Vắc xin sốt xuất huyết: Bước tiến quan trọng phòng chống dịch
Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đánh giá vắc xin sốt xuất huyết là bước tiến quan trọng trong công tác phòng chống bệnh nguy hiểm này sau hàng chục năm bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu, cắt đứt nguồn lây truyền từ muỗi gặp nhiều khó khăn.
Từ ngày 20/9, Hệ thống tiêm chủng VNVC bắt đầu triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết. Sau 5 ngày ra mắt, gần 15.000 người đã tiêm và đặt trước vắc xin tại gần 200 trung tâm tiêm chủng của VNVC trên toàn quốc. Đây là lần đầu tiên vắc xin phòng sốt xuất huyết có mặt tại Việt Nam, trở thành một trong những biện pháp hiệu quả bảo vệ sức khỏe người dân trước đại dịch nguy hiểm này.
Hệ thống tiêm chủng VNVC là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết.
Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế - PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến chia sẻ gần 40 năm trước, Việt Nam đã chứng kiến dịch sốt xuất huyết khủng khiếp tại Đồng bằng sông Cửu Long. Thời điểm đó, việc phòng bệnh chủ yếu dựa vào diệt muỗi và lăng quăng, không có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy rất nhiều ca tử vong đã xảy ra tại TP.HCM và vùng đồng bằng sông Cửu Long. Việc đưa vào sử dụng vắc xin sốt xuất huyết là bước tiến quan trọng trong công tác phòng chống bệnh nguy hiểm này.
Người cao tuổi có bệnh nền đi tiêm vaccine sốt xuất huyết tại VNVC trong ngày đầu ra mắt.
PGS. Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM chia sẻ, trước khi vắc xin được phê duyệt và đưa về Việt Nam triển khai tiêm cho người dân cả nước, nhiều biện pháp phòng chống sốt xuất huyết đã được ngành y tế triển khai quyết liệt trong nhiều năm qua nhưng do tình hình dịch diễn biến phức tạp, việc kiểm soát trở nên khó khăn hơn khiến bệnh ngày càng gia tăng.
Ông cho rằng vắc xin sốt xuất huyết là biện pháp phòng bệnh chủ động và đặc hiệu, dành cho số đông. Các kết quả nghiên cứu cho thấy đây là vắc xin an toàn và dùng được cho trẻ em là đối tượng nhạy cảm và tỷ lệ mắc sốt xuất huyết rất cao. Ông kỳ vọng khi số người sử dụng vắc xin tăng lên cùng với các biện pháp khác, chắc chắn rằng trong một thời gian ngắn, gánh nặng do sốt xuất huyết gây ra đối với cộng đồng sẽ giảm đáng kể.
Chia sẻ về sự nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết, BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết virus Dengue có 4 tuýp huyết thanh khác nhau, nhiễm lần đầu với bất kỳ một trong các tuýp huyết thanh được cho là sẽ tạo miễn dịch lâu dài nhưng có thể không kéo dài suốt đời và bảo vệ tạm thời, ước tính từ vài tháng đến 1-2 năm chống lại các tuýp huyết thanh khác. Một người có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần trong đời với các tuýp virus khác nhau, thậm chí lần mắc thứ 2 có nguy cơ nặng hơn lần đầu.
Sốt xuất huyết gây ra các biến chứng nguy hiểm như tụt huyết áp, suy tim, suy thận, sốc mất máu, suy đa tạng, xuất huyết não, hôn mê… Bệnh có nguy cơ trở nặng vào giai đoạn hết sốt từ ngày thứ 3 đến thứ 5 của bệnh khiến người bệnh dễ chủ quan. Các đối tượng có nguy cơ trở nặng cao hơn khi mắc sốt xuất huyết là trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mãn tính, béo phì… Với phụ nữ mang thai, sốt xuất huyết có thể gây suy thai, sinh non, thai chết lưu.
BS. Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Truyền nhiễm TP.HCM cho biết bệnh sốt xuất huyết khó kiểm soát nguồn lây bởi người mắc sốt xuất huyết có thể không biểu hiện hoặc có triệu chứng không rõ ràng. Theo nghiên cứu, 80% người không có triệu chứng vẫn có khả năng lây nhiễm sốt xuất huyết. Bệnh nặng khó dự đoán trước và có thể phát triển mà không có dấu hiệu cảnh báo.
Sốt xuất huyết hiện không có phương pháp điều trị đặc hiệu, trọng tâm là phát hiện sớm và điều trị các triệu chứng. WHO kêu gọi bên cạnh truyền thông nâng cao nhận thức về bệnh, kiểm soát vector lây truyền bệnh, giám sát chặt chẽ bệnh, người dân cần tiêm chủng vắc xin để phòng bệnh hiệu quả.
Vắc xin sốt xuất huyết do hãng dược phẩm Takeda, Nhật Bản sản xuất tại Đức, phòng đầy đủ 4 tuýp huyết thanh virus gây bệnh gồm DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Đây là vắc xin sốt xuất huyết đầu tiên được phê duyệt tại Việt Nam, phác đồ tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng cho trẻ từ 4 tuổi trở lên đến người lớn.
Hệ thống tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết trên toàn quốc cho trẻ em từ 4 tuổi đến người lớn.
Hệ thống tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết trên toàn quốc cho trẻ em từ 4 tuổi đến người lớn.
Tháng 5/2024, vắc xin sốt xuất huyết của Takeda đã được WHO tiền thẩm định, củng cố chất lượng và độ tin cậy của loại vắc xin này như một phương pháp phòng ngừa sốt xuất huyết hữu ích, phù hợp để sử dụng theo chương trình. Mục tiêu của quá trình tiền thẩm định của WHO là để đảm bảo vắc xin sử dụng trong chương trình tiêm chủng là an toàn và hiệu quả.
Vắc xin được chứng minh có hiệu lực bảo vệ cao, hiệu lực chống nhiễm với cả 4 tuýp huyết thanh sốt xuất huyết lên đến 80,2%. Vắc xin cũng có hiệu lực cao trong việc chống nhập viện do sốt xuất huyết, với tỷ lệ giảm lên đến 90,4%.
Từ các nghiên cứu và triển khai tiêm chủng cho thấy vắc xin sốt xuất huyết của Takeda là một phần trong chiến lược kiểm soát toàn diện sốt xuất huyết. Đây là loại vắc xin có hiệu lực bảo vệ cao phòng mắc và nhập viện, giúp cơ thể sinh miễn dịch bền vững, an toàn.
Ngay từ khi thành lập, VNVC đã đầu tư lớn xây dựng hệ thống kho lạnh, dây chuyền lạnh đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn quốc tế, có thể bảo quản đồng thời 400 triệu liều vắc xin.
Là đơn vị triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết đầu tiên tại Việt Nam, Hệ thống tiêm chủng VNVC với thế mạnh là hệ thống trung tâm tiêm chủng dịch vụ hàng đầu Việt Nam với gần 200 trung tâm, hơn 10.000 bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế, hệ thống kho lạnh và hệ thống xe lạnh vận chuyển vắc xin chuyên nghiệp đạt chuẩn GSP, VNVC còn có thể tổ chức các đội tiêm lưu động đến các trường học, doanh nghiệp, khu dân cư… với quy trình tiêm chủng an toàn cao nhất để kịp thời bảo vệ sức khỏe cho trẻ em và người lớn trước chu kỳ đỉnh dịch sốt xuất huyết thường xảy ra vào tháng 10 hằng năm.
Thắng Vũ