Việt Nam thúc đẩy đổi mới nông nghiệp để bảo đảm an ninh lương thực APEC

An ninh lương thực đang trở thành vấn đề then chốt quyết định sự thịnh vượng không chỉ của các nền kinh tế APEC mà còn của toàn cầu. Đối với Việt Nam, quốc gia nông nghiệp với hơn 60% dân số sống ở nông thôn, việc đảm bảo lương thực không đơn thuần là đủ về số lượng, mà còn đòi hỏi nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm, góp phần ổn định xã hội, xóa đói giảm nghèo, phát triển bền vững và duy trì vị thế xuất khẩu nông sản chủ lực.

Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay, Việt Nam và thế giới đang phải đối mặt với các thách thức nghiêm trọng và chưa từng có tiền lệ như biến đổi khí hậu khốc liệt, suy giảm đa dạng sinh học, đứt gãy chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu do xung đột địa chính trị, cùng với sự nổi lên của chủ nghĩa bảo hộ. Những khủng hoảng này đe dọa an ninh lương thực toàn cầu và làm trầm trọng thêm bất bình đẳng giữa các quốc gia.

Đáng chú ý, những nhóm yếu thế như nông dân nghèo, người tiêu dùng thu nhập thấp và các hệ sinh thái tự nhiên đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Trước thách thức đó, Việt Nam xác định đổi mới sáng tạo là trụ cột để hiện đại hóa nông nghiệp và bảo đảm an ninh lương thực cho 100 triệu dân.

Chính phủ Việt Nam đã đề ra hàng loạt chiến lược và chương trình hành động hướng tới một nền nông nghiệp xanh, thông minh và bền vững. Cụ thể là kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi hệ thống thực phẩm hướng tới sản xuất thông minh, phân phối công bằng, tiêu dùng lành mạnh; Chương trình một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp phục vụ xuất khẩu và giảm phát thải; Chuyển đổi số thông qua chương trình OCOP, giúp nông dân vùng sâu, vùng xa tiếp cận thị trường toàn cầu qua thương mại điện tử, gia tăng thu nhập và giá trị văn hóa bản địa.

Với gần 3 tỷ dân và nhiều nền kinh tế phụ thuộc vào nông nghiệp, APEC giữ vai trò quan trọng trong thúc đẩy hợp tác kỹ thuật, thương mại nông sản, chuyển đổi hệ thống lương thực xanh, bền vững và bao trùm. Tuy nhiên, các thách thức xuyên biên giới như khoảng cách công nghệ, thiếu kết nối dữ liệu, rào cản thương mại, khác biệt trong tiêu chuẩn “thực phẩm xanh, sạch” đang là những nút thắt lớn.

Tại Hội nghị Bộ trưởng An ninh lương thực APEC với chủ đề “Xây dựng tương lai bền vững: Kết nối, đổi mới, thịnh vượng”, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã đề xuất bốn giải pháp. Thứ nhất, thiết lập “Trung tâm đổi mới APEC về chuyển đổi nông nghiệp, thực phẩm” đặt tại một quốc gia đang phát triển, để chia sẻ công nghệ, mô hình đổi mới và thực hành tốt.

Thứ hai, xây dựng Bộ tiêu chí chung về thực phẩm bền vững và đổi mới sáng tạo trong khuôn khổ APEC, thúc đẩy thương mại nông sản minh bạch, thuận lợi. Thứ ba, phát triển Quỹ hỗ trợ nông dân đổi mới sáng tạo, đảm bảo công bằng trong tiếp cận công nghệ. Và cuối cùng, tăng cường trao đổi học thuật, thực tập sinh nông nghiệp và đổi mới thể chế giữa các nền kinh tế thành viên.

Những đề xuất này không chỉ góp phần giúp Việt Nam củng cố an ninh lương thực trong nước mà còn đóng vai trò thúc đẩy hợp tác và phát triển bền vững trong toàn khu vực APEC.