Sông Lô chảy qua tỉnh Tuyên Quang được đánh giá có trữ lượng cát sỏi phong phú. Tại xã Tân Long, Thắng Quân (huyện Yên Sơn), UBND tỉnh đã cấp phép khai thác cát sỏi dưới lòng sông Lô cho Doanh nghiệp tư nhân Tiến Thuận (địa chỉ tại tổ 6, P. Tân Hà, TP Tuyên Quang). Theo đó, ngày 05/02/2016, doanh nghiệp này được UBND tỉnh Tuyên Quang cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 08/GP-UBND với diện tích khai thác 240.000m2 (24,0 ha); công suất khai thác 100.000 m3/1 năm; thời hạn khai thác là 7 năm tính từ ngày được cấp giấy phép. Theo phản ánh của người dân địa phương, Doanh nghiệp tư nhân Tiến Thuận (do ông Hoàng Việt Trung làm Giám đốc) đã thực hiện khai thác cát, sỏi một cách bừa bãi gây sạt lở đất đai ven sông, ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt của họ.

Có mặt tại thôn 11, 12 xã Tân Long (huyện Yên Sơn) để ghi nhận phản ánh, chúng tôi tiếp cận được 4-5 chiếc tàu hút, trên tàu có 2 đến 3 lao động đang làm việc hết công suất. Đặc biệt, tại khu vực này không hề được doanh nghiệp cắm biển công bố dự án, trên những con tàu hút cũng không hề có bất kỳ lô gô doanh nghiệp hay số hiệu nào. Ông H.V.Đ, một người dân thôn 11, xã Tân Long bức xúc: “Tàu ở đây hút mấy năm nay rồi, ngày nào cũng hút, đêm thì hút ít hơn; trước có bọn tàu cuốc chúng nó làm đến 1 giờ sáng. Chúng tôi cũng chẳng biết của công ty hay doanh nghiệp nào mà chỉ biết họ hút xong đưa lên bãi ngay gần nhà văn hóa kia kìa. Hút cát gây sạt lở cũng khá nhiều, các chú ra chỗ rìa sông mà xem...”.

Doanh nghiệp tư nhân Tiến Thuận bán điểm mỏ để cá nhân khác vào khai thác gây bức xúc trong nhân dân. Ảnh: cắt từ video 

Theo người dân cho biết, bãi tập kết này của một gia đình khá có máu mặt tại địa phương có tên Thủy Đặng; tại đây thường xuyên có các xe có trọng tải lớn từ 20 đến 40 tấn ra vào nườm nượp. Đây thực chất là một bến bãi không phép đã được lập từ khá lâu nhưng chính quyền địa phương lại không thể xử lý. Ngày 4/10/2018, UBND xã Tân Long đã tiến hành lập đoàn kiểm tra khu vực bến bãi này và theo biên bản kiểm tra cho thấy đại diện quản lý bến bãi tập kết cát sỏi là bà Nguyễn Thị Thêu (xóm Viên Châu 2, xã An Tường, TP Tuyên Quang). Đoàn kiểm tra xã Tân Long ghi nhận: Khối lượng cát tập kết tại bến khoảng 120 mét khối, 01 máy cuốc đang tập kết cát tại bến, 01 thuyền hút cát đang hoạt động để đưa cát lên bờ. Khu vực hút cát thuộc khu vực được cấp phép cho Doanh nghiệp tư nhân Tiến Thuận.

Qua quá trình kiểm tra, UBND xã Tân Long yêu cầu bà Nguyễn Thị Thêu - đại diện quản lý bến bãi tập kết cát sỏi cung cấp văn bản, hồ sơ liên quan nhưng bà Thêu xác nhận chỉ là người làm thuê cho ông Vũ Xuân Hiểu (xóm 3, xã Kim Phú, huyện Yên Sơn). Sau đó, UBND xã Tân Long đã yêu cầu dừng mọi hoạt động của bến bãi không phép này nhưng cho đến nay bến bãi vẫn hoạt động bình thường.

Theo xác nhận của đại diện Doanh nghiệp tư nhân Tiến Thuận, doanh nghiệp này không hề có bến bãi nào tại khu vực xã Tân Long mà chỉ có một bến bãi duy nhất tại phường Tân Hà (Tp Tuyên Quang). Như vậy, việc doanh nghiệp này bán lại điểm mỏ của mình cho nhiều cá nhân, sau đó họ sẽ tự khai thác vô hình chung đã dẫn đến việc không thể kiểm soát được trữ lượng khai thác, vi phạm giấy phép khai thác khoáng sản.

