WMO kêu gọi hành động khẩn cấp vì nắng nóng cực đoan trên khắp thế giới
(CLO) Nắng nóng cực đoan đang nổi lên như một mối đe dọa sức khỏe toàn cầu, khi mỗi năm cướp đi sinh mạng của gần nửa triệu người. Theo báo cáo mới nhất của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), riêng châu Á và châu Âu đã chiếm hơn 80% tổng số ca tử vong do nhiệt độ cao kéo dài.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, WMO nhấn mạnh tháng 7/2025 vừa qua là tháng 7 nóng thứ ba từng được ghi nhận trong lịch sử, chỉ đứng sau các kỷ lục của năm 2023 và 2024.
Các chuyên gia khí tượng cảnh báo, những tác động tiêu cực của nắng nóng đặc biệt nghiêm trọng tại các đô thị, nơi đang phải hứng chịu hiện tượng “đảo nhiệt đô thị”. Với mật độ xây dựng dày đặc và thiếu cây xanh, nhiều thành phố đang trở thành những “lò nung” khổng lồ, đe dọa đến sức khỏe của hàng triệu cư dân, đặc biệt là người già, trẻ em và người lao động ngoài trời.
Các kỷ lục nối tiếp tại châu Âu
Tháng 7 vừa qua, hàng loạt quốc gia châu Âu ghi nhận nắng nóng kéo dài, trong đó Thụy Điển và Phần Lan chứng kiến nhiều ngày nhiệt độ vượt ngưỡng 30°C – điều hiếm thấy ở khu vực Bắc Âu.
Tại Đông Nam Âu, nắng nóng đi kèm cháy rừng hoành hành. Thổ Nhĩ Kỳ ghi nhận mức nhiệt kỷ lục mới: 50,5°C – cao nhất trong lịch sử quốc gia này.
Cảnh báo nắng nóng cực đoan tại châu Á, Bắc Phi, Bắc Mỹ
Tại châu Á, nhiệt độ tháng 7 vượt mức trung bình tại nhiều khu vực như Himalaya, Trung Quốc, Nhật Bản và tiếp tục kéo dài sang tháng 8.
Tuần đầu tháng 8, nhiệt độ vượt 42°C tại Tây Á, miền nam Trung Á, phần lớn Bắc Phi, tây nam Mỹ và nam Pakistan, nhiều nơi thậm chí chạm mốc 45°C. Tại tây nam Iran và đông Iraq, nhiệt độ vượt 50°C khiến điện, nước, trường học và lao động bị gián đoạn nghiêm trọng.
Nhật Bản ghi nhận kỷ lục mới với 41,8°C vào ngày 5/8, vượt qua mức cũ chỉ một tuần trước đó. Hàn Quốc cũng phát cảnh báo nắng nóng diện rộng, trong khi nhiều trạm khí tượng tại Trung Quốc ghi nhận mức nhiệt kỷ lục mới.
Trung tâm Khí tượng Thế giới dự báo các đợt nắng nóng sẽ tiếp tục trong tuần tới, mở rộng sang bán đảo Iberia và miền bắc Mexico. Các khu vực này được dự báo sẽ hứng chịu nhiệt độ từ 38–40°C, với nhiều nơi tại Ả Rập Xê Út, Iraq, Iran, Bắc Phi và tây nam Mỹ có thể vượt 45°C.
Canada và vòng khói toàn cầu
Canada đang trải qua mùa cháy rừng tồi tệ nhất lịch sử, với hơn 6,6 triệu ha rừng bị thiêu rụi. Khói từ các đám cháy lan rộng, gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại nhiều tỉnh bang và các bang phía bắc Mỹ. Hai lần trong mùa hè này, khói từ Canada đã vượt Đại Tây Dương, phủ kín bầu trời từ Tây Âu đến Trung-Nam Âu.
Trong khi đó, các quốc gia như Cộng hòa Síp, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang phải đối phó với cháy rừng, buộc sơ tán dân cư. Tại Mỹ, cháy rừng tại Công viên Quốc gia Grand Canyon (bang Arizona) đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động du lịch.
“Không còn chỗ cho sự im lặng”
“Hiện tượng nắng nóng từng được gọi là ‘kẻ giết người thầm lặng’, nhưng với công nghệ và dữ liệu hiện nay, sự im lặng không còn là cái cớ,” bà Ko Barrett, Phó Tổng Thư ký WMO nhấn mạnh. “Mỗi cái chết vì nắng nóng đều có thể được ngăn chặn.”
WMO hiện đang tăng cường hệ thống cảnh báo sớm về nắng nóng trong khuôn khổ sáng kiến toàn cầu “Cảnh báo sớm cho tất cả”. Đồng thời, tổ chức này đang phối hợp với các nước phát triển kế hoạch hành động y tế ứng phó nắng nóng, nhằm bảo vệ các nhóm dễ tổn thương.
Theo ước tính từ WMO và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nếu mở rộng hệ thống cảnh báo sức khỏe do nắng nóng tại 57 quốc gia, có thể cứu sống gần 100.000 người mỗi năm.
“Đây không chỉ là vấn đề khí hậu. Đây là một tình trạng khẩn cấp về y tế công cộng”, bà Joy Shumake-Guillemot, trưởng Chương trình Khí hậu và Sức khỏe WHO–WMO, cảnh báo. “Chúng ta cần kết nối khoa học, chính sách và hành động để không cộng đồng nào bị bỏ lại phía sau trong cuộc chạy đua thích ứng với biến đổi khí hậu”.