Từ cú nhấp chuột đến bi kịch thật, lời cảnh báo từ chuyên gia an ninh mạng

“Đó là một trong hàng trăm vụ việc lực lượng an ninh mạng từng phải can thiệp khẩn cấp để cứu trẻ em khỏi những cạm bẫy trên mạng", Đại tá TS. Nguyễn Hồng Quân, Giám đốc Trung tâm huấn luyện, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an chia sẻ tại sự kiện Cyber Day 2025 do Hệ thống Trường Song ngữ Quốc tế Wellspring tổ chức ngày 11/10 tại Hà Nội.

Theo TS Quân, Internet mở ra kho tri thức vô tận, nhưng cũng là nơi tội phạm mạng len lỏi, lợi dụng sự non nớt của trẻ; nếu cha mẹ không dắt tay con, người khác sẽ dắt tay thay.

"Từng có trường hợp một nữ sinh định uống 400 viên thuốc ngủ sau khi bị bắt nạt trực tuyến. May mắn là cháu uống từ từ, công an và bác sĩ kịp thời cứu sống nhưng tổn thương tâm lý thì không dễ lành", TS Quân phân tích.

Theo TS Quân, kẻ xấu thường bắt đầu bằng vài tin nhắn thân thiện, rồi từng bước dụ dỗ trẻ gửi hình ảnh, video riêng tư. Khi có được dữ liệu, chúng đe dọa tung lên mạng, khống chế nạn nhân.

“Lúc đầu là trò đùa, sau thành bi kịch", Đại tá Quân cảnh báo và cho biết trẻ bị ép phải làm điều chúng không muốn, chỉ vì sợ hãi bị lộ bí mật.

Do đó, cách tốt nhất để bảo vệ trẻ không phải là ngăn cấm, mà là đồng hành. Cần 21 ngày để hình thành thói quen, 90 ngày để tạo lối sống. Nếu mỗi gia đình bắt đầu từ hôm nay, trẻ sẽ dần có khả năng tự vệ trên mạng.

Khuyến nghị một số nguyên tắc “vàng”, TS Quân chỉ rõ việc không chia sẻ thông tin cá nhân như địa chỉ, số tài khoản, ảnh giấy tờ tùy thân; không nhấp vào liên kết lạ, không tải ứng dụng ngoài nguồn chính thức; kiểm tra kỹ địa chỉ web (URL) trước khi đăng nhập; cài đặt quyền riêng tư để hạn chế người lạ xem bài viết, bình luận.

“Bảo mật không chỉ là công nghệ, mà là thói quen sống,” ông nhấn mạnh.

Trung tá Nguyễn Tiến Cường, Trưởng phòng 3 (Cục A05) gọi tình trạng hiện nay của nhiều học sinh là “sống trong bong bóng mạng”.

“Các em bị bao quanh bởi những nội dung thú vị, nhanh, nhiều cảm xúc nhưng thiếu kiểm chứng. Vấn đề là, ai sẽ giúp các em phân biệt giữa thật và ảo?”, Trung tá Cường đặt câu hỏi.

Trường phòng 3 cho rằng, mối đe dọa trực tuyến với trẻ không khác gì người lớn, thậm chí còn nguy hiểm hơn vì các em thiếu kỹ năng và sự đồng hành. Chúng ta cần trao cho trẻ ba tấm khiên: kiến thức, kỹ năng và tình yêu thương. Công nghệ không xấu, nhưng nếu cha mẹ không cùng đi với con, thì khoảng cách ấy chính là nguy cơ.

Ở góc độ giáo dục, TS Nguyễn Vĩnh Sơn, Tổng Hiệu trưởng Trường Phổ thông Liên cấp Song ngữ Quốc tế Wellspring thừa nhận, nhiều lúc ông cảm thấy lo lắng khi chứng kiến học sinh dành hàng giờ cho mạng xã hội, nhưng không dành nổi vài phút để lắng nghe chính mình.

“Có em sẵn sàng chia sẻ mọi điều với người lạ trên mạng, nhưng lại không nói chuyện với cha mẹ. Điều đó khiến tôi trăn trở”, ông Sơn nói.

Theo ông Sơn, nhiệm vụ của người lớn không chỉ là bảo vệ trẻ khỏi rủi ro, mà còn là giúp trẻ kết nối lại với bản thân và thế giới thật. Chúng ta không chỉ dạy con kết nối với Wi-Fi, mà phải giúp con kết nối với trái tim, với giá trị sống và những người yêu thương.

Đại diện nhà trường tin rằng, sự đồng hành sâu sắc và chân thành của cha mẹ và thầy cô sẽ giúp trẻ có đủ niềm tin, đủ sức mạnh để không bị cuốn theo những cám dỗ nguy hiểm của thế giới ảo.