AUD).
Trước đó, vào tháng 4, Appian đã bán mỏ đồng và vàng Mineracao Vale Verde tại Brazil cho Tập đoàn Baiyin Nonferrous của Trung Quốc với giá 420 triệu USD.
Ông Richard Horrocks-Taylor, Giám đốc toàn cầu về kim loại và khai thác mỏ tại Standard Chartered, dự báo: "Trong vài năm tới, chúng ta có thể tiếp tục chứng kiến sự sôi nổi trong các hoạt động mua bán từ các công ty khai thác mỏ Trung Quốc".
Ông Christoph Nedopil, chuyên gia về đầu tư nước ngoài của Trung Quốc kiêm Giám đốc Viện Griffith Asia, nhận xét rằng trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường - chính sách đối ngoại nổi bật của Chủ tịch Tập Cận Bình - các dự án giao thông và cơ sở hạ tầng thường có quy mô nhỏ hơn.
Ngược lại, các khoản đầu tư vào khai thác mỏ và tài nguyên ở nước ngoài của Trung Quốc vẫn giữ quy mô lớn. Điều này phù hợp với định hướng chuyển dịch sang sản xuất công nghệ cao của Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực pin và năng lượng tái tạo, đồng thời cho thấy sự chuyên nghiệp hóa trong cách tiếp cận đầu tư và vận hành của các doanh nghiệp nước này.
Hiện tại, Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới trong việc chế biến hầu hết các khoáng sản quan trọng như đất hiếm, lithium và cobalt, nhưng vẫn phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu thô nhập khẩu.
Trong khi đó, Hoa Kỳ cùng nhiều quốc gia châu Âu đang nỗ lực giảm sự lệ thuộc vào Trung Quốc đối với các kim loại này - vốn là yếu tố cốt lõi trong sản xuất pin xe điện, chất bán dẫn và tuabin gió - bằng cách phát triển các chuỗi cung ứng thay thế.
Ông Adam Webb, Trưởng bộ phận nguyên liệu thô cho pin tại Benchmark Mineral Intelligence, cho biết các quốc gia phương Tây như Canada và Australia đang ngày càng thận trọng với đầu tư từ Trung Quốc vào các tài sản khai thác mỏ trong nước. Lý do nằm ở tính chất chiến lược của nhiều loại khoáng sản này.
Các chuyên gia và nhà phân tích ngân hàng lưu ý rằng trong những năm gần đây, các công ty Trung Quốc đã trở nên khéo léo hơn trong việc thâu tóm tài sản khai thác mỏ từ các đối thủ phương Tây. Họ sẵn sàng nhìn nhận dài hạn về giá trị tài sản và đầu tư vào những khu vực có rủi ro cao hơn.
Ông Michael Scherb nhấn mạnh: "Chiến lược mua bán và sáp nhập ra nước ngoài của các công ty Trung Quốc đã trở nên tinh vi hơn nhiều".
Ông giải thích thêm rằng trước đây, chính phủ Trung Quốc thường chỉ định một nhà đầu tư cho mỗi thương vụ và hỗ trợ nhóm đó. Tuy nhiên, trong 3-4 năm qua, chính phủ đã cho phép các tập đoàn Trung Quốc cạnh tranh lẫn nhau, cho thấy họ tự tin hơn trong cuộc đua với phương Tây.
Ông John Meyer, nhà phân tích tại công ty tư vấn doanh nghiệp SP Angel, nhận định rằng Trung Quốc đang thực hiện các thương vụ nhằm chủ động hạn chế khả năng tiếp cận của phương Tây đối với một số nguyên liệu quan trọng mà họ đang chiếm ưu thế.
Ông ví von: "Mỗi khi ai đó tiến gần đến việc khai thác lithium, phía Trung Quốc lại nhanh chóng xuất hiện với nguồn tài chính mạnh mẽ".
Những tập đoàn khai thác mỏ Trung Quốc hoạt động tích cực nhất trong các thương vụ nước ngoài bao gồm CMOC, MMG và Zijin Mining. Bên cạnh đó, các tổ chức tài chính Trung Quốc cũng đã bơm hàng tỷ USD vào các dự án khai thác và chế biến khoáng sản tại các quốc gia đang phát triển.
Ông Timothy Foden, đồng trưởng nhóm trọng tài quốc tế tại công ty luật Bois Schiller Flexner, người hoạt động tại nhiều quốc gia châu Phi, cho biết các công ty Trung Quốc đang tận dụng xu hướng chủ nghĩa dân tộc tài nguyên ở những nước như Mali.
Một số chính phủ quân sự tại châu Phi đã tìm cách kiểm soát các tài sản khai thác mỏ của phương Tây và yêu cầu mức phí bản quyền cao hơn. Theo ông, các công ty Trung Quốc thường sẵn sàng chấp nhận lợi nhuận thấp hơn để đổi lấy quyền vận hành những tài sản này.