Thấp nhất trong 6 thập kỷ

Tỉnh Hà Nam, khu vực hành chính đông dân thứ ba của Trung Quốc, với 99,36 triệu dân, đã báo cáo rằng số trẻ sơ sinh của tỉnh này đã giảm xuống còn 920.000 trẻ vào năm ngoái - giảm 23,3% so với năm 2019.

Hay nói cách khác, tỷ lệ sinh của tỉnh này giảm xuống chỉ còn 9,24 trẻ trên 1000 dân. Thậm chí, theo thống kê mới nhất của Hà Nam, tỷ lệ sinh và tổng số sinh của tỉnh này đều ở mức thấp kỷ lục kể từ khi dữ liệu lần đầu tiên được công bố vào năm 1978.

Các thống kê chính thức khác cũng đang cho một cái nhìn đáng lo ngại về việc dân số Trung Quốc đang giảm một cách báo động. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới từ chỗ phải siết chặt việc gia tăng dân số chỉ cách đây một vài thập kỷ, thì giờ đang phải đối mặt với tình trạng già hóa và thiếu nhân lực hơn bao giờ hết. Tổng số sinh trên toàn Trung Quốc đã giảm 18% vào năm 2020, xuống chỉ còn 12 triệu người, đánh dấu mức thấp nhất trong gần 6 thập kỷ.

Các chuyên gia đã cảnh báo rằng một bước ngoặt nhân khẩu học có thể còn sắp xảy ra ở quốc gia đông dân nhất thế giới. Một số còn cho rằng điều này có nguy cơ kìm hãm sự tăng trưởng kinh tế đang trên đà bùng nổ của Trung Quốc trong 40 năm qua. Điều đáng nói nữa là một trong những đòn bẩy quan trọng trong chính sách kinh tế của Trung Quốc là kích thích tiêu dùng nội địa, hay còn gọi là tuần hoàn kép.

Bắc Kinh đã thực hiện các biện pháp để kiềm chế xu hướng giảm dân số, chẳng hạn như cho phép các cặp vợ chồng sinh con thứ ba, đồng thời cố gắng giảm thiểu tình trạng nạo phá thai.

Hàng chục chính quyền cấp tỉnh và thành phố cũng đưa ra các sáng kiến của riêng họ để tăng tỷ lệ sinh đẻ. Các chính sách bao gồm việc cho cha mẹ nghỉ làm nhiều ngày hơn, hoặc thậm chí hỗ trợ tài chính khi sinh con thứ hai hoặc thứ ba.

Dẫu vậy, những động thái như vậy đã vấp phải sự hoài nghi, hiểu lầm và cả bất cập. Thực tế vấn đề khiến tỷ lệ sinh giảm của Trung Quốc nằm ở chỗ các cặp vợ chồng, đặc biệt ở các khu đô thị lớn, không chịu sinh con đầu lòng, chứ không phải những gia đình không chịu sinh con thứ hai hoặc thứ ba.

“Có sự sai lầm về chính sách hỗ trợ sinh sản ở các vùng miền, trong đó tập trung quá nhiều vào việc sinh con thứ hai và thứ ba. Nhưng vấn đề cấp bách nhất của chúng ta hiện nay là có quá ít con đầu lòng”, Li Wei, Giám đốc Ủy ban Dân số, Tài nguyên và Môi trường, đưa ra nhận xét.

“Chúng ta phải hiểu rõ tình hình và đưa ra hướng dẫn chính sách đúng đắn,” ông nói thêm tại hội thảo Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC) về các chính sách hỗ trợ sinh vào giữa tháng 11

Thế hệ trẻ không muốn sinh con

Cũng tại sự kiện đó, He Dan, một thành viên khác của ủy ban quốc gia CPPCC và là giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Dân số và Phát triển Trung Quốc, cũng đồng tình với quan điểm của Li. Chuyên gia này cho rằng việc kết hôn và sinh con đang không còn là ưu tiên của thế hệ trẻ, nên việc sinh con đầu lòng mới đang là vấn đề thực tại của đất nước, chứ không phải việc các gia đình không sinh thêm con.

He Dan cũng nói rằng đất nước nên tránh việc chi trợ cấp chăm sóc trẻ một cách bừa bãi, vì làm như vậy có thể gây tác động ngược, ảnh hưởng tới chất lượng sống nói chung trên toàn quốc. Cụ thể, việc nâng cao tỷ lệ sinh ở các nhóm thu nhập thấp, trong khi bỏ qua vấn đề sinh con đầu lòng ở các gia đình khá giả tại thành phố, rõ ràng không phải là hướng đi khôn ngoan.

Yang Wenzhuang, một quan chức của Ủy ban Y tế Quốc gia, đã gợi ý tại hội nghị rằng Trung Quốc nên tăng cường các dịch vụ nhà trẻ và chăm sóc trẻ em. Ông cho biết rằng Trung Quốc hiện có khoảng 40 triệu trẻ em dưới ba tuổi - giảm mạnh so với con số hơn 47 triệu được công bố vào cuối năm 2020.

Trung Quốc sẽ công bố dữ liệu dân số mới nhất của năm 2021 vào ngày 17 tháng 1 tới, khi các nhà chức trách công bố số liệu tổng sản phẩm quốc nội của quý 4 năm 2021 và cho cả năm.

Tuy nhiên, theo đánh giá ban đầu số trẻ sơ sinh trong cả năm ngoái dự kiến sẽ giảm xuống còn khoảng 10 triệu và tổng dân số của quốc gia này có thể sẽ bắt đầu giảm mạnh trong tương lai gần. Báo cáo này được công bố vào tháng trước bởi tổ chức nghiên cứu Dân số YuWa, được thành lập bởi một số nhà vận động hàng đầu của quốc gia nhằm dỡ bỏ các hạn chế sinh đẻ.

Trở lại Hà Nam, số liệu thống kê chính thức liên quan đến tầm soát bệnh tật ở trẻ sơ sinh cho thấy số lượng trẻ sơ sinh giảm 18,8% trong 9 tháng đầu năm 2021. “Nhiều người Trung Quốc vẫn chưa coi việc có con là đóng góp cho sự phát triển của xã hội, nhưng nó thực sự đang có vai trò như vậy”, Du Gang, một quan chức của Bộ Nhân lực và An sinh Xã hội, cho biết.

Theo các chuyên gia Trung Quốc, một trong những điều mà chính phủ nước này cần làm đầu tiên để khích lệ tỷ lệ sinh là giảm chi phí cho việc sinh đẻ và các chi phí nuôi dạy trẻ nhỏ càng nhiều càng tốt.

Hải Anh