Xây dựng tòa soạn số toàn diện, lấy công nghệ là động lực thay đổi tư duy và quản trị…

Lời giải cho tổ chức, quản trị, nâng cao chất lượng thông tin

Chủ trì toạ đàm có ông Nguyễn Đức Lợi – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, ông Trần Trọng Dũng – Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, bà Nguyễn Thị Hải Vân – Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí - Hội Nhà báo Việt Nam.

Cùng tham dự có đại diện Cục báo chí, đại diện Ban Tuyên giáo và Dân vận, đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và du lịch cùng lãnh đạo các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương khu vực miền Trung, đại diện Hội Nhà báo địa phương...

Phát biểu chủ trì tọa đàm, ông Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng, trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW và chủ trương tinh gọn bộ máy, các địa phương đã tiến hành hợp nhất các cơ quan báo chí thành một đầu mối. Sự thay đổi này đặt ra yêu cầu mới đối với lãnh đạo cơ quan báo chí trong việc đổi mới tư duy quản trị, vận hành tòa soạn hiện đại, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo đang tác động mạnh mẽ đến hoạt động báo chí.

“Việc nâng cao chất lượng nội dung báo chí và đổi mới quản trị tòa soạn là nhiệm vụ cấp thiết để báo chí thích ứng với xu thế hội tụ truyền thông, đồng thời giữ vững vai trò định hướng dư luận xã hội” – ông Nguyễn Đức Lợi nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cũng nêu ra thực trạng, báo chí đang đối mặt với nhiều khó khăn như biến động tổ chức, nhân sự, hạn chế trong quản trị tòa soạn đa phương tiện sau hợp nhất. Cùng với đó, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo tạo áp lực đổi mới nhanh, trong khi đòi hỏi giữ vững tôn chỉ, bảo đảm thông tin chính xác, kịp thời và vận hành hiệu quả ngày càng khắt khe.

Theo nhà báo Nguyễn Đức Lợi, thấu hiểu với những khó khăn, trăn trở mà các cơ quan báo chí đang gặp phải trong quá trình chuyển mình, Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức tọa đàm về tổ chức tòa soạn đa loại hình và quản lý chất lượng nội dung báo chí trong bối cảnh hiện nay.

Tọa đàm nhằm chia sẻ kinh nghiệm, tháo gỡ khó khăn, bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo, điều hành phù hợp với yêu cầu tổ chức tòa soạn và quản lý báo chí trong bối cảnh hợp nhất và đa loại hình báo chí hiện nay; qua đó tạo diện mạo báo chí phong phú, đa dạng trong thống nhất và góp phần đưa báo chí Việt Nam ngày càng phát triển hơn. Đây không chỉ là cơ hội để các cơ quan báo chí chia sẻ kinh nghiệm, mà còn là cơ hội để cùng tìm ra lời giải cho bài toán tổ chức, quản trị, nâng cao chất lượng thông tin trong bối cảnh mới.

“Tôi rất thấu hiểu những khó khăn, trăn trở mà các cơ quan báo chí đang gặp phải trong quá trình chuyển mình. Nhưng chúng ta đều tin tưởng rằng, chính trong thử thách, sẽ tìm thấy sức mạnh để bứt phá, để mỗi bước đi hôm nay mở ra những thành công lớn hơn ngày mai. Mỗi nhà báo, mỗi cơ quan báo chí hôm nay không chỉ đang làm công việc nghề nghiệp, mà còn gánh trên vai sứ mệnh giữ vững niềm tin của công chúng đối với báo chí cách mạng Việt Nam” – Ông Nguyễn Đức Lợi khẳng định.

Hội tụ các nền tảng số và tinh gọn bộ máy

Trong bối cảnh truyền thông chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo, đội ngũ lãnh đạo cơ quan báo chí cần được cập nhật tư duy mới về tổ chức nội dung, mô hình sản xuất - phân phối - quản trị tòa soạn hiện đại, bảo đảm thích ứng linh hoạt, giữ vững tôn chỉ mục đích, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động, chất lượng thông tin phục vụ người dân.

