Các nhà phân tích cho rằng luật này không có gì bất ngờ đối với Trung Quốc, vì ngày càng có nhiều thực thể công nghệ cao trong nước bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ.

Đạo luật mới của Thượng viện Mỹ, Đạo luật Cạnh tranh Chiến lược năm 2021, lần đầu tiên đưa ra một chiến lược trên phạm vi rộng để kiềm chế sự bành trướng toàn cầu của Trung Quốc, tạo ra một cột mốc quan trọng khi mối quan hệ giữa hai siêu cường kinh tế và công nghệ cao xấu đi.

Cameron Johnson, giảng viên trợ giảng tại Đại học New York và là đối tác của Tidal Wave Solutions có trụ sở tại Thượng Hải cho biết: “Luật sẽ có ảnh hưởng sâu sắc đến mọi công ty công nghệ Trung Quốc. Điều này bao gồm các khía cạnh phát triển công nghệ mới, chiến lược đầu tư toàn cầu, bán hàng vào các quốc gia đồng minh của Mỹ, nhận hỗ trợ từ chính phủ Trung Quốc và cách thị trường công nghệ của quốc gia này tương tác và ảnh hưởng đến quản trị toàn cầu và thiết lập cá tiêu chuẩn mới”

Phần về khoa học và công nghệ trong dự luật dài 283 trang, các nhà lập pháp Mỹ dự kiến ​​sẽ giới thiệu nó vào tuần tới, dự luật này bao gồm các nỗ lực giúp các công ty Mỹ đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu của họ; mua lại toàn bộ hoặc một phần cơ sở hạ tầng như mạng di động 5G và cáp dưới biển; đàm phán các hiệp định thương mại kỹ thuật số song phương và đa phương; và xây dựng khả năng an ninh mạng.

Theo dự luật, Trung Quốc đang “gần đạt được mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về khoa học và công nghệ”. Dự luật đẫ chỉ ra rằng động lực của Trung Quốc để trở thành một “siêu cường công nghệ và sản xuất” và thúc đẩy “đổi mới với các đặc điểm của Trung Quốc” đã phải trả giá bằng nhân quyền và các quy tắc cạnh tranh kinh tế quốc tế lâu đời.

Điều đó đặt ra một thách thức đối với an ninh quốc gia của Mỹ cũng như an ninh của các đồng minh và các quốc gia có cùng quan điểm.

Sáng kiến của Thượng viện Mỹ coi sự cạnh tranh của nước này với Trung Quốc là mặt trận quan trọng nhất trong cuộc đấu tranh thế hệ giữa dân chủ và chế độ chuyên quyền, theo sau cam kết của Tổng thống Joe Biden nhằm ngăn cản các kế hoạch đầy tham vọng của Bắc Kinh.

Ông Biden cho biết vào tháng trước rằng: “Trung Quốc có một mục tiêu tổng thể và tôi không chỉ trích họ về mục tiêu này, nhưng họ có mục tiêu tổng thể là trở thành quốc gia hàng đầu thế giới, quốc gia giàu có nhất thế giới và quốc gia quyền lực nhất thế giới. Nhưng điều đó sẽ không xảy ra bởi vì Mỹ sẽ tiếp tục phát triển và mở rộng.”

Dự luật mới do Ủy ban Đối ngoại Thượng viện soạn thảo và sẽ được thảo luận vào ngày 14 tháng 4, dự kiến sẽ không gây bất ngờ cho Trung Quốc.

Edison Lee, một nhà phân tích cổ phần tại Jefferies Hong Kong, người phụ trách ngành viễn thông của Trung Quốc, cho biết: “Trung Quốc chắc chắn sẽ nghiên cứu chi tiết luật này. Nhưng Trung Quốc đã chuẩn bị đầy đủ cho chiến lược được đề xuất. Đây không phải là điều gì tồi tệ hơn dưới thời ông Trump. Trung Quốc đã từ bỏ Mỹ rồi ”.

