Vì sao xe điện khó bị trộm hơn xe thường?
(CLO) Sau khi kích bình thành công, xe cần nổ máy ít nhất 30–60 phút trên cao tốc để ắc quy hồi năng lượng, tránh tắt ngay.
Mặc dù số vụ trộm xe hơi tại Mỹ đã giảm trong năm 2024, lần đầu tiên dưới mức một triệu chiếc kể từ năm 2021, nhưng tội phạm này vẫn phổ biến và gây thiệt hại khoảng 8 tỷ USD mỗi năm tại quốc gia này.
Trộm xe truyền thống từng khá đơn giản, dựa vào công cụ, kiến thức cơ khí và chút may mắn như đập vỡ kính, cắt dây báo động rồi đấu nóng hệ thống đánh lửa.
Tuy nhiên, với sự lên ngôi của xe điện, tình hình đã thay đổi. Khi thiết kế xe chuyển từ cơ khí thuần túy sang máy móc định nghĩa bởi phần mềm, việc trộm xe điện hiện đại trở nên khó khăn và rủi ro hơn.
Dù không xe nào thực sự chống trộm tuyệt đối, xe điện đặt ra những thách thức khiến kẻ trộm nản lòng và chuyển sang mục tiêu dễ hơn.
Từ hệ thống khóa mã hóa đến theo dõi tích hợp, xe điện giống như pháo đài kỹ thuật số với nhiều lớp bảo vệ. Những yếu tố này khiến xe điện khó bị đánh cắp hơn, đồng thời mang lại lợi ích cho chủ xe và làm khó kẻ gian.
Hệ thống cơ khí dễ bị phá nhất vì phụ thuộc vào cơ cấu thay vì điện tử. Các mẫu xe cũ như Honda Accord và Civic vẫn nằm trong danh sách bị trộm nhiều nhất tại Mỹ nhờ khóa đánh lửa đơn giản và dây dẫn có thể bypass bằng tua vít hoặc dây nối.
Ngược lại, xe điện không sử dụng hệ thống đánh lửa truyền thống mà dựa vào hệ thống truyền động điều khiển bằng máy tính với các bộ điều khiển điện tử (ECU) mã hóa.
Trong xe điện hiện đại, mọi thứ từ lái đến tăng tốc đều chạy qua phần mềm. Để xe sẵn sàng di chuyển, hệ thống trên xe phải xác thực kết nối kỹ thuật số giữa chìa khóa thông minh, ECU và đôi khi cả máy chủ đám mây của nhà sản xuất.
Không có kết nối này, dù kẻ trộm đột nhập được, xe cũng không nhúc nhích. Kiến trúc ưu tiên phần mềm này thay thế lỗ hổng cơ khí cũ bằng thách thức an ninh mạng. Việc hack hệ thống xe điện đòi hỏi kiến thức kỹ thuật cao, thiết bị đắt tiền và tiếp cận mã hóa độc quyền.
Trước đây, dùng thanh mỏng để mở khóa cơ khí khá dễ dàng. Khi xe chuyển sang hệ thống vào không chìa, lỗ hổng mới xuất hiện như tấn công relay để bắt và khuếch đại tín hiệu chìa khóa. Tuy nhiên, các nhà sản xuất xe điện đã phản ứng mạnh mẽ bằng mã hóa mạnh hơn và tính năng bảo mật mới.
Hầu hết xe điện hiện đại sử dụng mã lăn, tương tự địa chỉ IP internet thay đổi liên tục, nghĩa là mật khẩu kỹ thuật số thay đổi mỗi lần mở khóa hoặc khởi động.
Điều này khiến việc phát lại tín hiệu bị chặn gần như bất khả thi. Một số hãng như Tesla còn cung cấp tính năng PIN để lái, cho phép chủ xe đặt mã bốn chữ số phải nhập trước khi xe di chuyển.
Dù kẻ trộm vào được cabin, xe vẫn không hoạt động cho đến khi nhập đúng mã trên màn hình cảm ứng. Việc trộm xe đòi hỏi hack nhiều lớp bảo mật trong lúc phạm tội, khiến khó khăn về thời gian, rủi ro và khả năng truy vết tăng cao.