Các phiên thảo luận tại tọa đàm xoay quanh các chủ đề như: Xu hướng tổ chức tòa soạn hiện đại trong bối cảnh đa nền tảng và hợp nhất cơ quan báo chí; Tái cấu trúc hệ thống báo chí - xu thế tất yếu và bài toán quản lý hiệu quả; Mô hình tổ chức nội dung - từ sản xuất đến phân phối trong tòa soạn số; Giải pháp nâng cao năng lực quản trị, bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo, vận hành cơ quan báo chí địa phương sau sáp nhập.

Bà Đặng Thị Phương Thảo, Phó Cục trưởng Cục Báo chí cho rằng, ngoài hội tụ các nền tảng số, các cơ quan báo chí địa phương cần tinh gọn bộ máy, tránh trùng lặp nhiệm vụ, giảm tầng nấc trung gian; thực hiện tự chủ một phần tài chính để vừa đảm bảo nhiệm vụ chính trị, vừa phát triển dịch vụ truyền thông, hợp đồng quảng cáo, hợp tác sản xuất.

Đề xuất hướng đi cho mô hình Báo, phát thanh, truyền hình tại địa phương, bà Đặng Thị Phương Thảo khuyến nghị các cơ quan báo chí phải thực hiện đổi mới toàn diện theo hướng: Hội tụ truyền thông và tinh gọn bộ máy; Thực hiện tự chủ tài chính từng phần; Nội dung phải lấy công chúng làm trung tâm, đa dạng hình thức thể hiện nhưng phải giữ vững bản sắc địa phương; Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số và đào tạo đội ngũ nhà báo đa năng.

Trong đó, nhấn mạnh việc để tòa soạn đa loại hình hoạt động hiệu quả, theo bà Thảo, không thể không ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số như tận dụng AI, đầu tư studio số, livestream, đồ họa 3D, infographic… Để thực hiện công việc này, cần phát triển nguồn nhân lực bằng cách đào tạo người làm báo đa năng, có thể viết - quay - dựng - đồ họa - trực tiếp số; bồi dưỡng kỹ năng báo chí dữ liệu, báo chí giải pháp, báo chí điều tra; nâng cao trình độ ngoại ngữ, công nghệ thông tin để khai thác nguồn tin quốc tế. Đặc biệt, cần có cơ chế đãi ngộ linh hoạt, thu hút và giữ chân nhân sự giỏi, kể cả cộng tác viên ngoài biên chế.

Bà Đặng Thị Phương Thảo nhấn mạnh sự thay đổi về vai trò: Báo chí cần chuyển từ vai trò "tuyên truyền" sang "người bạn tin cậy" của công chúng, qua đó xây dựng thương hiệu uy tín trong môi trường số đầy nhiễu loạn.

Bài toán “tái cấu trúc hệ thống báo chí” được đặt ra với dẫn chứng thực tế, bà Nguyễn Thị Phương Nam, Phó Tổng Biên tập Báo và Phát thanh, Truyền hình Huế, Chủ tịch Hội Nhà báo TP. Huế cho hay, sau khi hợp nhất, Báo và Phát thanh, Truyền hình Huế đã vận hành cơ học đối với 2 bộ phận chuyên môn là Phòng Báo in - Báo Điện tử và Phòng Phát thanh - Truyền hình.

Việc vận hành cơ học này mang tính tạm thời để đảm bảo tập trung công tác tuyên truyền trong thời điểm cả nước bước vào công cuộc sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp và Đại hội Đảng các cấp, hướng đến Đại hội đại biểu lần thứ 14 của Đảng, cũng như các hoạt động kinh tế - xã hội của địa phương…

“Tuy nhiên, ngay từ những buổi đầu, Ban Biên tập đã xác định phải nhanh chóng để tiến tới hình thành một tòa soạn hội tụ từ đầu năm 2026; đảm bảo việc vận hành thực hiện một nội dung, nhiều sản phẩm và lan tỏa trên đa nền tảng”, bà Phương Nam khẳng định.

Chủ tịch Hội Nhà báo TP. Huế mong muốn Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức nhiều hơn nữa các buổi tập huấn nghiệp vụ chuyên sâu về kỹ năng tác nghiệp đa phương tiện, đa nền tảng cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên. Đồng thời có những tọa đàm, trao đổi kinh nghiệm về kỹ năng điều hành, quản trị mô hình tòa soạn hội tụ cho đội ngũ lãnh đạo, cán bộ chủ chốt.

