Việt Nam tổ chức họp báo quốc tế về sửa đổi Hiến pháp và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Chủ trì họp báo có Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phạm Tất Thắng; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Quốc hội Nguyễn Phương Thủy; Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Anh Tuấn và Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng.

Phát biểu tại họp báo, ông Phạm Tất Thắng cho biết, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua với số phiếu rất cao Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Theo đó, xác lập mô hình chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp xã thống nhất trên toàn quốc, đồng thời phân định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu tổ chức của từng cấp chính quyền.

Đây là sự kiện lớn, mang ý nghĩa lịch sử, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức hoạt động của chính quyền địa phương theo mô hình mới, lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam, nhằm phục vụ việc triển khai các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về phát triển đất nước toàn diện, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: Đề án về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp là những vấn đề hệ trọng, mang tính lịch sử, không chỉ dừng lại ở việc sắp xếp tổ chức bộ máy, cán bộ mà còn bao gồm phân cấp thẩm quyền, bố trí lại đơn vị hành chính và nguồn lực, tạo không gian phát triển mới. Mục tiêu cao nhất là xây dựng chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn và mở ra cục diện phát triển mới cho đất nước trong tầm nhìn dài hạn, ít nhất là 100 năm tới.

Ông Phạm Tất Thắng nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương là nhiệm vụ chính trị quan trọng, chiến lược, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước, hoàn thiện hệ thống chính trị và pháp luật, đồng thời thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân trong kỷ nguyên mới.

Tại họp báo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Quốc hội Nguyễn Phương Thủy trình bày các nội dung cơ bản của Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Hiến pháp. Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long báo cáo về kế hoạch triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Việt Nam từ ngày 1/7/2025.

Trả lời câu hỏi của phóng viên, Thứ trưởng Trương Hải Long cho biết công tác chuẩn bị đã được thực hiện đồng bộ, chặt chẽ và toàn diện. Về cơ sở pháp lý, Quốc hội và Chính phủ đã sửa đổi, bổ sung kịp thời Hiến pháp và các luật quan trọng như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Cán bộ công chức, viên chức, đồng thời ban hành các văn bản dưới luật để đảm bảo hành lang pháp lý cho mô hình mới.

Về công tác cán bộ, Chính phủ đã nghiên cứu phương án bố trí hợp lý đội ngũ nhân sự, bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, phù hợp với vị trí việc làm và yêu cầu mới. Đồng thời, chính quyền địa phương chủ động lập kế hoạch tổ chức thực hiện, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ.

Về cơ sở vật chất, Chính phủ quan tâm đầu tư, nâng cấp trụ sở, thiết bị làm việc và hạ tầng số. Hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin đã được kết nối liên thông giữa 3.321 đơn vị hành chính cấp xã để vận hành chính quyền số và giải quyết thủ tục hành chính điện tử. Cùng với đó, các điều kiện sinh hoạt, làm việc của cán bộ công chức sau sáp nhập cũng được bảo đảm.

Về tuyên truyền và lấy ý kiến nhân dân, công tác này được triển khai nghiêm túc, tỷ lệ đồng thuận tại các địa phương đạt khoảng 96%. Lộ trình thực hiện được xây dựng rõ ràng, cụ thể, chi tiết, công khai.

Về những khó khăn, Thứ trưởng Trương Hải Long cho biết thách thức lớn nhất là yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp lý trong thời gian ngắn mà vẫn đảm bảo không có “khoảng trống pháp lý”. Đồng thời, cần giải quyết tâm tư của cán bộ, công chức bị ảnh hưởng do tinh giản biên chế. Cấp xã trong mô hình mới sẽ chịu nhiều áp lực hơn, nên cần nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ cơ sở. Chính phủ cũng xây dựng chính sách bảo đảm thủ tục hành chính được thực hiện liên tục, không đứt quãng, tránh gây lo ngại cho người dân và doanh nghiệp.

Theo Thứ trưởng, việc sắp xếp lại 63 tỉnh, thành phố còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, cùng với tinh gọn bộ máy chính quyền địa phương sẽ góp phần tiết kiệm ngân sách, nâng cao hiệu quả hoạt động, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư, liên kết vùng và phát triển đồng đều giữa các địa phương. Tổ chức chính quyền 2 cấp gần dân hơn sẽ nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ trong quản trị quốc gia và địa phương.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng khẳng định, việc tinh giản biên chế không phải mục tiêu cuối cùng mà là hệ quả của một mục tiêu lớn hơn: kiến tạo bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân và hỗ trợ doanh nghiệp. Việt Nam đã ban hành 28 Nghị định phân cấp, phân quyền ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết, đồng thời đổi mới cơ chế quản lý, rút ngắn thủ tục, giảm chi phí tuân thủ. Phấn đấu giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho cơ sở.

Theo ông Hùng, các lo ngại từ dư luận đã được tiên lượng và chuẩn bị bằng các giải pháp cụ thể, nhận được sự đồng thuận cao từ Trung ương đến địa phương. Thống kê 5 tháng đầu năm 2025 cho thấy tổng vốn đăng ký mới và điều chỉnh của nhà đầu tư nước ngoài đạt hơn 18,38 tỷ USD, tăng khoảng 51,2% so với cùng kỳ năm 2024 – minh chứng cho niềm tin của các nhà đầu tư vào triển vọng cải cách bộ máy hành chính ở Việt Nam.