Vì sao Trung Quốc đẩy mạnh phát triển tiền kỹ thuật số?

Trung Quốc đang nỗ lực mở rộng việc sử dụng tiền kỹ thuật số nhằm tăng cường vị thế của đồng Nhân dân tệ (CNY), hay còn gọi là đồng nguyên, trên trường quốc tế. Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc mong muốn đồng nguyên có thể thách thức sự thống trị của đồng đô la Mỹ trong thương mại và tài chính toàn cầu.

Tuy nhiên, những rào cản như hạn chế tiếp cận thị trường tài chính Trung Quốc và các quy định về chuyển đổi đồng nguyên vẫn là những thách thức lớn đối với mục tiêu này.

Theo các nguồn tin, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc và Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện tại Bắc Kinh đang chuẩn bị kế hoạch quốc tế hóa đồng nguyên, trong đó có thể bao gồm việc phát hành một loại tiền ổn định (stablecoin) gắn với đồng nguyên. Tuy vậy, các cơ quan này hiện chưa đưa ra bình luận chính thức về thông tin trên.

"Tiền ổn định" hoạt động như thế nào?

Tiền ổn định là loại tiền kỹ thuật số có giá trị gắn liền với một đồng tiền cụ thể, chẳng hạn như đồng đô la Mỹ. Loại tiền này được sử dụng như một phương tiện thay thế trong các giao dịch mà việc sử dụng tiền tệ thông thường có thể gặp khó khăn hoặc tốn kém.

Khác với các loại tiền mã hóa như Bitcoin, vốn thường được giao dịch để tăng giá trị, tiền ổn định chỉ nhằm mục đích làm phương tiện thanh toán.

Ví dụ, các loại tiền ổn định gắn với đồng đô la Mỹ thường được mua bán với giá 1 đô la (khoảng 0,87 euro) và được đảm bảo bởi một lượng dự trữ tương đương với giá trị của chúng.

Mặc dù vậy, các tổ chức tư nhân, chứ không phải ngân hàng trung ương như Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) hay Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), là đơn vị phát hành loại tiền này. Tiền ổn định hoạt động trên nền tảng công nghệ blockchain và được xem là “ổn định” nhờ giá trị gắn chặt với đồng tiền tham chiếu.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng tiền ổn định có thể được sử dụng cho các mục đích không hợp pháp, do chúng có khả năng vượt qua các hệ thống ngân hàng và các biện pháp kiểm soát tài chính truyền thống.

Trung Quốc từng bước tiến tới tiền kỹ thuật số

Trung Quốc đã triển khai thử nghiệm đồng nguyên kỹ thuật số (e-CNY) do Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc phát hành từ năm 2019. Một số doanh nghiệp lớn, như chuỗi thức ăn nhanh McDonald’s, đã sớm tham gia chương trình này.

Chính quyền Trung Quốc cũng cấm các hoạt động khai thác, giao dịch và các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa phi tập trung như Bitcoin, đồng thời khuyến khích sử dụng đồng e-CNY.

Nhờ sự phổ biến của các phương thức thanh toán điện tử, đồng e-CNY đã được áp dụng rộng rãi tại nhiều khu vực ở Trung Quốc đại lục. Một số thành phố thậm chí đã sử dụng đồng tiền này để chi trả lương cho công chức.

Theo truyền thông nhà nước, tính đến tháng 7/2024, tổng giá trị giao dịch bằng đồng e-CNY tại các khu vực thử nghiệm đạt khoảng 7.300 tỷ nguyên.

Trung Quốc cũng đang thúc đẩy sử dụng đồng e-CNY tại châu Phi, trong bối cảnh quốc gia này mở rộng quan hệ kinh doanh tại lục địa này.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng đồng e-CNY không phải là tiền ổn định. Để quản lý an toàn việc sử dụng tiền ổn định và đảm bảo tích hợp hiệu quả với hệ thống ngân hàng và thanh toán, Trung Quốc cần xây dựng các quy định pháp lý phù hợp.

Vai trò của Hồng Kông trong lĩnh vực tiền kỹ thuật số

Hồng Kông, với tư cách là một trung tâm tài chính toàn cầu và có hệ thống pháp lý bán tự trị, đã ban hành luật về tiền ổn định, có hiệu lực từ ngày 1/8.

Luật này yêu cầu các loại tiền ổn định gắn với đồng đô la Hồng Kông phải được đảm bảo bằng lượng dự trữ tương đương. Với vị thế là cảng thương mại tự do và trung tâm tài chính, Hồng Kông thường đóng vai trò thử nghiệm các chính sách nhằm tự do hóa thị trường tài chính Trung Quốc.

Tuy nhiên, theo ông Lưu Tiểu Xuân, Phó Giám đốc Viện Tài chính Mới Thượng Hải, nếu muốn phát hành tiền ổn định gắn với đồng nguyên tại Hồng Kông, Trung Quốc cần ban hành các quy định cụ thể để quản lý loại tiền này.

Thách thức trong việc quốc tế hóa đồng nguyên

Đồng nguyên hiện không được tự do chuyển đổi trên thị trường tài chính toàn cầu, và các quy định nghiêm ngặt về ngoại hối là rào cản lớn nhất khiến đồng tiền này chưa thể trở thành một đồng tiền toàn cầu.

Theo Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu (SWIFT), tính đến tháng 6/2025, đồng nguyên là đồng tiền được sử dụng nhiều thứ sáu trong các giao dịch thanh toán toàn cầu, chiếm 2,88% thị phần. Con số này đạt đỉnh 4,7% vào tháng 7/2024. Trong lĩnh vực tài trợ thương mại, đồng nguyên chiếm gần 6% tổng giá trị giao dịch.

Hồng Kông là nơi diễn ra phần lớn các giao dịch bằng đồng nguyên trên thế giới. Trong khi đó, đồng đô la Mỹ vẫn chiếm hơn 47% thị phần thanh toán toàn cầu, theo sau là đồng euro, bảng Anh, đô la Canada và yên Nhật.

Việc thúc đẩy đồng nguyên kỹ thuật số là một bước đi chiến lược của Trung Quốc nhằm nâng cao vị thế tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, quốc gia cần vượt qua những thách thức về pháp lý, công nghệ và tích hợp với hệ thống tài chính quốc tế.