Xem xét quy định về chuyển giao, xử lý tài sản của người bị dẫn độ

Cụ thể, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn Khánh Hòa) cho rằng, dự thảo luật quy định dẫn độ là việc Việt Nam chuyển giao cho nước ngoài hoặc nước ngoài chuyển giao cho Việt Nam người có hành vi phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đang có mặt trên lãnh thổ nước mình để nước tiếp nhận, truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành hình phạt đối với người đó.

"Tuy nhiên, đối với người bị dẫn độ (tức là người phạm tội hoặc người bị kết án hình sự) trong trường hợp có tài sản đang ở nước được yêu cầu dẫn độ, thì tài sản này có chuyển giao cho nước có yêu cầu dẫn độ hay không? Điều này lại không được quy định trong luật?", đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh đặt vấn đề.

Ông Thịnh lấy ví dụ, việc dẫn độ một người Việt Nam đang ở nước ngoài về Việt Nam, thì tài sản của người Việt Nam này có bắt buộc phải được chuyển từ nước ngoài về Việt Nam hay không? Và thủ tục đề nghị nước ngoài chuyển giao tài sản của người bị dẫn độ về Việt Nam như thế nào?

"Thực tế, người bị yêu cầu dẫn độ (tức là người phạm tội hoặc người bị kết án hình sự) đã có thời gian sinh sống tại nước được yêu cầu dẫn độ thường có tài sản. Tài sản này có thể là tài sản hợp pháp hoặc tài sản do phạm tội mà có. Trong trường hợp họ bị dẫn độ, tài sản này được giải quyết như thế nào? Có được chuyển giao cho nước có yêu cầu dẫn độ hay ở lại nước được yêu cầu dẫn độ? Tôi cho rằng cần bổ sung quy định này trong dự thảo luật để giải quyết được những vấn đề thực tế đặt ra", đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh nêu quan điểm.

Ông Thịnh nêu rõ, thực tế đã chỉ ra một số người Việt Nam phạm tội chiếm đoạt tài sản khi "chạy" ra nước ngoài mang theo tài sản chiếm đoạt được.

Trong trường hợp này, cần nêu rõ: Việc dẫn độ người này từ nước ngoài về Việt Nam, nước ngoài có trách nhiệm chuyển giao cho Việt Nam cả phần tài sản của họ đang ở nước ngoài. Tương tự, đối với người nước ngoài được yêu cầu dẫn độ từ Việt Nam ra nước ngoài thì Việt Nam cũng có trách nhiệm chuyển giao cả phần tài sản của họ cho nước ngoài.

Cùng quan tâm dự án Luật, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) cho biết, đây là lần đầu tiên hoạt động dẫn độ được điều chỉnh bởi một đạo luật độc lập, có tính khoa học, thay vì chỉ là một chương trong Luật Tương trợ tư pháp hiện hành. "Việc này không chỉ bảo đảm tính chủ quyền pháp lý quốc gia mà còn khẳng định trách nhiệm quốc tế và năng lực luật hóa các cam kết quốc tế của Việt Nam", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nhấn mạnh.

Về các trường hợp có thể bị dẫn độ, dự thảo luật quy định dẫn độ với tội danh có hình phạt tù từ 1 năm trở lên, ông cho rằng, mức định lượng này quá thấp, dễ dẫn đến mở rộng phạm vi dẫn độ, cả với các hành vi ít nghiêm trọng.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị, xem xét nâng ngưỡng hình phạt tối thiểu lên từ 2 năm tù trở lên, phù hợp với thông lệ của nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore.

"Việc này vừa bảo đảm hiệu quả hợp tác tư pháp, vừa tránh lãng phí nguồn lực hành chính cho các vụ việc nhỏ. Đồng thời ,thể hiện chính sách nhân đạo, chỉ dẫn độ đối với hành vi có tính nguy hiểm thật sự cho xã hội", đại biểu Hùng nói.

Đối với các trường hợp từ chối dẫn độ, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị xem xét bổ sung thêm căn cứ tình trạng sức khỏe đặc biệt hoặc bệnh hiểm nghèo của người bị yêu cầu dẫn độ để thể hiện chính sách nhân đạo, đồng thời phù hợp với thông lệ của Liên hợp quốc về quyền con người trong dẫn độ và tị nạn.

Về bảo đảm nguyên tắc đặc thù trong dẫn độ, dự thảo Luật quy định người bị dẫn độ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội khác ngoài tội danh yêu cầu dẫn độ.

Tán thành quy định này, song, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị ban soạn thảo xem xét bổ sung trách nhiệm giám sát sau dẫn độ của cơ quan có thẩm quyền, cụ thể là Bộ Công an.

"Nên quy định rõ trách nhiệm định kỳ theo dõi, báo cáo việc thực hiện cam kết không truy tố thêm tội khác của nước nhận dẫn độ, nhằm bảo vệ công dân và bảo đảm tính minh bạch trong hợp tác tư pháp quốc tế", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nêu ý kiến.

Đồng thời, đại biểu đề nghị giao Chính phủ sớm ban hành Nghị định về quản lý hồ sơ dẫn độ điện tử, bảo đảm vừa bảo mật quốc gia, an ninh quốc gia, vừa tương thích chuẩn dữ liệu của Interpol và ASEANAPOL.

"Đây là điểm mang tính đột phá chiến lược, đưa Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong số hóa hoạt động tư pháp quốc tế", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nói.