Về số phận của gã khổng lồ thiết bị viễn thông Huawei Technologies Co nếu luật trở thành luật, Lee chỉ ra rằng tình trạng của công ty sẽ không có gì thay đổi. Ông nói: “Không có hy vọng gì rằng bất kỳ nhà cung cấp linh kiện nào liên quan đến 5G sẽ nhận được giấy phép vận chuyển sản phẩm của họ cho Huawei.”

Huawei, đã được đưa vào danh sách đen thương mại của Washington vào năm 2019 và họ đã phải đấu tranh với các lệnh trừng phạt của Mỹ. Trong bối cảnh căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng, các hạn chế chặt chẽ hơn đã được áp dụng đối với Huawei vào năm ngoái, bao gồm quyền truy cập vào các chip tiên tiến được phát triển hoặc sản xuất bằng công nghệ của Mỹ từ mọi nơi.

Trung Quốc gần đây đã quyết định miễn thuế đối với các bộ phận và vật liệu bán dẫn nhập khẩu cho đến năm 2030, tăng gấp đôi nỗ lực phát triển vi mạch tăng áp ở nước này trong bối cảnh nỗ lực tự lực đang diễn ra.

Một điều khoản chính trong dự luật của Thượng viện liên quan đến các biện pháp mạnh mẽ để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (IP). Các nhà lập pháp Mỹ đã đề xuất tạo danh sách những người vi phạm, danh sách này sẽ xác định các công ty đã thực hiện hành vi trộm cắp quyền sở hữu trí tuệ hoặc cưỡng bức chuyển giao công nghệ. Danh sách này được thiết lập trong vòng một năm kể từ khi dự luật ban hành.

Luật cũng đề xuất các cuộc đàm phán mới về các hiệp định thương mại kỹ thuật số và an ninh mạng với các đồng minh của Mỹ, bao gồm Đài Loan, Nhật Bản, các thành viên của liên minh chia sẻ thông tin tình báo Five Eyes và các quốc gia khác.

Tuy nhiên, các nhà phân tích khác nhận thấy sự phát triển này đang làm tổn hại đến toàn cầu hóa.

Paul Haswell, một đối tác - người tư vấn cho các công ty công nghệ tại công ty luật quốc tế Pinsent Masons cho biết: “Trong chừng mực luật được đề xuất sẽ cấp thêm quyền áp đặt các biện pháp trừng phạt và các khu vực tài phán khác sẽ tuân theo và áp đặt các biện pháp trừng phạt và phản trừng phạt của riêng họ, chúng tôi có dự đoán sẽ có thể xảy ra một tác động tiêu cực đáng kể đến lĩnh vực công nghệ. Điều này sẽ không chỉ cản trở sự hợp tác quốc tế trong lĩnh vực công nghệ, mà còn có thể có cản trở tới sự đổi mới”.

Haswell nói: “Các công ty công nghệ trên toàn cầu đã được hưởng lợi từ quá trình toàn cầu hóa trong ngành của họ. Sẽ là một điều đáng tiếc nếu quá trình toàn cầu hóa kết thúc, khi cuộc chiến công nghệ đang diễn ra ngày càng leo thang.”

Trong một thông báo riêng vào thứ 5, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo đã công bố các hạn chế đối với các giao dịch của Mỹ với 7 thực thể siêu máy tính của Trung Quốc đã bị đưa vào danh sách đen vì lo ngại an ninh quốc gia.

Các thực thể Trung Quốc gặp phải những hạn chế này bao gồm cả Trung tâm Siêu máy tính Quốc gia ở phía đông thành phố Vô Tích, nơi có công ty Sunway TaihuLight, một siêu máy tính được coi là nhanh nhất thế giới khi nó được ra mắt vào năm 2016 – đây cũng chính là siêu máy tính chất lượng đầu tiên mà không sử dụng bất kỳ công nghệ nào của Mỹ.

Huy Hoàng