Từ 2026, bắt buộc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ được áp dụng từ ngày 1/1/2025 đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực trong công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông. Trong đó, quy định sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô từ ngày 1/1/2026 là một điểm mới nhận được nhiều sự quan tâm của người dân.

Theo Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng Phòng hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông - Cục CSGT (Bộ Công an), kể từ thời điểm 1/1/2026, khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 1,35 mét, người lái ô tô không được để trẻ ngồi cùng hàng ghế với người lái (trừ xe chỉ có một hàng ghế) và phải sử dụng hoặc hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em.

Nói về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô, PGS.TS Phạm Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương, Trường Đại học Y tế Công cộng, cho biết thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô có thể bao gồm nôi cho trẻ sơ sinh (dưới 2 tuổi), ghế trẻ em nhỏ (từ 2–6 tuổi), ghế nâng và đệm nâng (cho trẻ từ 6–10 tuổi). Một số thiết bị tích hợp có thể sử dụng linh hoạt cho trẻ từ 1 đến 10 tuổi.

Với trẻ dưới 2 tuổi, chuyên gia khuyến nghị nên sử dụng nôi hướng về phía sau xe để bảo vệ phần đầu, cổ, và cột sống còn yếu. Loại thiết bị này giúp giảm nguy cơ tử vong hoặc chấn thương nặng tới 90% so với việc không sử dụng. Với trẻ từ 2 đến 6 tuổi, ghế chuyên dụng cho trẻ em là lựa chọn phù hợp. Khi trẻ lớn hơn, từ 6 đến 8 tuổi, trẻ có thể chuyển sang ghế nâng và từ 8 đến 10 tuổi, trẻ có thể chuyển sang đệm nâng. Khuyến cáo quốc tế còn nhấn mạnh nên tiếp tục sử dụng thiết bị hỗ trợ cho đến khi trẻ cao ít nhất 145 cm.

Ông Dương Kim Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương cũng cho biết, Việt Nam đã ban hành tiêu chuẩn thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô. Đây là căn cứ quan trọng để các tổ chức sản xuất, phân phối cũng như người tiêu dùng lựa chọn thiết bị đạt chuẩn. Với xe ô tô đã qua sử dụng, người dân vẫn có thể dùng thiết bị an toàn nếu được lắp đặt đúng theo hướng dẫn. Ông Tuấn lưu ý rằng việc lắp sai thiết bị như bài học tại Malaysia vào giai đoạn đầu cho thấy trong 5000 trường hợp có tới 95% lắp đặt thiết bị chưa đúng, bởi vậy tác dụng bảo vệ của thiết bị an toàn sẽ hạn chế thậm chí không phát được tính năng vốn có.

Theo khảo sát và các kênh truyền thông, đề xuất sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em nhận được phản hồi tích cực từ cộng đồng, với tỷ lệ ủng hộ lên tới 85%. Một số gia đình đã chủ động thực hiện trước thời điểm luật có hiệu lực. Điều này cho thấy nhận thức xã hội đang dần thay đổi theo hướng tích cực, đặt an toàn của trẻ em lên hàng đầu.

Thông tin về vấn đề trên, ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng, nên tập trung triển khai quy định với xe con cá nhân trước, vì loại xe này thường di chuyển ở tốc độ cao và được sử dụng thường xuyên bởi các gia đình. Trong khi đó, với xe vận tải hành khách và phương tiện công cộng, cần có lộ trình riêng hoặc quy định phù hợp, do đặc thù về tốc độ, tiêu chuẩn phương tiện và tính ngẫu nhiên trong việc chở trẻ nhỏ. Có thể xem xét quy định riêng cho xe đưa đón học sinh mầm non và tiểu học, như trang bị dây an toàn chuyên dụng phù hợp với trẻ nhỏ.

Bên cạnh yếu tố kỹ thuật và quy định pháp luật, việc xây dựng thói quen sử dụng thiết bị an toàn cũng rất quan trọng. Ông Minh nhấn mạnh rằng giai đoạn đầu trẻ có thể khó hợp tác, quấy khóc khi phải ngồi vào thiết bị lạ. Tuy nhiên, phụ huynh cần kiên trì, nhất quán, thể hiện rõ nguyên tắc an toàn ngay từ đầu để hình thành thói quen tốt cho trẻ. Nếu cha mẹ nghiêm túc, lần đầu có thể khó, nhưng đến lần thứ ba trẻ sẽ quen và tự giác hơn. Ngoài ra, nên chuẩn bị tốt cho hành trình đầu tiên của trẻ từ lựa chọn quần áo, đồ chơi, đến việc sắp xếp lịch trình ăn, nghỉ hợp lý để tạo trải nghiệm tích cực cho cả trẻ và cha mẹ.

Việc sử dụng thiết bị an toàn không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn mà còn là cách thiết thực để nuôi dưỡng ý thức chấp hành pháp luật, trách nhiệm với bản thân và cộng đồng ngay từ khi còn nhỏ. Đây là hành động nhỏ nhưng mang lại ý nghĩa lớn, góp phần xây dựng văn hóa giao thông văn minh, an toàn trong tương lai.