Trung Quốc phá vỡ sự im lặng về động thái siết chặt nguồn khoáng sản
(CLO) Trung Quốc lần đầu lên tiếng về kiểm soát đất hiếm - 70% khai thác, 90% tinh chế toàn cầu
Vào thứ Năm, các quan chức Trung Quốc đã chính thức phản hồi trước những ý kiến quan ngại về việc nước này áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với nhóm nguyên tố đất hiếm. Đây là những kim loại đóng vai trò thiết yếu trong nhiều lĩnh vực công nghệ, từ động cơ điện cho đến hệ thống dẫn đường tên lửa.
Tạp chí Newsweek đã liên hệ qua email với Nhà Trắng để xin ý kiến bình luận về vấn đề này.
Vì sao vấn đề này quan trọng?
Trung Quốc hiện đang chiếm vị trí thống trị trong ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu, với 70% hoạt động khai thác và 90% khâu xử lý hóa học nằm trong tay nước này.
Sự mất cân bằng này đã trở thành một điểm yếu chiến lược đối với Washington. Chính quyền Mỹ xem việc phụ thuộc vào Trung Quốc là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia.
Hồi tháng Tư, Bắc Kinh đã tận dụng lỗ hổng này bằng cách hạn chế xuất khẩu bảy loại đất hiếm ngay sau khi Tổng thống Donald Trump áp đặt mức thuế cao hơn lên hàng hóa Trung Quốc.
Các biện pháp hạn chế này, cùng với lệnh cấm đầu tư vào 17 công ty Mỹ, đã được nới lỏng vào tháng trước nhờ thỏa thuận ngừng bắn 90 ngày giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tại Geneva, Thụy Sĩ.
Tuy nhiên, quá trình đàm phán sau đó đã rơi vào bế tắc. Tổng thống Donald Trump cáo buộc phía Trung Quốc không tuân thủ thỏa thuận, dù ông không nêu rõ chi tiết.
Trong khi đó, Bắc Kinh cho rằng Washington mới là bên vi phạm sự đồng thuận khi siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip AI do tập đoàn công nghệ khổng lồ Huawei của Trung Quốc sản xuất tại bất kỳ đâu trên thế giới, đồng thời lên kế hoạch thu hồi thị thực của sinh viên Trung Quốc.
Theo các quan chức Mỹ, Hoa Kỳ hiện vẫn đang giữ lại một số lô hàng đất hiếm và nam châm. Điều này đã gây ra những ảnh hưởng đáng kể.
Các nhà sản xuất ô tô châu Âu liên tục phàn nàn về tình trạng gián đoạn nguồn cung, trong khi hãng xe Nhật Bản Suzuki được cho là đã phải tạm dừng dây chuyền sản xuất do thiếu hụt linh kiện.
Tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Thương mại Trung Quốc, khi được hỏi về các biện pháp hạn chế, người phát ngôn Hà Á Đông (He Yadong) khẳng định việc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm là “thực tiễn quốc tế”.
Ông Đông giải thích rằng điều này xuất phát từ tính chất ứng dụng kép của đất hiếm trong cả lĩnh vực dân sự lẫn quân sự.
“Chính phủ Trung Quốc sẽ xem xét các đơn xin cấp phép xuất khẩu đối với những mặt hàng có ứng dụng kép theo đúng luật pháp và quy định. Những đơn đáp ứng đủ điều kiện sẽ được phê duyệt nhằm hỗ trợ hoạt động thương mại hợp pháp”, ông Hà Á Đông nhấn mạnh.
Cũng trong ngày, tại cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, đài NHK của Nhật Bản đã đặt câu hỏi liên quan đến việc Suzuki phải tạm dừng sản xuất một số mẫu xe do thiếu phụ tùng.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lâm Kiếm (Lin Jian) khẳng định các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc được áp dụng một cách không phân biệt đối xử và “không nhằm vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào”.
Trên mạng xã hội Truth Social vào thứ Năm, Tổng thống Donald Trump cho biết ông đã có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Đây là cuộc trao đổi được xác nhận đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ ngày 17/1, ngay trước lễ nhậm chức của Tổng thống Trump. Ông Trump tiết lộ rằng “những vấn đề phức tạp liên quan đến đất hiếm” đã được đề cập trong cuộc thảo luận, dù không đi sâu vào chi tiết.
Tổng thống Donald Trump đã chia sẻ trên Truth Social vào thứ Năm:
“Tôi vừa kết thúc một cuộc điện đàm rất tích cực với Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc. Chúng tôi đã thảo luận về một số khía cạnh phức tạp trong thỏa thuận thương mại mà hai bên đã đạt được và thống nhất gần đây”.
“Cuộc gọi kéo dài khoảng một tiếng rưỡi và khép lại với kết quả tích cực cho cả hai quốc gia. Giờ đây, không còn nghi ngờ gì về tầm quan trọng cũng như độ phức tạp của các sản phẩm đất hiếm”.
Tổng thống Donald Trump cho biết các nhà đàm phán của Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ sớm gặp nhau tại một địa điểm chưa được xác định. Ông nhấn mạnh rằng các sản phẩm đất hiếm sẽ đóng vai trò then chốt trong kế hoạch của mình nhằm khôi phục ngành sản xuất tại Mỹ.
Cùng ngày, Trưởng đoàn đàm phán thuế quan Nhật Bản Ryosei Akazawa đã lên đường đến Washington để tham gia các cuộc thảo luận.
Là một trong những nước xuất khẩu ô tô hàng đầu sang Mỹ đồng thời là đồng minh an ninh quan trọng, Nhật Bản dự kiến sẽ đề xuất một “gói hợp tác” nhằm tăng cường nguồn cung cho bảy loại đất hiếm mà Trung Quốc đang hạn chế, theo thông tin từ tờ Nikkei.