Vụ Ukraine tập kích UAV: Liệu có phải không quân Nga đã bất cẩn?
(CLO) Sau khi Ukraine công bố về cuộc tấn công nhằm vào các sân bay nằm sâu trong lãnh thổ Nga hôm 4/6, đã có nhiều câu hỏi được đặt ra. Trong đó, đáng chú ý nhất là những thắc mắc về sự bất cẩn của không quân Nga.
Vì sao Nga không giấu máy bay trong hangar?
Những hình ảnh mà phía Ukraine phát đi hôm 4/6 cho thấy 4 căn cứ không quân nằm sâu trong lòng nước Nga, trong đó xa nhất là căn cứ Belaya ở vùng Irkutsk thuộc Siberia, cách Kiev khoảng 4.800 km đã bị tấn công bằng thiết bị bay không người lái (UAV).
Trong video, hầu như tất cả máy bay Nga đều phơi mình ra giữa không gian trống trải, trở thành mục tiêu quá dễ dàng cho UAV của Ukraine oanh tạc. Các chiến đấu cơ bị phá hủy bao gồm một số máy bay ném bom tầm xa Tu-95, Tu-160 và Tu-22M3 có thể mang bom hạt nhân tới các mục tiêu cách xa hàng nghìn km.
Những thước phim kể trên có thể khiến nhiều người đặt câu hỏi rằng, phải chăng không quân Nga quá chủ quan nên mới bố trí máy bay “hớ hênh” đến như vậy? Một số blogger quân sự Nga có ảnh hưởng đã cáo buộc chính quyền Nga, đặc biệt là bộ chỉ huy không quân, về cái họ gọi là sự cẩu thả và tự mãn khi để cho các máy bay ném bom có khả năng hạt nhân bị nhắm mục tiêu.
Hai blog quân sự, Voyenkor Kotenok và Two Majors, cho biết cựu Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu - hiện là Thư ký Hội đồng An ninh Nga - đã hứa từ tháng 4 năm 2021 sẽ xây dựng hơn 300 hầm trú ẩn bằng bê tông cốt thép (hangar) cho máy bay, nhưng điều này đã không xảy ra. Nhà phân tích quân sự Vladislav Shurygin thì cáo buộc các cấp cao nhất của không quân Nga đã không lường trước được các mối đe dọa từ các cuộc tấn công bằng tên lửa hoặc UAV tiềm tàng.
Nhưng theo tạp chí BNE Intellinews, các quan chức không quân Nga chẳng hề hớ hênh, mà việc bố trí máy bay như vậy có liên quan đến những hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa Mỹ và Nga, đặc biệt là Hiệp ước Cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New START).
Hiệp ước New START, ký kết năm 2010 và có hiệu lực từ năm 2011, bao gồm các điều khoản về việc xác minh vũ khí tấn công chiến lược, bao gồm cả máy bay ném bom hạng nặng được trang bị vũ khí hạt nhân của nhau. Hiệp ước yêu cầu các máy bay ném bom của mỗi bên phải được đặt tại những địa điểm có thể nhìn thấy bằng các phương tiện xác minh kỹ thuật quốc gia, chẳng hạn như vệ tinh, để cho phép bên kia giám sát.
Nga đã đình chỉ, nhưng không hủy bỏ, việc tham gia hiệp ước New START sau khi các lệnh trừng phạt được áp đặt với nước này vào năm 2022. Tuy nhiên, Moscow cũng vẫn để ngỏ việc tái khởi động và áp dụng lại hiệp ước này nếu đạt được thỏa thuận ngừng bắn với Ukraine.
Cũng theo BNE Intellinews, dù các cuộc thanh tra lẫn nhau đối với các cơ sở hạt nhân đã bị đình chỉ vào tháng 8/2022, Điện Kremlin vẫn tuân thủ điều khoản giữ cho đội bay ném bom tầm xa có khả năng hạt nhân của mình có thể nhìn thấy được từ vệ tinh bằng cách đỗ chúng ngoài trời trên các sân bay. Đó là lý do khiến những chiếc Tu-95, Tu-160 và Tu-22M3 của Nga phơi mình ra cho UAV bắn phá.
Mỹ nhận định Nga không mất nhiều máy bay
Vì luôn theo dõi những phi cơ ném bom chiến lược của Nga từ vệ tinh nên phía Mỹ cũng có những thông tin của riêng mình về vụ tấn công mà Ukraine vừa thực hiện. Và họ ước số lượng máy bay Nga đã bị phá hủy thấp hơn nhiều so với con số 41 chiếc mà phía Ukraine công bố.
Trao đổi với Reuters hôm 5/6, hai quan chức Mỹ giấu tên nói rằng cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine đã đánh trúng khoảng 20 máy bay chiến đấu của Nga, và phá hủy 10 đến 11 chiếc trong số đó. Con số này chỉ bằng khoảng một nửa so với ước tính của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy.
Trước đó, ông Zelenskyy cho biết Ukraine đã tấn công 4 căn cứ không quân trên khắp nước Nga bằng 117 UAV được phóng từ các container đặt gần mục tiêu trong một chiến dịch mang tên “Mạng nhện”. Kiev hôm 4/6 công bố đoạn phim cho thấy những chiếc UAV của họ làm nổ tung nhiều máy bay ném bom chiến lược của Nga và hạ cánh lên các ăng-ten vòm của hai máy cảnh báo sớm A-50.
Cơ quan an ninh nội địa Ukraine (SBU) ước tính thiệt hại mà Nga phải chịu do chiến dịch này lên tới 7 tỷ USD, và 34% số máy bay mang tên lửa hành trình chiến lược của Nga đã bị phá hủy. Thông tin này được củng cố thêm khi công ty vệ tinh Maxar công bố những hình ảnh chất lượng cao về các sân bay Nga bị tấn công, cho thấy nhiều máy bay bị hư hại.
Bộ Quốc phòng Nga sau đó cũng thừa nhận rằng Ukraine đã tấn công các sân bay ở các vùng Murmansk, Irkutsk, Ivanovo, Ryazan và Amur, khiến một số máy bay bị phá hủy ở các vùng Murmansk và Irkutsk. Tuy nhiên, bộ này không công bố con số thiệt hại cụ thể.
Trong một diễn biến mới nhất hôm 5/6, Moscow cho biết họ sẽ sửa chữa các máy bay bị hư hại sau cuộc tấn công của Ukraine, đồng thời bác bỏ tuyên bố của Kiev rằng các máy bay này không còn có thể khôi phục. “Như Bộ Quốc phòng đã cho biết, những chiếc máy bay này không bị phá hủy mà chỉ hư hại. Chúng sẽ được sửa chữa”, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nói với hãng thông tấn TASS.