Tình trạng sạt lở bờ sông diễn ra trong nhiều năm qua. Ảnh: Quốc Trần 

Trên tuyến sông Lô chảy qua địa bàn phường Tân Hà (TP Tuyên Quang) tình trạng khai thác cát một cách bừa bãi cũng diễn ra khiến người dân bức xúc. Đứng trên khu vực cầu Tân Hà (phường Tân Hà) quan sát xuống dưới lòng sông Lô như một đại công trường với hàng chục chiếc tàu cuốc, tàu hút hoạt động ầm ầm rung chuyển cả một khúc sông. Ngay gần đó là một bến bãi tập kết khổng lồ có sức chứa tới hàng ghìn mét khối; từng đoàn xe tải nườm nượp chở cát, sỏi để vận chuyển tiêu thụ nhiều nơi. Tuy nhiên, cũng giống như tại khu vực xã Tân Long, nơi đây cũng không cắm bất kỳ biển báo công khai nào về dự án, trên các con tàu cũng không hề có số hiệu hay biển hiệu để có thể nhận biết đây là doanh nghiệp đã được cấp phép khai thác khoáng sản. Theo tìm hiểu của chúng tôi đây là địa điểm khai thác cát, sỏi của Công ty Phú Hưng (tổ 11, phường Tân Hà, TP Tuyên Quang).

Việc khai thác khoáng sản của hai doanh nghiệp trên với sự mập mờ trong mốc giới, khai thác một cách bừa bãi, không công khai dự án đã làm khó cơ quan chức năng trong việc giám sát, xử lý vi phạm. Trong buổi làm việc với ông Trịnh Văn Biển, Chủ tịch UBND xã Tân Long có thừa nhận việc doanh nghiệp khai thác cát gây sạt lở và người dân đã có phản ánh tới UBND xã. “Khó quản lý cho địa phương một cái là nó là diện tích dưới sông, trong quá trình khai thác có những khi khai thác vượt qua mốc giới thì người dân lại có ý kiến phản ánh mà địa phương thì lại không thể xử lý được những việc như thế. Thậm chí nhân dân còn lấy đất, lấy đá ném xuống tàu thuyền...”, ông Biển cho biết.

Bến bãi và đại công trường khai thác cát sỏi được cho là của Công ty Phú Hưng nhìn từ trên cầu Tân Hà (TP Tuyên Quang). Ảnh: cắt từ video 

Thời gian vừa qua, tình trạng khai thác cát khoáng sản đặc biệt là cát, sỏi dưới lòng sông diễn ra hết sức phức tạp với những hành vi khai thác cát trái phép, vượt phép, gây sạt lở đất nông nghiệp, mất an ninh trật tự... Tháng 11/2018, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình đã tiếp tục có chỉ đạo yêu cầu các bộ, ngành chức năng và các địa phương tập trung tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi, tiếp tục chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, quyết liệt những quy định pháp luật hiện hành và các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công an phối hợp chặt chẽ với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đặc biệt là các địa phương có phản ánh về tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép phức tạp trở lại phải thường xuyên kiểm tra, kịp thời phát hiện xử lý nghiêm vi phạm; kiểm soát chặt chẽ các bến bãi tập kết cát và vật liệu xây dựng trên địa bàn. Chỉ đạo phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng trên địa bàn với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể để thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý khai thác cát, sỏi đến người dân; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn; kiên quyết xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm và trách nhiệm người đứng đầu địa phương nếu để xảy ra tình trạng khai thác, lập bến bãi thu mua cát, sỏi trái phép.

Bến bãi trái phép và xe quá tải là vấn đề nhức nhối nhưng chưa được cơ quan chức năng huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang xử lý. Ảnh: Quốc Trần 

Trước tình trạng khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô đang diễn ra hết sức phức tạp; cơ quan chức năng tỉnh Tuyên Quang cần có biện pháp phát hiện, xử lý kiên quyết những vi phạm của doanh nghiệp, tránh sự bức xúc của người dân. Qua đó, thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ trong việc quản lý hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi.

Báo điện tử Congluan.vn sẽ tiếp tục thông tin.

Quốc Trần