Từ Anh đến Úc, các báo cáo về tội ác căm thù chống phương Đông và chống người châu Á đã gia tăng ở các nước phương Tây trong năm qua. Đây là quãng thời gian mà một số chính trị gia phương Tây đã liên tục nhấn mạnh mối liên hệ giữa Trung Quốc với sự bùng phát của đại dịch Covid-19, cũng như đưa ra những luận điệu chống lại siêu cường châu Á. Nhiều người ủng hộ quan điểm này nói rằng những người gốc Đông Á và Đông Nam Á ngày càng trở thành mục tiêu của các hành vi phân biệt chủng tộc.

Nhưng nhiều quốc gia châu Âu, bao gồm Pháp, Đức và Bỉ, không thu thập dữ liệu nhân khẩu học về sắc tộc vì lý do lịch sử, gây khó khăn cho việc đo lường chính xác quy mô của vấn đề.

Theo số liệu của Cảnh sát Thủ đô London cho thấy hơn 200 vụ tội ác thù hận chống lại những người gốc Đông Á đã xảy ra từ tháng 6 đến tháng 9/2020 - tăng 96% so với cùng kỳ một năm trước.

Ông Peng Wang, một giảng viên tại Đại học Southampton ở miền nam nước Anh, cho biết anh đã bị một nhóm 4 người đàn ông hành hung khi đang chạy bộ gần nhà vào một buổi chiều lạnh giá. Những người đàn ông hét lên những lời chế nhạo chủng tộc đối với người đàn ông gốc Á 37 tuổi, trong đó có cả từ ngữ "virus Trung Quốc". Họ bước ra khỏi xe và đấm vào mặt Wang và quật xuống đất khi ông phản ứng lại. 

Ông Wang bị thương ở mặt và chảy máu mũi, nhưng sự kiện này khiến ông tính đến về việc rời khỏi nhà, lo lắng cho tương lai của mình ở Anh và sự an toàn của cậu con trai nhỏ.

"Những gì họ đã làm là không văn minh, điều đó không nên xảy ra trong xã hội ngày nay. Họ đối xử với tôi chỉ như một con vật", ông nói. Cảnh sát sau đó đã bắt giữ hai người đàn ông vì nghi ngờ có hành vi tấn công bởi thù địch nghiêm trọng về chủng tộc. "Khi ông Donald Trump là Tổng thống Mỹ, ông ấy nói rằng Covid-19 là 'virus Trung Quốc' và điều đó hoàn toàn sai lầm", ông Wang nói thêm.

Một cuộc thăm dò ý kiến ​​được thực hiện vào tháng 6 năm ngoái cho thấy 3/4 người gốc Hoa ở Anh từng bị kỳ thị bằng lời nói.

Trong cuộc tranh luận hồi tháng 10 về vấn đề phân biệt chủng tộc chống lại cộng đồng người Hoa và Đông Á tại Quốc hội, nhà lập pháp Đảng Quốc gia Scotland David Linden cho biết một số thành viên trong đảng của ông "đã mô tả lại các cuộc tấn công nhằm vào người châu Á, các nhà hàng bị đập phá, tẩy chay, nạn nhân bị đánh đấm trên đường phố và thậm chí bị lạm dụng bằng lời nói và bị đổ lỗi cho đại dịch Covid-19".

Việc kỳ thị xuất hiện ở nhiều nước khác

Khi đại dịch hoành hành khắp châu Âu, các nhà hoạt động ở Tây Ban Nha và Pháp bắt đầu nhận thấy một vấn đề. Các chiến dịch, chẳng hạn như #NoSoyUnVirus (#IAmNotAVirus), đã được tạo ra để nâng cao nhận thức về sự gia tăng bạo lực đối với người châu Á.

Vào tháng 3/2020, một người đàn ông Mỹ gốc Trung Quốc, Thomas Siu, cho biết anh đã bị tấn công dữ dội ở thủ đô Madrid của Tây Ban Nha, sau khi hai người đàn ông hét lên những lời chế nhạo chủng tộc đối với anh. Anh Siu, khi đó đang là sinh viên, cho biết từ tháng 1 đến tháng 3 năm ngoái, anh đã bị quấy rối bằng lời nói 10 lần. Lần này, anh sẽ không tiếp tục nhịn và thay vào đó la mắng lại những kẻ quấy rối mình.

Nhưng những người đàn ông đó đã không dừng lại. Người đàn ông 30 tuổi kể lại rằng, bọn họ đã bước tới và đánh anh bất tỉnh. “Tôi luôn biết rằng có sự phân biệt chủng tộc ở đây và mọi người không thực sự thừa nhận điều đó”, anh Siu chia sẻ. 

Susana Ye, một nhà báo Tây Ban Nha 29 tuổi, người đã thực hiện một bộ phim tài liệu về cộng đồng người Hoa ở nước này vào năm 2019, nói rằng bạo lực đối với người châu Á ở Tây Ban Nha đã trở nên "bình thường" và ít được báo chí Tây Ban Nha đưa tin hơn.

