VCB bị Kiểm toán ‘gõ đầu’ vì loạt bất cập kế toán, dù lãi hơn 41.000 tỷ đồng
(CLO) Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra một số tồn tại sai sót trong công tác hạch toán kế toán, phân loại nợ và trích lập dự phòng tại VCB.
Loạt bất cập kế toán
Trong báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2024 vừa công bố, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra một số bất cập đáng chú ý trong hoạt động tài chính – kế toán của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank – VCB). Điều này gây chú ý trong bối cảnh VCB vừa có năm kinh doanh 2023 với nhiều chỉ số tài chính ấn tượng.
Theo báo cáo kiểm toán, năm 2023, trong bối cảnh chính sách tiền tệ được Ngân hàng Nhà nước điều hành linh hoạt, lạm phát được kiểm soát ở mức 3,25%, thanh khoản ổn định, VCB ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt hơn 41.000 tỷ đồng, thuộc nhóm cao nhất hệ thống, đồng thời tỷ suất lợi nhuận sau thuế lên tới 20,1%. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng giữ ở mức thấp, 0,99%.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả kinh doanh khả quan, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra một số tồn tại bất cập trong công tác hạch toán kế toán, phân loại nợ và trích lập dự phòng tại VCB, những yếu tố ảnh hưởng đến tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính.
Cụ thể, VCB hạch toán chưa đúng, hạch toán thiếu 17,32 tỷ đồng và thừa 18,81 tỷ đồng lãi dự thu; chậm hạch toán 65,34 tỷ đồng thu từ phí dịch vụ.
Đáng chú ý, ngân hàng còn chưa kịp thời hạch toán 65,34 tỷ đồng từ thu phí dịch vụ, một nguồn thu ngày càng quan trọng trong cơ cấu doanh thu phi tín dụng của các ngân hàng hiện nay. Ngoài ra, VCB bị xác định hạch toán thiếu khoản phí dịch vụ thanh toán 19,73 tỷ đồng và phân bổ một số khoản chi phí chưa phù hợp với doanh thu, không đúng niên độ kế toán với tổng giá trị khoảng 9,07 tỷ đồng.
Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra, VCB phân loại nợ chưa phù hợp, kiểm toán đã điều chỉnh lại, trong đó dư nợ nhóm 1 giảm 24,06 tỷ đồng, nhóm 2 giảm 138,38 tỷ đồng, nhóm 4 giảm 57,15 tỷ đồng; ngược lại, nhóm 3 tăng 84,51 tỷ đồng và nhóm 5 tăng mạnh 135,08 tỷ đồng.
Việc phân loại sai dẫn đến ảnh hưởng trực tiếp đến nghĩa vụ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng. Kiểm toán xác định VCB đã trích lập chưa chính xác, làm giảm chi phí dự phòng 1,87 tỷ đồng.
Nợ xấu tăng mạnh, dự phòng giảm sâu
Có thể thấy, sau khi vào cuộc, Kiểm toán Nhà nước đã điều chỉnh nợ xấu, đặc biệt nợ nhóm 5 – nợ có khả năng mất vốn tăng mạnh. Hay hiểu theo cách khác, trong báo cáo tự lập, VCB đã “tiết kiệm” hàng trăm tỷ đồng nợ xấu.
Và ngay cả khi “tiết kiệm” được hàng trăm tỷ đồng nợ xấu thì trong năm 2023, VCB cũng đã chứng kiến nợ xấu tăng mạnh. Thế nhưng, nhà băng này lại giảm Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng.
Cụ thể, tại ngày 31/12/2023, Nợ xấu tại VCB đạt 12.455 tỷ đồng, tăng 4.635 tỷ đồng, tương đương 59,3% so với cuối năm 2022. Tỷ lệ nợ xấu đạt 0,98% Cho vay khách hàng. Con số này cuối năm 2022 thấp hơn khá nhiều khi đạt 0,68%.
Đáng chú ý, Nợ nhóm 5 – Nợ có khả năng mất vốn lên tới 7.841 tỷ đồng, tăng 1.218 tỷ đồng, tương đương 18,4% so với một năm trước đó.
Có thể thấy Nợ xấu, Nợ có khả năng mất vốn và Tỷ lệ nợ xấu cũng tăng mạnh trong năm 2023. Thế nhưng, VCB lại cắt giảm Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng. Trong năm 2023, chỉ tiêu này chỉ là 4.565 tỷ đồng, giảm 4.899 tỷ đồng, tương đương 51,8% so với năm 2022.
Nếu không cắt giảm chi phí này, Lợi nhuận sau thuế năm 2023 của VCB sẽ tăng trưởng âm. Tuy nhiên, trên thực tế, năm 2023, Lợi nhuận sau thuế 2023 của VCB đã tăng 3.876 tỷ đồng, tương đương 10,4% lên 41.244 tỷ đồng.
Trong năm 2023, VCB mạnh tay tuyển dụng. Tại ngày 31/12/2023, quy mô nhân sự tăng từ 22.599 người lên 23.493 người. Trong khi đó quỹ lương tăng chậm hơn, từ 10.705 tỷ đồng lên 11.718 tỷ đồng nên thu nhập bình quân của người lao động VCB hao hụt đáng kể.
Cụ thể, trong năm 2023, trung bình mỗi nhân sự VCB nhận 449 triệu đồng/người/năm, tương đương 37,4 triệu đồng/người/tháng, giảm so với con số 473 triệu đồng/người/năm, tương đương 39,5 triệu đồng/người/tháng của năm 2022.
Như vậy, sau 1 năm, thu nhập bình quân người lao động VCB giảm 2,1 triệu đồng/người/tháng.