Trung Quốc gây choáng với 'siêu triển lãm' xe điện, vượt mặt Tesla và phương Tây

Sự kiện kéo dài hai tuần tại trung tâm tài chính Thượng Hải, diễn ra trên diện tích hơn 60 sân bóng đá, chật kín các hãng xe tung ra loạt sản phẩm mới.

Âm nhạc sôi động, xe bay, xe có hệ thống lái tự động, pin sạc 5 phút chạy hàng trăm dặm – tất cả đã biến triển lãm thành một lễ hội công nghệ thực thụ, được phát trực tiếp cho hàng triệu người xem.

Điểm khác biệt rõ ràng năm nay là sự vắng bóng của các ông lớn phương Tây như GM, Volkswagen hay BMW, thay vào đó là sự thống trị của các thương hiệu Trung Quốc như BYD, Nio, Xiaomi. Chiếc coupe thể thao Denza Z mới của BYD, do cựu thiết kế Audi và Lamborghini Wolfgang Egger phụ trách, đã gây sốt với thiết kế “đầy cảm xúc” và hiệu suất cao.

Xiaomi, gã khổng lồ điện tử mới bước vào lĩnh vực xe hơi, cũng thu hút hàng dài người xếp hàng, còn Nio thì trình diễn chiếc ET9, mẫu xe được xem là đối thủ của BMW 7-series và Porsche Panamera, với hệ thống treo và cửa tự động nhún nhảy theo nhạc.

Dù ngành ô tô toàn cầu đang bị ảnh hưởng bởi các mức thuế nặng tay từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung chưa hạ nhiệt, ngành xe điện Trung Quốc vẫn tăng tốc. Các nhà sản xuất trong nước giờ đây không còn bị coi là "bản sao rẻ tiền", mà đã vươn lên thành kẻ dẫn đầu toàn cầu.

Năm 2024, BYD đã vượt Tesla trở thành hãng xe điện bán chạy nhất thế giới, đồng thời soán ngôi Volkswagen để dẫn đầu thị trường nội địa. Tesla, dù có nhà máy tại Thượng Hải, không tham dự triển lãm năm nay.

Điều này phần lớn nhờ sự thay đổi trong nhận thức của người tiêu dùng Trung Quốc: họ không còn coi xe nội địa là hạng hai. Năm 2023, lần đầu tiên người dân Trung Quốc mua nhiều xe từ các hãng trong nước hơn các thương hiệu ngoại quốc.

Theo công ty Rho Motion, Trung Quốc hiện kiểm soát hơn 60% thị phần xe điện toàn cầu. Trong quý I/2025, nước này xuất khẩu 441.000 xe điện và hybrid, tăng hơn 40% so với cùng kỳ năm ngoái, bất chấp các rào cản từ Mỹ và châu Âu.

Cuộc chiến giá cả trong nước cũng ngày càng khốc liệt. Vào tháng 3/2025, BYD giới thiệu pin sạc trong 5 phút cho phạm vi 250 dặm, nhanh hơn cả Tesla. Nhưng chỉ vài tuần sau, CATL, gã khổng lồ pin Trung Quốc, công bố công nghệ mới cho phép chạy 320 dặm sau 5 phút sạc.

Về mặt công nghệ tự lái, Huawei và Momenta cũng đang tranh nhau tung ra các giải pháp mới sau khi BYD công bố hệ thống “God's Eye”, dự kiến áp dụng cho cả các mẫu giá rẻ chỉ khoảng 10.000 USD.

Giới trẻ Trung Quốc, như sinh viên Wang Qiguang tại Thượng Hải, cảm thấy hào hứng: “Công nghệ rất mạnh nhưng giá không cao, tạo nên sự bình đẳng công nghệ cho tất cả mọi người”.

Tuy nhiên, Chính phủ Trung Quốc gần đây đã siết chặt kiểm soát việc quảng cáo và thử nghiệm tính năng lái tự động sau vụ tai nạn chết người liên quan đến xe Xiaomi hồi tháng 3.

Cạnh tranh cũng diễn ra ở mảng giải trí và tiện nghi: các hãng đua nhau tích hợp nhiều màn hình, ghế massage, cửa sổ trời toàn cảnh, điều khiển giọng nói, tất cả với mức giá cực “mềm”. Một doanh nhân Mỹ cho biết, họ sốc khi biết một mẫu SUV đầy đủ tiện nghi chỉ có giá 28.000 USD, thậm chí bản cơ bản chỉ 20.000 USD.

Sự phát triển thần tốc khiến nhiều doanh nghiệp nước ngoài không khỏi ngỡ ngàng. “Trung Quốc thay đổi quá nhanh”, Stephen Ma, giám đốc phụ trách thị trường Trung Quốc của Nissan, chia sẻ. “Tôi đã làm việc ở đây nhiều năm nhưng không ngờ tốc độ lại chóng mặt đến vậy”.

Tuy nhiên, ngành xe điện Trung Quốc cũng đối mặt với rủi ro lớn: dư thừa công suất, cạnh tranh nội địa khốc liệt, nhiều công ty chưa có lãi. BYD hiện chiếm khoảng 30% thị phần xe năng lượng mới, tạo ra áp lực lớn cho các hãng nhỏ.

Tu Le, CEO công ty tư vấn Sino Auto Insights tại Mỹ, cho rằng xuất khẩu sẽ là con đường sống còn cho nhiều hãng xe Trung Quốc: “Ở Trung Quốc, thị trường đã quá đông, khoảng trống duy nhất là ở những nơi ít đối thủ Trung Quốc hơn”.

Mỹ và Canada đã áp thuế 100% lên xe điện Trung Quốc, trong khi EU đang điều tra trợ cấp “không công bằng” và có thể nâng thuế lên 45%. Bắc Kinh phủ nhận việc phụ thuộc vào trợ cấp và cho biết sẵn sàng đàm phán với EU.

Dù vậy, các hãng Trung Quốc vẫn tăng tốc ra thế giới. Julaluck Chanasri, một YouTuber Thái Lan đang sử dụng xe BYD, cho biết người dân Thái đang dần chuyển từ Toyota, Honda sang xe điện Trung Quốc. “Nếu họ giữ giá rẻ, họ sẽ tiếp tục thắng”, chồng cô nhận định.