Một rào cản lớn khác cho kẻ trộm là kết nối đám mây của xe điện. Dù không kết nối 24/7, xe cần liên lạc thường xuyên cho cập nhật phần mềm qua không khí, chẩn đoán từ xa, sạc pin và dữ liệu thời gian thực cho dẫn đường cùng dịch vụ kết nối. Kết nối này đồng thời là biện pháp chống trộm mạnh mẽ.
Nếu xe điện bị trộm, chủ xe hoặc nhà sản xuất thường theo dõi ngay lập tức qua ứng dụng điện thoại. Các hãng như Tesla, Rivian, Hyundai cho phép xem vị trí xe từ xa, khóa cửa, vô hiệu hóa lái và thậm chí giới hạn tốc độ tối đa.
Cơ quan thực thi pháp luật cũng hợp tác trực tiếp với nhà sản xuất để định vị xe bị trộm thời gian thực. Nhiều trường hợp, xe điện bị trộm được thu hồi chỉ trong vài giờ vì không thể ẩn náu. Ngay cả ngắt ắc quy hoặc anten cũng vô ích, vì hệ thống lưu vị trí GPS cuối cùng dù xe tắt nguồn.
Yếu tố răn đe lớn khác đến từ camera và cảm biến dồi dào trên xe điện. Những xe này trang bị radar, cảm biến siêu âm và camera độ phân giải cao để hỗ trợ hệ thống hỗ trợ lái và đỗ xe. Nhiều mẫu, đặc biệt Tesla, sử dụng chúng cho chế độ sentry giám sát xung quanh khi đỗ.
Chế độ sentry của Tesla là hệ thống bảo mật thông minh dùng camera và cảm biến phát hiện hoạt động đáng ngờ khi xe đỗ. Nó có thể nhấp nháy đèn, phát báo động, hiển thị cảnh báo, gửi thông báo qua ứng dụng và ghi video 10 phút.
Những đoạn ghi thường bắt quả tang kẻ trộm ngay cả khi thất bại, cung cấp bằng chứng hình ảnh cho cảnh sát.
Kẻ trộm dường như tránh Tesla vì biết hệ thống này, khiến các mẫu Model 3, Model Y và Model S có tỷ lệ khiếu nại trộm thấp với cơ quan thực thi và bảo hiểm. Tại sao kẻ gian mạo hiểm trộm xe sẽ ghi hình chúng trước khi hành động.
Bộ khóa bất động tích hợp và bảo vệ đa lớp
Mọi xe hiện đại đều có hệ thống bất động, nhưng xe điện nâng cấp thêm. Ví dụ, ngắt ắc quy hoặc đột nhập ECU không bypass bất động vì cần khóa mã hóa lưu trên máy chủ an toàn.
Hầu hết xe điện có nhiều bộ điều khiển cổng cách ly hệ thống quan trọng khỏi không quan trọng. Sự phân vùng này tránh điểm thất bại duy nhất, khiến hack khó hơn.
Khi cắm chìa hoặc nhấn nút khởi động, bất động xác thực tín hiệu mã hóa duy nhất từ chìa. Nếu khớp, động cơ khởi động bình thường. Nếu không hoặc không phát hiện tín hiệu, động cơ tắt, ngăn chặn đấu nóng truyền thống.
Xe điện ngày nay kết hợp phần mềm, camera, cảm biến và trí tuệ kỹ thuật số tạo tường rào bảo mật khiến kẻ trộm nản lòng.
Dù không bất khả xâm phạm và vẫn có hack tinh vi hoặc nội gián, rào cản trộm quá cao khiến xe điện không đáng thời gian, công sức và kiến thức kỹ thuật cho tội phạm.
Chính phần mềm cho phép xe điện tự lái một phần, đỗ tự động và cập nhật qua không khí cũng khiến chúng khó chịu với kẻ trộm. Các nhà sản xuất cần tiếp tục dẫn đầu để duy trì lợi thế này.