Trung Quốc và Nga nối lại hợp tác hải dương học sau 5 năm

Chuyến đi đánh dấu sự nối lại hợp tác khoa học biển giữa hai quốc gia, trong bối cảnh cả Trung Quốc và Nga đang đẩy mạnh hiện diện tại các vùng biển chiến lược như Bắc Cực.

Theo Viện Hải dương học Đầu tiên của Trung Quốc (FIO), con tàu nghiên cứu Akademik MA Lavrentyev đã rời cảng Vladivostok vào ngày 22/7 với 25 nhà khoa học Trung – Nga. Đây là chuyến thám hiểm chung lần thứ 9 giữa hai nước, nhưng là chuyến đầu tiên kể từ khi đại dịch bùng phát.

Cuộc khảo sát do FIO phối hợp với Viện Hải dương học Thái Bình Dương (POI) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga tổ chức, dự kiến kéo dài 45 ngày, tập trung vào khảo sát môi trường Biển Bering và vùng Tây Bắc Thái Bình Dương.

Các nhà khoa học sẽ nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu đến hệ sinh thái biển sâu, đặc biệt trong giai đoạn 126.000 năm qua – thời kỳ Kỷ Đệ Tứ muộn. Ngoài ra, nghiên cứu sẽ tập trung vào chu trình trầm tích từ đất liền ra biển, giúp tái tạo quá trình tiến hóa của khí hậu và đại dương nhằm đưa ra các dự báo chính xác hơn cho tương lai.

Quyền Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Vladivostok, ông Vương Quân, gọi đây là "một chương mới trong hợp tác nghiên cứu biển song phương", cho rằng chuyến thám hiểm thể hiện cam kết chung giữa hai nước trong việc giải quyết các vấn đề môi trường toàn cầu.

Cùng quan điểm, Giám đốc POI Denis Makarov cho biết nghiên cứu này sẽ hỗ trợ dự báo tác động của biến đổi khí hậu đến hệ sinh thái biển, nghề cá và giao thông vận tải.

Tính từ năm 2010 đến nay, đã có khoảng 110 nhà khoa học Trung Quốc tham gia các sứ mệnh nghiên cứu chung. Phạm vi khảo sát đã mở rộng từ Biển Nhật Bản, Biển Okhotsk và Biển Bering sang cả các vùng biển Bắc Cực như Chukchi, Đông Siberia, Laptev và Kara.

Ngoài các chuyến khảo sát biển, Trung Quốc và Nga còn hợp tác sâu rộng trong lĩnh vực khoa học đại dương. Năm 2009, Hội nghị khoa học biển Trung–Nga đầu tiên được tổ chức tại Thanh Đảo với sự tham gia của hơn 120 nhà khoa học từ 25 viện nghiên cứu.

Năm 2017, hai bên thành lập một trung tâm nghiên cứu chung về hải dương học và khí hậu. Gần đây, vào năm 2023, Trung – Nga đã đồng ý thành lập tiểu ban hợp tác về Tuyến đường biển phía Bắc – hành lang dài 5.600km nối Biển Barents với Eo biển Bering với mục tiêu tăng cường vận tải hàng hải Bắc Cực và phát triển năng lực tàu phá băng, đóng tàu cũng như đảm bảo an ninh hàng hải trong khu vực.

Bắc Kinh cũng đang xem xét hai tuyến hàng hải Bắc Cực khác: Tuyến đường Tây Bắc (qua Canada) và tuyến xuyên cực băng qua trung tâm Bắc Băng Dương. Trong Sách trắng năm 2018, Trung Quốc đã đề cập đến sáng kiến "Con đường tơ lụa Bắc Cực" như một phần mở rộng của Sáng kiến Vành đai và Con đường, với tham vọng tăng cường khả năng tiếp cận các nguồn tài nguyên Bắc Cực và có tiếng nói lớn hơn trong việc quản lý khu vực này.

Song song với hợp tác nghiên cứu, Trung Quốc và Nga cũng đẩy mạnh phối hợp quốc phòng hàng hải. Tháng 10 năm ngoái, lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc lần đầu tiên tham gia tuần tra chung cùng Nga từ Bắc Thái Bình Dương lên Bắc Băng Dương. Đến tháng 3 năm nay, Trung Quốc tổ chức một cuộc tập trận hải quân chung với Nga và Iran ở Ấn Độ Dương, bao gồm mô phỏng tấn công mục tiêu, diễn tập cứu nạn và kiểm tra tàu tại chỗ.