"Đối với nhiều người, đó không phải là vấn đề quan trọng vì nhiều nhà báo không sống trong hoặc không biết các thành viên của cộng đồng châu Á", cô nói. "Họ không có quan điểm chống phân biệt chủng tộc và họ không biết về các cộng đồng khác ngoài cộng đồng của họ".

Susana Ye nói rằng có một vấn đề trong việc báo cáo tội ác thù hận ở Tây Ban Nha do rào cản ngôn ngữ, lo sợ bị trục xuất của một số người và xu hướng người già thường giữ im lặng về các vụ việc.

"Tôi nghĩ rằng mọi người chọn bạo lực, bạo lực bằng lời nói và bạo lực thể chất bởi vì họ không mong đợi chúng tôi phản ứng lại", cô nói. "Họ đã quen với việc chúng tôi nhẫn nhịn".

Tác giả truyện tranh ở Tây Ban Nha, cô Quan Zhou Wu, sống ở Madrid, đồng ý với quan điểm này. "Vụ tấn công ở Atlanta không xuất hiện trên các trang đầu của truyền thông ở Tây Ban Nha, đó là một tin tức siêu nhỏ, siêu nhỏ, chúng tôi vô hình", cô nói với CNN.

Một báo cáo năm 2019 của chính phủ Tây Ban Nha cho thấy, 2,9% công dân châu Á sống ở nước này là nạn nhân của tội ác thù hận.

Tại Pháp, các nhà vận động cho biết đại dịch đã khiến cho cuộc sống của cộng đồng người châu Á  tại nước này trở nên tồi tệ hơn. Anh Sun-Lay Tan, phát ngôn viên của Security for All, một tổ chức đại diện cho hơn 40 người nói: "Kể từ năm ngoái, sự phân biệt chủng tộc đã trở nên rõ ràng hơn. Mọi người thường xuyên nói họ không thích Trung Quốc hoặc không thích dân châu Á".

Vì tương lai thế hệ trẻ

Nhóm chiến dịch Security for All ước tính rằng vào năm 2019, cứ hai ngày lại có một vụ tội ác thù hận nhằm vào một người châu Á chỉ tính riêng ở khu vực Paris. Anh Tan cho biết trải nghiệm đầu tiên của anh về chủ nghĩa phân biệt ở Pháp là vào tháng 2 năm ngoái, khi một người đàn ông đổi chỗ trên tàu điện ngầm sau khi Tan ngồi xuống.

Anh nói chia sẻ, “cha mẹ chúng tôi đối phó với nạn phân biệt chủng tộc nhưng họ chấp nhận vì họ muốn hòa nhập với đất nước. Chúng tôi là thế hệ thứ hai của những người nhập cư ở Pháp, trách nhiệm của chúng tôi là lên tiếng và làm cho nước Pháp tốt hơn cho thế hệ tiếp theo".

Nhà làm phim Popo Fan ở Berlin, sinh ra ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, cho biết mọi thứ thật tồi tệ khi đại dịch bắt đầu, khi anh thấy mình quá sợ hãi khi ra ngoài hoặc sử dụng phương tiện giao thông công cộng.

Fan cho biết: “Khi bắt đầu đại dịch, tôi đã bị chỉ trích, tôi đã bị mắng chửi trên tàu điện ngầm ở Berlin. Nhưng tôi có một cảm giác phức tạp về điều đó bởi vì người tấn công tôi là một người di cư. Anh ta say rượu và có lẽ là người tới từ nền kinh tế xã hội thấp hơn ... Tôi cảm thấy như xã hội Đức đã không cung cấp cho anh ta đủ nguồn lực hoặc giáo dục anh ta về đa dạng chủng tộc và sức khỏe cộng đồng. Anh ấy không có quyền truy cập vào thông tin đó". 

Anh Fan nói rằng trách nhiệm nằm ở các nhà chức trách Đức, những người "dường như không quan tâm đủ đến các vấn đề chủng tộc". Nhà làm phim nói rằng anh đã nhiều lần là mục tiêu trên đường phố ngay cả trước khi dịch bệnh bùng phát. “Đã có một người hét vào mặt tôi rằng hãy trở về Trung Quốc. Cảnh sát nói với tôi rằng họ không thể làm gì được”, Fan bày tỏ. 

Đây không chỉ là vấn đề của châu Âu. Một báo cáo hồi tháng 3 của Viện nghiên cứu Úc, Viện Lowy, cho thấy hơn một phần ba người Úc gốc Hoa cảm thấy họ bị đối xử khác biệt hoặc ít ưu ái hơn do gốc gác của họ trong năm qua. 18% nói rằng họ đã bị đe dọa hoặc tấn công về thể chất do có nguồn gốc Trung Quốc.