Công nghệ làm động lực thay đổi tư duy và quản trị

Các đại biểu cũng bàn về xu hướng báo chí hiện đại trong kỷ nguyên Al khi chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà là sự sống còn đối với báo chí. Việc xây dựng Tòa soạn số chính là chìa khóa để cơ quan báo chí địa phương vượt qua những thách thức hiện tại, tối ưu hóa quy trình, và cung cấp nội dung chất lượng, kịp thời đến công chúng.

Phân tích sâu hơn về toà soạn số, ông Lê Cao Cường, Phó Tổng Biên tập Báo Người Lao Động cho rằng, tòa soạn đa phương tiện chỉ dừng lại ở việc sản xuất nhiều loại hình nội dung (in, điện tử, video, audio). Tòa soạn hội tụ có bước tiến hơn khi các bộ phận phối hợp, chia sẻ dữ liệu và đề tài. Tuy nhiên, cả hai mô hình này vẫn vận hành bán thủ công, thiếu nền tảng dữ liệu số, chưa tận dụng tối đa AI và chưa tối ưu quy trình bằng công nghệ.

Ông Cường khẳng định, sự xuất hiện của AI thôi thúc các cơ quan báo chí phải chuyển đổi mạnh mẽ, xây dựng Tòa soạn số – mô hình không chỉ thay đổi cách làm báo mà còn thay đổi cách tư duy, cách quản trị và mô hình vận hành của toàn bộ cơ quan báo chí.

Nhìn từ các tờ báo tên tuổi quốc tế, mô hình tổ chức nội dung – từ sản xuất đến phân phối trong tòa soạn số được PGS. TS. Đinh Thị Thúy Hằng (cố vấn cấp cao của Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ nhiệm Khoa Marketing và Truyền thông - Trường Quản trị và Kinh doanh – ĐHQG Hà Nội) chia sẻ. Lấy ví dụ như South China Morning Post, bà Hằng cho hay, tờ báo này đã thay đổi từ báo in truyền thống sang số hóa với mục tiêu tạo ra tờ báo có thương hiệu trên thế giới, giới thiệu những vấn đề xảy ra thông qua video ngắn phát trên các nền tảng xã hội rồi chuyển đến người xem toàn cầu.

Việc thay đổi này bắt đầu từ một bộ phận video với 6 nội dung trụ cột: Thời sự, giải thích, xu hướng, đời sống, phim tài liệu ngắn, fun/studio (giải trí, vlog, talkshow). Các nội dung này sau đó được phát trên 3 nền tảng chính youtube, facebook và tiktok. Và kết quả mang lại cho tờ báo này rất rõ ràng: Mở rộng độc giả quốc tế, tăng trưởng thương hiệu toàn cầu, cho đến doanh thu từ quảng cáo đến các giải thưởng quốc tế.

Chia sẻ về chiến lược phân phối đa nền tảng, ông Trần Ngọc Long, Trưởng phòng Truyền thông-Đa phương tiện Báo Điện tử VietnamPlus (TTXVN) nhận định rằng, thói quen tiếp nhận tin tức đang thay đổi mạnh mẽ: mạng xã hội và nền tảng video dần vượt lên trở thành nguồn tin chính, podcaster và trí tuệ nhân tạo AI là xu hướng trỗi dậy. Việc tận dụng công nghệ, bao gồm AI và cơ sở hạ tầng đám mây giúp hỗ trợ quy trình làm việc linh hoạt, tự động hóa các tác vụ cũng như tập trung hóa nội dung.

Ông Trần Ngọc Long chỉ ra chiến lược đa nền tảng mang lại nhiều lợi ích như tối ưu hóa phân bổ nguồn lực, phản hồi nhanh hơn với tin nóng, nâng cao câu chuyện thương hiệu, tăng phạm vi tiếp cận và tương tác, tăng cường đổi mới, sản xuất nội dung tinh gọn.

Có thể nói, qua toạ đàm, các đại biểu đã thảo luận, đi tìm giải pháp trong tổ chức và quản trị tòa soạn, đề xuất cơ chế hỗ trợ, bồi dưỡng nghiệp vụ cho các cấp lãnh đạo, quản lý và đội ngũ nhà báo. Các chuyên gia thống nhất quan điểm: báo chí cần vượt qua mô hình "hội tụ truyền thông" bán thủ công để tiến tới "Tòa soạn số" toàn diện, lấy công nghệ làm động lực thay đổi tư duy và quản trị…