Vì sao sốt xuất huyết gây chảy máu khó cầm?

Theo các chuyên gia, tình trạng này là hậu quả tổng hợp của ba cơ chế nguy hiểm: giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu và tổn thương thành mạch.

Virus sốt xuất huyết (Dengue) sau khi xâm nhập cơ thể sẽ ức chế hoạt động của tủy xương – nơi sản xuất tiểu cầu, khiến lượng tiểu cầu sụt giảm nhanh chóng. Tiểu cầu là yếu tố then chốt giúp máu đông và làm lành mạch máu bị tổn thương. Khi thiếu hụt tiểu cầu, cơ thể dễ bị xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng, chảy máu cam, rong kinh, thậm chí xuất huyết nội tạng.

Song song với sự giảm sút của tiểu cầu, các yếu tố đông máu cũng bị tiêu hao nhanh chóng. Virus còn làm tăng tính thấm thành mạch, khiến huyết tương rò rỉ ra ngoài, làm mạch máu trở nên yếu, dễ vỡ. Đó là lý do vì sao nhiều bệnh nhân bước vào giai đoạn hạ sốt lại rơi vào tình trạng nguy kịch – thời điểm được ví như "đi trên dây giữa sự sống và cái chết".

Bác sĩ CKI Lê Thị Trúc Phương (Hệ thống Tiêm chủng VNVC) cho biết, khoảng 20–60% bệnh nhân sốt xuất huyết nhập viện có biểu hiện xuất huyết, xảy ra phổ biến từ ngày thứ 4 đến 7 của bệnh. Khi lượng máu mất đi không được kiểm soát, người bệnh có thể sốc, tụt huyết áp, suy thận, suy gan, thậm chí tử vong nhanh chóng.

Các biểu hiện xuất huyết có thể rõ ràng như nôn ra máu, đi cầu phân đen, xuất huyết dưới da, nhưng cũng có thể "ẩn mình" như chảy máu bên trong đường tiêu hóa hoặc nội tạng. Đặc biệt nguy hiểm là khi bệnh nhân chủ quan cho rằng hết sốt là bệnh đã qua.

Theo bác sĩ Phương, nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo như da nổi chấm xuất huyết, đau bụng, mệt lả, nôn nhiều, tụt huyết áp… là yếu tố then chốt. Bệnh nhân cần được nhập viện kịp thời, theo dõi sát diễn tiến, đặc biệt trong 48 giờ sau khi hạ sốt.

Người bệnh không nên tự điều trị tại nhà, tránh dùng thuốc hạ sốt có nguy cơ làm trầm trọng tình trạng chảy máu (như aspirin, ibuprofen), và nên ăn uống nhẹ, tránh thực phẩm có màu đỏ hoặc đen để dễ theo dõi dấu hiệu xuất huyết qua phân và chất nôn.

Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, song bệnh có thể phòng ngừa bằng vaccine và các biện pháp chống muỗi. Tại Việt Nam, vaccine Qdenga đã được triển khai cho người từ 4 tuổi trở lên. Hai mũi tiêm cách nhau 3 tháng có thể giảm hơn 80% nguy cơ mắc bệnh và trên 90% nguy cơ nhập viện.

Trong bối cảnh số ca nặng gia tăng tại nhiều địa phương, phòng bệnh hơn chữa bệnh đang là chiến lược then chốt để không đánh cược mạng sống với từng giọt máu khó cầm.