Truyền hình hoàn toàn có thể tự tin nếu giữ được những giá trị cốt lõi

Khi hào quang truyền hình không còn rực rỡ

Ngày 20/6, tại phiên thảo luận “Truyền hình thích nghi trong môi trường truyền thông mới”, các diễn giả đã đưa ra các góc nhìn để làm rõ hơn một thực tế đang diễn ra, đó là những chương trình truyền hình của mình đã thay đổi như thế nào trong bối cảnh có những đối thủ cạnh tranh mới. Theo đó, khi xuất hiện những nền tảng truyền thông và các công nghệ mới như Youtube, Tiktok, Facebook, OTT, đã khiến truyền hình bị lấy đi một phần “sức mạnh”.

Theo ông Huỳnh Tấn Phát, Phó Giám đốc Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình Vĩnh Long cho rằng, thời “hoàng kim” cùa truyền hình là thời điểm trước năm 2015. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các nền tảng mạng xã hội đã giúp cho người dùng tiếp nhận tin tức rất nhanh chóng, dễ dàng. Không như tin tức trên truyền hình được phát định kỳ theo khung giờ, những thông tin trên mạng xã hội được cá nhân hóa và có thể tiếp nhận bất cứ lúc nào, bất kỳ nơi đâu, hơn nữa người dùng có thể tương tác với thông tin.

Bên cạnh đó, với sự tiến bộ của công nghệ, ai cũng có thể làm ra một chương trình, một nội dung. Những video này đăng trên nền tảng số rất nhanh chóng và không tốn nhiều chi phí. Trong khi đó, việc làm một chương trình truyền hình để phát sóng thì tốn rất nhiều chi tiết và mất rất nhiều thời gian.

“Đó cũng là một vấn đề mà chúng ta phải suy nghĩ trong xu thế cạnh tranh như thế này. Chúng ta phải làm sao để đáp ứng được yêu cầu?”, ông Phát nói.

Chia sẻ ý kiến của ông Huỳnh Tấn Phát, nhà báo Ngô Thanh, Giám đốc Trung tâm các chương trình giải trí, Đài Phát thanh - Truyền hình Hà Nội cũng cho rằng, sự cạnh tranh hiện nay không đến từ nội tại của các đài truyền hình mà đến từ một “thế lực”, đó là mạng xã hội. Theo ông Thanh, đây là một thế lực rất mạnh bởi có tính tương tác cao và mức độ lan truyền rất nhanh.

Tuy nhiên, ông Thanh cho rằng, các nền tảng mạng xã hội cũng có những điểm yếu, đó là tính chính thống. Trong khi đó, yếu tố này lại là nền tảng cơ bản nhất của báo chí, truyền hình. Theo ông Thanh, nội dung tin tức vẫn là giá trị cốt lõi và công nghệ thì chỉ là công cụ mà thôi.

Trong khi đó, nhà báo Thu Uyên, người nổi tiếng với chương trình “Như chưa hề có cuộc chia ly” chia sẻ, truyền hình có ưu thế ở chỗ có quy trình sản xuất, có tư duy và được sản xuất một cách kỹ lưỡng. Do vậy, sản phẩm truyền hình nên sẽ có giá trị lâu dài hơn hẳn những thứ đang viral trên Tiktok hay trên Youtube.

PGS.TS. Nguyễn Ngọc Oanh, Trưởng Khoa Quan hệ Quốc tế, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, nêu dẫn chứng, khi năm 1448 người ta phát minh ra máy in, đã có dự báo là thời của báo in. Đến khi phát thanh ra đời, người ta lại nói rằng phát thanh có thể giết chết báo in “bởi vì người ta nghe chứ ai người ta còn đọc nữa”. Rồi đến khi truyền hình ra đời thì người ta nói là phát thanh sẽ chết. Nhưng cuối cùng, truyền hình cũng không giết chết báo in hay phát thanh như những dự đoán trước đó.

“Bây giờ, khi mạng internet ra đời thì chúng ta đang đặt cho câu hỏi hôm nay đấy là có lo ngại cho truyền hình không? Truyền hình phải thay đổi như thế nào để phù hợp với công nghệ, với những thay đổi hiện nay. Và internet có bắt con người phải thay đổi bởi vì khi các công cụ giao tiếp văn minh hiện đại hơn, nhanh hơn, xác thực hơn?’, ông Oanh nêu câu hỏi.

Tuy nhiên, theo ông Oanh, sự thay đổi của công nghệ không có gì là đáng sợ và internet sẽ không giết được truyền hình, như truyền hình đã từng không “giết chết” được phát thanh hay báo in.

Công chúng của truyền hình hiện nay - họ ở đâu?

Theo bà Lã Cẩm Vân, Giám đốc điều hành AMI Group - một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực đo lường và nghiên cứu khán giả truyền hình và truyền thông tại Việt Nam, với kinh nghiệm là 13 năm hoạt động, AMI Group đang nhìn nhận thấy cái sự thay đổi trong thói quen xem truyền hình của công chúng Việt Nam.

Bà Vân cho biết, một khảo sát nhanh của công ty AMI thực hiện trong năm 2024 trên 3.000 khán giả cho thấy trong vòng 1 tháng tính đến thời điểm khảo sát thì có đến 88% nói là họ đã xem 1 cái nội dung truyền hình nào đó trên nền tảng internet. Và cũng có đến 32% xem các phần tóm tắt hay là những trích đoạn, những clip được cắt ra từ các nội dung truyền hình. “Có nghĩa là hiện tại bây giờ khán giả truyền hình đang ở trên internet nhiều hơn và rõ ràng đã có một sự dịch chuyển”, bà Vân nói.

Nhiều diễn giả tại thảo luận cũng đồng tình cho rằng, khán giả “không đi đâu cả, họ vẫn ở quanh chúng ta”. Nhưng thay vì họ dán mặt vào tivi thì bây giờ họ lang thang ở trên mạng, bởi vì bây giờ trên ấy có một rừng những nội dung content, và người ta hoàn toàn có thể có sự lựa chọn thay vì cái việc ngày xưa chỉ có một thứ để thưởng thức thôi.

Đâu là hướng đi của các cơ quan báo hình trong môi trường truyền thông mới?

Theo nhà báo Ngô Thanh, có một câu nói: Nội dung vẫn là vua, đó mới là điều quan trọng. Đã từng có thời điểm những “hiện tượng” trên mạng như Bà Tân vlog hay Lệ Rơi... Nhưng rất nhanh chóng, bây giờ họ biến mất. Theo ông Thanh, thị hiếu và cái trình độ của khán khán giả sẽ từ từ thay đổi và chuyển dịch nhưng khi đã có một chân giá trị, một lúc nào đó khán giả sẽ tự tìm về và ông có niềm tin bất diệt vào điều này.

“Báo chí tác động trực tiếp đến mỗi chúng ta. Nếu đó là tác động tích cực thì sẽ tạo ra những sản phẩm vô cùng đặc biệt mà những người trên nần tảng mạng xã hội không làm được. Đó là cảm xúc, như chương trình như của chị Thu Uyên là những chương trình tạo ra cảm xúc và người ta sẽ nhớ, người ta sẽ tìm đến”, ông Thanh nói.

Bà Lã Cẩm Vân cũng cho rằng, điểm mạnh của báo chí, truyền hình là tính xác thực, điều này phản ánh qua thực tế là càng khi mạng xã hội nhiễu loạn thông tin, khi “bên này bên nọ tranh tranh luận gay gắt” thì các cái bản tin chính thống của các đài truyền hình lại được quan tâm hơn cả. Theo bà, mạng xã hội chỉ đóng vai trò một nguồn tin. Một nguồn tin không chính thống, nguồn tin cần phải mất rất nhiều công sức để xác thực.

“Nếu mà nói Facebook hay là các mạng xã hội là một phương tiện truyền thông quyền lực nhất, thì điều đó là đúng, nhưng nếu coi đó là một tờ báo thì không phải. Bởi vì để có thể có được một tờ báo thì nó đòi hỏi rất là nhiều yếu tố trong đó tính chính thống và đặc biệt là cái độ tin cậy mà sự hình thành nên độ tin cậy của các tờ báo là điều mạng xã hội không làm được”, bà Vân chia sẻ.

Tại toạ đàm, các nhà báo đã chia sẻ những kinh nghiệm, chia sẻ những sáng kiến của các đài truyền hình trong và ngoài nước nhằm thích nghi với môi trường mới, và giành lại công chúng đồng thời duy trì vị thế cũng như nguồn thu. Theo nhà báo Nguyễn Thu Hà, Trưởng Ban Chuyên đề- Đài Truyền hình Việt Nam, những chia sẻ tại phiên thảo luận rất hữu ích và mỗi người đều học hỏi được thêm rất nhiều điều giá trị.

“Những chia sẻ của các anh chị khách mời ngày hôm nay giúp chúng ta nhận ra rằng, chúng ta hoàn toàn vẫn có thể vững tin và lạc quan đối với tương lai của truyền hình nếu chúng ta có nội dung tốt, nếu chúng ta thực sự quan tâm tới công chúng, nếu chúng ta vẫn giữ được những giá trị cốt lõi và vì sự tiến bộ của xã hội”, nhà báo Nguyễn Thu Hà đúc kết.