Xây dựng chế tài xử lý đủ mạnh, răn đe cao đối với các hành vi lãng phí
(CLO) Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu, rà soát kỹ các hành vi lãng phí dự kiến quy định, cùng với cơ chế giám sát, kiểm tra, thanh tra, chế tài xử lý đủ mạnh, có tính răn đe cao.
Theo đó, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 158/NQ-CP ngày 3/6/2025 Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 5/2025.
Đáng chú ý, về Hồ sơ chính sách Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi), Chính phủ đánh giá cao Bộ Tài chính đã chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan nghiên cứu, lập Hồ sơ chính sách Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi) theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu, rà soát kỹ các hành vi lãng phí dự kiến quy định, cùng với cơ chế giám sát, kiểm tra, thanh tra, chế tài xử lý đủ mạnh, có tính răn đe cao và tăng cường phân cấp, phân quyền bảo đảm phù hợp, đồng bộ, thống nhất với quy định của Luật Ngân sách nhà nước; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp; Luật Đất đai và các luật về quản lý, sử dụng tài nguyên; Bộ luật Hình sự; Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật Cán bộ, công chức; Luật Viên chức và pháp luật có liên quan.
Giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện Hồ sơ chính sách Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi) theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Tài chính thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký Tờ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung dự án Luật này vào Chương trình lập pháp năm 2025 của Quốc hội và trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV (tháng 10/2025).
Chính phủ phân công Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc chỉ đạo xây dựng dự án Luật này.
Theo Bộ Tài chính, việc xây dựng Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi) là cần thiết, nhằm tạo khung khổ pháp lý rõ ràng, để thực hiện hiệu quả, đảm bảo các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc quản lý, sử dụng các nguồn lực của đất nước, nhận thức rõ hơn vai trò, tầm quan trọng của công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí thực sự tham gia có trách nhiệm vào công tác này.
Dự thảo luật đề xuất 5 nhóm chính sách thực hiện, bao gồm: Hoàn thiện các quy định về phạm vi điều chỉnh của Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; hoàn thiện quy định tạo cơ chế khuyến khích cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin phát hiện lãng phí, thực hành tiết kiệm; hoàn thiện quy định về khái niệm tiết kiệm, lãng phí, làm cơ sở định hướng xây dựng quy định có liên quan; hoàn thiện quy định về xử lý đối với tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Trong đó, tập trung xử lý trách nhiệm người đứng đầu và bổ sung quy định trường hợp miễn trừ việc xử lý đối với cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung theo Kết luận 14-KL/TW, ngày 22/9/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng; hoàn thiện quy định về xây dựng Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Tại hồ sơ đề nghị xây dựng luật, Bộ Tài chính dự kiến đề xuất một số nội dung mới quan trọng. Đó là bỏ quy định “đối với nhiệm vụ khoa học - công nghệ không được nghiệm thu thì phải hoàn trả một phần, hoặc toàn bộ kinh phí đã cấp cho những nội dung, hạng mục không hoàn thành". Ngoài ra, bổ sung trường hợp được miễn trừ trách nhiệm cho người làm nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo vì nguyên nhân khách quan có thể gây ra hành vi lãng phí. Theo Bộ Tài chính, tại dự thảo tờ trình Chính phủ, dự kiến quy định 7 nhóm hành vi gây lãng phí, với 96 hành vi gây lãng phí cụ thể. Phân định rõ hành vi gây lãng phí và hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí.