Xe điện gặp khó khi chạy thực tế dù quảng cáo đầy hứa hẹn

Xe điện đang dẫn dắt cuộc cách mạng ô tô toàn cầu với kỳ vọng mang lại nguồn năng lượng sạch hơn và giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Dù vậy, khi đi vào sử dụng thực tế, nhiều mẫu xe điện đã bộc lộ khoảng cách đáng kể giữa thông số quảng cáo và hiệu suất vận hành thực tế, khiến người dùng phải đối mặt với không ít hạn chế.

Một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu là hiệu suất pin và quãng đường di chuyển thực tế.

Các yếu tố như thời tiết lạnh, địa hình dốc hay thói quen lái xe mạnh tay đều có thể khiến quãng đường giảm đáng kể so với mức công bố của nhà sản xuất. Chẳng hạn, Tesla Model 3 đời 2022 trong điều kiện nhiệt độ thấp có thể mất tới 40% hiệu suất pin.

Tương tự, Ford Mustang Mach-E 2023 thường chỉ đạt khoảng 80-90% quãng đường lý thuyết khi vận hành thực tế trên cả đường đô thị và cao tốc.

Nguyên nhân chủ yếu là do các hãng xe thường thử nghiệm trong điều kiện lý tưởng, vốn không phản ánh đúng môi trường sử dụng đa dạng tại Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác.

Pin xe điện cũng không tránh khỏi tình trạng xuống cấp theo thời gian.

Sau khoảng từ ba đến năm năm sử dụng thường xuyên, dung lượng pin có thể giảm từ 10-20%, tùy thuộc vào mẫu xe và cách người dùng khai thác. Nissan Leaf 2020 là một ví dụ điển hình khi nhiều chủ xe phản ánh quãng đường thực tế giảm rõ rệt chỉ sau vài năm vận hành.

Điều này buộc người dùng phải cân nhắc kỹ chi phí thay pin trong tương lai, vốn vẫn còn khá cao so với chi phí bảo dưỡng xe sử dụng động cơ đốt trong.

Hạ tầng sạc hiện vẫn là điểm nghẽn lớn tại Việt Nam và nhiều thị trường đang phát triển. Dù số lượng trạm sạc nhanh đã tăng đáng kể trong vài năm gần đây, mật độ phủ vẫn chưa đồng đều, đặc biệt ở các khu vực ngoại ô và tuyến đường liên tỉnh.

Hyundai Ioniq 5 phiên bản 2025 có khả năng sạc siêu nhanh từ 10% lên 80% chỉ trong khoảng 18 phút tại trạm công suất cao, nhưng số lượng trạm như vậy vẫn còn hạn chế.

Với các trạm sạc thông thường, thời gian để đầy pin có thể kéo dài vài giờ, khiến việc di chuyển đường dài đòi hỏi người dùng phải lên kế hoạch kỹ lưỡng hơn nhiều so với việc đổ xăng.

Sạc tại nhà mang lại sự tiện lợi lớn nhất cho người dùng xe điện, nhưng không phải ai cũng có điều kiện lắp đặt bộ sạc riêng, đặc biệt là cư dân sống tại chung cư hoặc nhà thuê.

Chi phí lắp đặt bộ sạc nhanh tại nhà thường dao động từ vài chục đến hơn trăm triệu đồng, chưa kể thủ tục xin phép đấu nối điện lực ở một số khu vực vẫn còn phức tạp.

Về mặt bảo dưỡng, xe điện có lợi thế rõ rệt nhờ cấu trúc đơn giản hơn, ít bộ phận chuyển động so với xe sử dụng động cơ đốt trong.

Hệ thống phanh tái sinh giúp má phanh bền hơn, không cần thay dầu máy hay dây curoa. Tuy nhiên, khi xảy ra hỏng hóc nghiêm trọng, đặc biệt liên quan đến pin hoặc hệ thống điện cao áp, chi phí sửa chữa thường rất cao.

May mắn là hầu hết các hãng xe hiện nay đều cung cấp chế độ bảo hành pin dài hạn, từ 8 đến 10 năm hoặc 160.000 đến 200.000 km, giúp người dùng phần nào yên tâm trong giai đoạn đầu sở hữu xe.

Công nghệ phần mềm là điểm sáng nổi bật của xe điện hiện đại. Các bản cập nhật qua mạng (OTA - over-the-air) cho phép cải thiện hiệu suất, bổ sung tính năng và sửa lỗi mà không cần mang xe đến đại lý.

Tesla, Rivian, Hyundai và Kia đều đã áp dụng rộng rãi hình thức này. Tuy nhiên, một số tính năng hỗ trợ lái tiên tiến như giữ làn đường hay kiểm soát hành trình thích ứng vẫn có thể gặp lỗi trong điều kiện giao thông phức tạp tại Việt Nam, đòi hỏi người lái phải luôn cảnh giác và chủ động kiểm soát.

Khảo sát thực tế tại nhiều thị trường cho thấy người dùng xe điện đánh giá cao trải nghiệm lái, chi phí vận hành thấp và cảm giác êm ái.

Các mẫu xe như Kia EV6, Volkswagen ID.4 hay VinFast VF e34 đều nhận được phản hồi tích cực từ cộng đồng về khả năng tăng tốc, độ êm và mức độ tiết kiệm.

Tuy nhiên, hai vấn đề được nhắc đến nhiều nhất vẫn là quãng đường thực tế thấp hơn kỳ vọng và sự bất tiện khi di chuyển đường dài do hạ tầng sạc chưa đồng bộ.

So với xe sử dụng động cơ đốt trong truyền thống, xe điện đang dần chứng minh được độ tin cậy về mặt cơ khí. Tuy nhiên, để trở thành lựa chọn phổ thông, hệ sinh thái pin và hạ tầng sạc vẫn cần thêm thời gian để hoàn thiện.

Khi các yếu tố này được đầu tư mạnh mẽ hơn và công nghệ pin tiếp tục tiến bộ, những hạn chế hiện tại sẽ dần được khắc phục, mở đường cho xe điện trở thành xu hướng chủ đạo trong tương lai gần.