Xe điện có gây say xe nhiều hơn xe truyền thống?

Những người thường xuyên bị say xe chắc hẳn từng đặt kỳ vọng vào xe điện (EV). Trên lý thuyết, âm thanh êm ái cùng chuyển động mượt mà của xe điện dường như hứa hẹn mang lại cảm giác dễ chịu hơn cho hành khách.

Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học gần đây lại chỉ ra rằng người ngồi trên xe điện có thể dễ bị say xe hơn, thậm chí triệu chứng còn nghiêm trọng hơn so với xe truyền thống.

Dù cảm giác thoải mái khi đi ô tô có thể khác nhau tùy người, không ai có thể phủ nhận rằng trải nghiệm trên xe điện mang đến sự khác biệt rõ rệt. William Emond, nghiên cứu sinh tại Đại học Công nghệ Belfort-Montbéliard, chia sẻ với tờ The Guardian rằng khi lực chuyển động mà não bộ dự đoán không trùng khớp với thực tế, não sẽ coi đây là một tình huống xung đột.

Nếu sự xung đột này kéo dài, nó có thể vượt qua ngưỡng chịu đựng, kích hoạt các phản ứng tự nhiên của cơ thể.

Nói cách khác, xe điện đôi khi vận hành không đúng như kỳ vọng thông thường của chúng ta về một chiếc xe, từ đó gây ra cảm giác buồn nôn khó chịu. Hiện tượng này khá thú vị, tương tự như việc con người khó tự cù mình vì não bộ đã dự đoán trước cảm giác.

Vấn đề không chỉ dừng lại ở đó. Một số đặc tính riêng của xe điện cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ say xe. Điển hình là hệ thống phanh tái sinh, một tính năng quan trọng trên xe điện.

Ed Kim, Chủ tịch kiêm nhà phân tích trưởng của AutoPacific, giải thích với ABC News rằng các mẫu xe Tesla đôi khi tạo cảm giác giật và đột ngột khi phanh.

Say xe vốn thường xuất phát hoặc trở nên trầm trọng hơn bởi những chuyển động bất ngờ, và bản chất của phanh tái sinh hoàn toàn có thể gây ra điều đó.

Nguyên nhân gây say xe trên ô tô

Không phải mọi loại chuyển động đều ảnh hưởng giống nhau đến triệu chứng say xe, chẳng hạn như đau đầu, chóng mặt hay buồn nôn.

Giáo sư tâm lý học John Golding từ Đại học Westminster giải thích với The Guardian rằng những chuyển động có tần số chậm, như lắc lư đều đặn, thường dễ khiến người nhạy cảm bị say xe hơn.

Những chuyển động này đặc biệt gây khó chịu cho não bộ, bởi chúng tạo cảm giác cơ bắp không hoạt động và cơ thể dường như đứng yên, trong khi thực tế đang di chuyển trên xe.

Bác sĩ Safia Debar từ Mayo Clinic Healthcare cho biết sự căng thẳng thần kinh từ mâu thuẫn này chính là nguyên nhân gây ra các triệu chứng phổ biến.

Tất nhiên, xe sử dụng động cơ đốt trong cũng có thể gây ra những triệu chứng tương tự như xe điện. Tuy nhiên, xe điện sở hữu một số đặc điểm làm tăng khả năng say xe, chẳng hạn như hệ thống phanh tái sinh đã nhắc đến.

Ngoài ra, một thói quen mà người dễ say xe thường tránh là nhìn vào màn hình khi xe đang chạy. Việc tập trung vào một vật tĩnh trong khi môi trường xung quanh chuyển động có thể làm trầm trọng thêm tình trạng say xe.

Các thương hiệu xe điện lớn hiện nay thường tích hợp màn hình kích thước lớn, không chỉ dành cho người lái mà còn phục vụ hành khách.

Jared Rosenholtz từ CarBuzz từng nhận xét với ABC News vào tháng 11/2023 rằng nội thất của BMW i7 là một trong những thiết kế yêu thích của anh, đặc biệt với màn hình rạp hát 31 inch ở hàng ghế sau, cho phép xem Netflix.

Cách giảm thiểu say xe

Với những người nhạy cảm, các chuyến đi dài đôi khi trở thành nỗi ám ảnh khó tránh. Khi việc di chuyển là không thể tránh khỏi, cần có biện pháp kiểm soát triệu chứng như đổ mồ hôi lạnh, cáu kỉnh hay mệt mỏi.

Dù không đến mức nôn mửa, cảm giác khó chịu vẫn đủ sức làm hỏng cả hành trình. Vì vậy, tìm cách giảm thiểu say xe là điều quan trọng, bất kể ngồi trên xe điện hay xe xăng, tương tự như khi đối phó với say xe trong trải nghiệm thực tế ảo (VR).

Mỗi người có thể tìm thấy cách khắc phục phù hợp riêng, bởi không phải biện pháp nào cũng hiệu quả với tất cả. Tuy nhiên, một số gợi ý phổ biến thường mang lại kết quả tốt, chẳng hạn như hít thở không khí trong lành hoặc sử dụng một ít gừng, có thể dưới dạng thực phẩm chức năng, để giảm buồn nôn.

Bác sĩ Natascha Tuznik từ Đại học California Davis khuyên rằng nếu đang trên xe, hãy ngồi ở ghế trước để quan sát đường và dự đoán chuyển động, giống như khi ở trên biển, nên nhìn ra đường chân trời.

Với người dễ say xe trên xe điện, việc làm quen dần với phương tiện có thể giúp não bộ và cơ thể thích nghi, từ đó giảm triệu chứng. Ban đầu, sử dụng phanh tái sinh một cách nhẹ nhàng cũng là một cách hỗ trợ.

Người bị say xe nên thử nghiệm nhiều phương pháp khác nhau, kết hợp với các tính năng của xe, để tìm ra giải pháp phù hợp nhất.